TURİZM REHBERLİĞİ EĞİTİMİNDE PARÇALANMIŞ YAPI SORUNU: ÖYKÜLEYİCİ ALANYAZIN İNCELEMESİ

Kurslar, ön lisans, lisans ve lisansüstü düzeyi gibi dört farklı seviyede verilen rehberlik eğitimi; alanyazında üzerinde en çok durulan ve tartışılan konuların başında gelmektedir ve konu üzerinde hatırı sayılır bir bilgi birikimi oluşmuştur. Ancak, rehberlik eğitiminin hangi seviyede verilmesi gerektiği yönünde 1992 yılında başlayan tartışmalar hâlâ sonuca kavuşturulamamış, durum eskisinden daha parçalı bir hal almıştır. Araştırmada, tartışılmaya başlamasının üzerinden geçen çeyrek asır boyunca konunun hangi paydaşlar tarafından ele alındığı ve günümüzdeki durumuna nasıl gelindiği sorununa yanıt aranmaktadır. Bu amaçla ilgili alanyazın taranmış, farklı paydaşların konu hakkındaki görüşleri kavramsal olarak ele alınmıştır. Araştırma sonucunda ortaya çıkan duruma göre; Kültür ve Turizm Bakanlığı, üniversiteler, Turist Rehberleri Birliği, Yükseköğretim Kurumu ve Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği olmak üzere beş farklı paydaş arasındaki koordinasyonsuzluk ve güç çatışması arasında kaldığı için turizm rehberliği eğitiminin parçalanmış yapısına çözüm bulunamamış, durum günümüzde daha da parçalı bir hal almıştır.

Anahtar Kelimeler:

Turist rehberliği eğitimi, turist rehberliği kursları, parçalı yapı sorunu

FRAGMENTATION PROBLEM IN TOUR GUIDE TRAINING: A CONCEPTUAL STUDY

Presently conducted at four various levels such as courses, associate's degree, undergraduate, and graduate, tour guide training in Turkey is a highly-debated and much-dwelled-on subject in the relevant literature, which has led to a considerable body of related knowledge. However, debates that began in 1992 about the level at which guide-tranining should be conducted have still not come to fruition; instead, the matter has become more fragmented. This research seeks answers to the questions of which stakeholders have discussed the matter over the past quarter century and of how the current state of the debates was reached. To that end, a conceptual discussion, informed by a literature scan, of the relevant views of different stakeholders is presented here. According to the results of the study, the problem of fragmentation in tour guide training is lacking a solution because of being caught in the midst of absence of coordination as well as of power conflict between five different stakeholders; namely, the Ministry of Culture and Tourism, universities, the Union of Tourist Guides, the Council of Higher Education, and the Association of Turkish Travel Agencies. Consequently, the matter has become even more fragmented.

Keywords:

Tourist guiding education, tourist guiding training courses, problem of fragmentation,

PDF

___

Ahipaşaoğlu, S. (1994). "Türkiye’de Turizm Rehberliği Eğitiminin Üniversiteler Kapsamı İçerisinde Alınması Üzerine Düşünceler", Hafta Sonu Semineri I: Dört Yıllık Turizm Yüksekokullarında Eğitim-Öğretim Sorunları ve Çözüm Yolları, Nevşehir Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu, Türkiye: Nevşehir.
AREGEM. (2017). Duyurular. (01 Ekim 2017) http://aregem.kulturturizm.gov.tr/arama?_Dil=1.
Arslantürk, Y. (2010). "Yükseköğretim Düzeyinde Turist Rehberliği Eğitimi Veren Öğretim Kurumlarında Uygulanan Eğitime Yönelik Öğrenci Algılamaları", Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2/1, 63-78.
Avcıkurt, C., Alper, B. ve Geyik, S. (2009). "Education and Training of Tourist Guides in Turkey", Management and Education Academic Journal, 5/1, 57-63.
Bilgin, Ö. (1984). "Profesyonel Tercüman Rehberlik Eğitimi", Turizm Eğitimi Kongresi Tebliğ ve Tartışmalar, Boğaziçi Üniversitesi, Türkiye: İstanbul.
Çakır, A. (2010). Profesyonel Turist Rehberlerinin Çalışma Biçimi Ve Mesleki Eğitim Süreleri İle İş Tatminleri Arasındaki İlişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi.
Çokişler, N. (2021). "Turist Rehberliği Mevzuatının Tarihsel Değişimi", Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 6/1, 17-28.
Çokişler, N. ve Öter, Z. (2014). "Türkiye’de Turist Rehberliği Eğitimi Veren Eğitim Kurumlarına Yönelik Bir Araştırma", 15. Ulusal Turizm Kongresi, Gazi Üniversitesi, Türkiye: Ankara.
Davies, P. (2000). "The Relevance of Systematic Reviews to Educational Policy and Practice", Oxford Review of Education, 26/3-4, 365-378.
Editöryel. (1994). "Oturum Tartışmaları", Hafta Sonu Semineri I: Dört Yıllık Turizm Yüksekokullarında Eğitim-Öğretim Sorunları ve Çözüm Yolları, Nevşehir Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu, Türkiye: Nevşehir.
Editöryel. (1997). "Oturum Tartışmaları", Hafta Sonu Semineri IV: Türkiye’de Turizmin Gelişmesinde Turist Rehberlerinin Rolü, Nevşehir Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu, Türkiye: Nevşehir.
Eser, S. (2020). "Lisansüstü Turizm Rehberliği Eğitimi Üzerine Bir Durum Analizi", Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8/4, 2956-2984.
Genç, Ö. (1992). "Genç Rehberlik Eğitimine Eleştirel Bir Bakış", Turizm Eğitimi Konferans-Workshop, Turizm Bakanlığı Turizm Eğitimi Genel Müdürlüğü, Türkiye: Ankara.
Green, B. N., Johnson, C. D. ve Adams, A. (2006). "Writing Narrative Literature Reviews for Peer-Reviewed Journals: Secrets of the Trade", Journal of Chiropractic Medicine, 5/3, 101-117.
Güven, Ö.Z. ve Ceylan, U. (2014). "Lisans ve Ön Lisans Düzeyinde Turizm Rehberliği Eğitimi Veren Okullardaki Müfredatların Turizm Rehberliği Meslek Yönetmeliğine Uygunluğunun İncelenmesi", Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi 15. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı, Türkiye: Ankara.
Hacıoğlu, N. (2008). "Türkiye’de Profesyonel Turist Rehberliği Eğitimine Yeni Bir Yaklaşım", III. Balıkesir Ulusal Turizm Kongresi, Balıkesir Üniversitesi, Türkiye: Balıkesir.
Hammersley, M. (2001)."On “Systematic” Reviews of Research Literatures: A “Narrative” Response to Evans and Benefield", British Educational Research Journal, 27/5, 543-554.
Karaçam, Z. (2013). "Sistematik Derleme Metodolojisi: Sistematik Derleme Hazırlamak İçin Bir Rehber", Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 6/1, 26-33.
Karaman, S., Köroğlu, Ö. ve Köroğlu, A. (2012). "Turizm Rehberliği Eğitimi Alan Öğrencilerin Rehberlik Eğitimine Yönelik Düşüncelerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma", Turizm Eğitimi Konferansı-Tebliğler, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü, Türkiye: Ankara.
Keleş, Y. (2018). "Neden Turizm Eğitimi? Lisans Düzeyinde Turizm Öğrencilerine Yönelik Bir Araştırma", Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6/4, 219-236.
Korkmaz, S., Temizkan, S. P. ve Temizkan, R. (2011). "Hizmet İçi Eğitim Seminerlerinin Profesyonel Turist Rehberlerinin Turizm Pazarlamasındaki Rolüne Etkisi", İşletme Araştırmaları Dergisi, 3/2, 17-36.
Köroğlu, Ö. (2011). İş Doyumu Ve Motivasyon Düzeylerini Etkileyen Faktörlerin Performansla İlişkisi: Turist Rehberleri Üzerine Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Balıkesir Üniversitesi.
Kuşluvan, S. ve Çeşmeci, N. (2002). "Türkiye’de Turist Rehberliği Eğitiminin Sorunları Ve Yeniden Yapılandırılması", Turizm Eğitimi Konferans-Workshop, T.C. Turizm Bakanlığı Turizm Eğitimi Genel Müdürlüğü, Türkiye: Ankara.
Oral, S., Demircioğlu, G. ve Çiçek, O. (1994). "Turizm Eğitimi Veren Okullarda Rehberlik Bölümü Açılmasının Gerekliliği Ve Ön Koşulları", Hafta Sonu Semineri I: Dört Yıllık Turizm Yüksekokullarında Eğitim Öğretim Sorunları ve Çözüm Yolları, Nevşehir Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu, Türkiye: Nevşehir.
Oxman, A.D., Cook, D.J. ve Guyatt G.H. (1994). "Users’ Guides to the Medical Literature, VI. How to Use an Overview", JAMA, 272, 1367-1371.
ÖSYM. (1999). Merkezi Yerleştirme İle Öğrenci Alan Yükseköğretim Lisans Programları. (05 Ekim 2017) https://www.osym.gov.tr/Eklenti/1557,tablo4pdf.pdf?0.
ÖSYM. (2020). 2020-Yükseköğretim Programları Ve Kontenjanları Kılavuzu. (20 Mart 2021) https://www.osym.gov.tr/TR,19431/2020-yuksekogretim-kurumlari-sinavi-yks-yuksekogretim-programlari-ve-kontenjanlari-kilavuzu.html.
Özbay, R. (2002). "Turist Rehberliği Eğitiminde Nereye?", Turizm Eğitimi Konferans-Workshop, T.C. Turizm Bakanlığı Turizm Eğitimi Genel Müdürlüğü, Türkiye: Ankara.
Özbay, R. (2008). "Turist Rehberliğinde Güncel Mesleki Sorunlar Ve Belirsizlikler", III. Balıkesir Ulusal Turizm Kongresi, Balıkesir Üniversitesi, Türkiye: Balıkesir.
Öztaş, K. (1997). "Meslek Yüksekokulları Rehberlik Ders Programlarının Bölgesel Rehberlik Açısından Değerlendirilmesi Ve Selçuk Üniversitesi Kazım Karabekir Ve Taşucu Myo’ları Rehberlik Programlarına Analitik Yaklaşım", Hafta Sonu Semineri IV: Türkiye’de Turizmin Gelişmesinde Turist Rehberlerinin Rolü, Nevşehir Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu, Türkiye: Nevşehir.
Polatoğlu, C. (2021). "Turist Rehberliği Meslek Kanunu değişiyor! İşte kanuna eklenecek yeni maddeler", Turizm Günlüğü. (15 Ağustos 2021) https://www.turizmgunlugu.com/2021/02/20/turist-rehberligi-meslek-kanunu-turkce-rehberlik-geliyor/.
Randolph, J. J. (2018). "Tez Yazımı İçin Bir Alanyazın Taraması Kılavuzu", Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 29/2, 251-264.
Resmi Gazete No. 27405. (2009). Bazı Yükseköğretim Kurumları Bünyesinde Bulunan Teknik Eğitim Fakülteleri, Mesleki Eğitim Fakülteleri, Mesleki ve Teknik Eğitim Fakülteleri, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakülteleri ile Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesinin Kapatılması ve Aynı Yükseköğretim Kurumlarına Bağlı Olarak Yeni Fakülteler Kurulması Hakkında Karar. (01 Ekim 2017) https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/11/20091113-4.htm.
Slavin, R.E. (1995). "Best Evidence Synthesis: an Intelligent Alternative to Metaanalysis", Journal of Clinical Epidemiol, 48, 9-18.
Temizkan, R., Temizkan S. P. ve Köz, E. N. (2012). "Turizm Fakültelerinin Turizm Rehberliği Eğitimindeki Durumu: Turizm Rehberliği Öğrencilerinin Değerlendirmeleri", XIII. Ulusal Turizm Kongresi, Akdeniz Üniversitesi, Türkiye: Antalya.
Temizkan, S. P., Temizkan, R. ve Tokay, S. (2013). "Turist Rehberliği Meslek Kanunu Ve Turist Rehberi Eğitiminde Yeni Bir Paradoks", XIV. Ulusal Turizm Kongresi, Erciyes Üniversitesi, Türkiye: Kayseri.
TUREB. (2015). Bölgesel Turist Rehberliği Sertiﬁka Programı. (01 Mayıs 2021) http://tureb.org.tr/tr/News/Detail/784. TUREB. (2021). Turist Rehberliği Meslek Kanunu. (01 Mayıs 2021) http://tureb.org.tr/tr/Page/Detail/60.
Turizm Bakanlığı. (2002a). "Kararlar", Turizm Eğitimi Konferans-Workshop, T.C. Turizm Bakanlığı Turizm Eğitimi Genel Müdürlüğü, Türkiye: Ankara.
Turizm Bakanlığı. (2002b). "Alt Komisyon Raporları Genel Kurul Görüşmeleri Ve II. Turizm Şurası Kararları", II. Turizm Şurası, Turizm Bakanlığı, Türkiye: Ankara.
Tür, Ş. (2012). "Üniversitelerde Profesyonel Turist Rehberliği Eğitimi Ve Karşılaşılan Sorunlara İlişkin Çözüm Önerileri", Turizm Eğitimi Konferansı-Tebliğler, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü, Türkiye: Ankara.
Türker, A., Güzel, F. Ö. ve Türker, G. Ö. (2012). "Turizm Aktörü Olarak Profesyonel Turist Rehberlerinin Türkiye’deki Rehberlik Eğitim Sistemine Bakış Açılarını Belirlemeye Yönelik Bir Odak Grup Çalışması", Turizm Eğitimi Konferansı-Tebliğle, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü, Türkiye: Ankara.
Türksoy, A. ve Yürik, E. Ö. (1997). "İki Yıllık Meslek Yüksekokullarında Rehberlik Programları Ve Ege Üniversitesi, Çeşme Meslek Yüksekokulu Örneği", Hafta Sonu Semineri IV: Türkiye’de Turizmin Gelişmesinde Turist Rehberlerinin Rolü, Nevşehir Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu, Türkiye: Nevşehir.
Uçmuş, P.K. (2021). "G-20 Ülkelerinde Turist Rehberliği Eğitimi", Turist Rehberliği Nitel Araştırmalar Dergisi, 2/1, 23-43.
Üstün, U. ve Eryılmaz, A. (2014). "A Research Methodology to Conduct Effective Research Syntheses: Meta-Analysis", Education and Science, 39/174, 1-32.
Yıldız, R., Kuşluvan, S. ve Şenyurt, S. Y. (1997). "Turist Rehberliği Öğretiminde Yeni Bir Model: Nevşehir Turist Rehberliği Bölümü Programı Ve Değerlendirilmesi", Hafta Sonu Semineri IV: Türkiye’de Turizmin Gelişmesinde Turist Rehberlerinin Rolü. Nevşehir Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu, Türkiye: Nevşehir.
Yıldız, S. (2008). "Profesyonel Turist Rehberliği Eğitimi: Türkiye-Yunanistan Karşılaştırması", IV. Lisansüstü Turizm Öğrencileri Kongresi, Türkiye: Antalya.
Yılmaz, K. Y., (2021). "Sosyal Bilimlerde ve Eğitim Bilimlerinde Sistematik Derleme, Meta Değerlendirme ve Bibliyometrik Analizler", MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10/2, 1457-1490.