Ahmet YAZAR, Duygu YILDIZ KARAKOÇ, Funda KEMAHLI GARİPOĞLU

DEVLET VE ÇEVRESEL POLİTİKALAR BAĞLAMINDA TÜRKİYE ÇEVRE AJANSI’NA YÖNELİK ELEŞTİRİLERİN ANALİZİ

Çevresel tahribatın ciddi boyuta ulaştığı günümüzde devletler çevre sorunlarına çözüm bulmak için neoliberal düzen ve hâkim ekonomik sistem içerisinde bir çözüm arayışına yönelmekte ve düzenleyici, katılımcı ve piyasaya dayalı araçları kullanarak bu sorunları çözmeye çalışmaktadırlar. Neoliberal düzenin getirdiği baskı devletlerin çevre sorunlarının çözümünde düzenleyici yaklaşımdan ziyade piyasaya dayalı araçları ya da örgütsel düzenlemeyi tercih etmesine neden olmaktadır. Çevre yönetiminde piyasaya dayalı araçlar sermayenin hareket alanını genişletirken, çevre yönetimi dizgesine eklenen yeni yasal örgütler de sermayeye yeni alanlar açacak biçimde yapılandırılmaktadır. Türkiye’de böyle bir tartışma, çevresel örgütlenme içerisinde yeni bir kurum olarak beliren Türkiye Çevre Ajansı bağlamında yapılabilir. Ajansın kuruluşu, niteliği, yapısı, görevleri gibi birçok konu sermaye, çevre ve devlet ilişkisi içerisinde tartışılmakta, özellikle muhalefet partileri bu bağlam içerisinde Ajansa yönelik ciddi eleştiriler getirmektedir. Çalışma bu ilişkiler kapsamında politik söylem analizini kullanarak muhalefet partilerinin Türkiye Çevre Ajansı ile ilgili görüşlerini analiz etmeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Devlet, İktidar, Siyasi Partiler, Çevre Yönetimi, Türkiye Çevre Ajansı.

ANALYSIS OF THE CRITICS OF THE TURKISH ENVIRONMENTAL AGENCY IN THE CONTEXT OF THE STATE AND ENVIRONMENTAL POLICIES

Today, when the environmental destruction has reached a serious level, states are trying to find a solution within the neoliberal order and the dominant economic system in order to find solutions to environmental problems, and they are trying to solve these problems by using regulatory, participatory and market-based tools. The pressure brought by the neoliberal order causes states to prefer market-based tools or organizational regulation rather than a regulatory approach in solving environmental problems. While market-based instruments in environmental management expand the movement area of capital, new legal organizations added to the environmental management system are also structured to open up new areas for capital. Such a discussion in Turkey can be made in the context of the Turkish Environment Agency, which has emerged as a new institution within the environmental organization. Many issues such as the establishment, nature, structure and duties of the Agency are discussed within the framework of the relationship between capital, environment and the state, especially opposition parties bring serious criticisms towards the Agency in this context. The study aims to analyze the opinions of opposition parties about the Turkish Environment Agency by using political discourse analysis within the scope of these relations.

Keywords:

State, Power, Political Parties, Environmental Management, Turkish Environment Agency.,

PDF

___

Akyol, M. (2020, 03 Aralık). Çevreye de “Varlık Fonu” geliyor: Çevre Ajansı, Evrensel Gazetesi, Elde edilme tarihi: 9 Aralık 2022, https://www.evrensel.net/haber/420258/cevreye-de-varlik-fonu-geliyor-cevre-ajansi
Ayman Güler, B. (2005). Devlette Reform Yazıları, Ankara: Paragraf Yayınevi.
Bal, H., Algan, N., Özdemir, P. (2015). Yeni Kurumsalcı Perspektifte Çevresel Yönetişim ve Kurumsal Çerçevenin Önemi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 16/2, 179-191.
Başkaya, F. (2015). Azgelişmişliğin Sürekliliği, İstanbul: Öteki Yayınevi.
Bayramoğlu, S. (2014). Yönetişim Zihniyeti-Türkiye’de Üst Kurullar ve Siyasal İktidarın Dönüşümü, İletişim Yayınları, İstanbul.
Brinn, G. (2022). “The Path Down To Green Liberalism”. Environmental Politics, 31(4), 643-662.
Chilton, P. (2004). Analysing Political Discourse: Theory and Practice. Routledge, London.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Tarihçemiz, Elde Edilme Tarihi: 13.01.2023, https://csb.gov.tr/tarihcemiz-i-7012
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Teşkilat Şeması, Elde Edilme Tarihi: 13.01.2023 https://www.csb.gov.tr/teskilat-semasi
Dedeoğlu, E. (2012). Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Kurulması Koordinasyon Meselesini Çözer mi?, TEPAV Politika Notu, Elde Edilme Tarihi: 13.03.2023, https://www.tepav.org.tr/upload/files/1326790094-3.Cevre_ve_Sehircilik_Bakanligi___nin_Kurulmasi_Koordinasyon_Meselesini_Cozer_mi.pdf
Dobson, A. (2016). Ekolojizm. (Çev: C. Yücel), İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
Duru, B. (2007). “Avrupa Birliği Çevre Politikası”, Avrupa Birliği Politikaları, (Der: Ç. Erhan, D. Senemoğlu), İmaj Yayınevi, Ankara.
Eckersley, R. (1995). “Markets, the State and the Environment: An Overview”. Markets, the State and the Environment, (Ed: R. Eckersley), Palgrave, London.
Ercan, F. (2012). Modernizm, Kapitalizm ve Azgelişmişlik, Bağlam Yayınları, İstanbul.
Esgün, İ. U. (1999). “Makro İktidar, Mikro İktidar ve Hukuk”, Birikim Dergisi, Sayı 118, Elde Edilme Tarihi: 12.12.2022, https://birikimdergisi.com/dergiler/birikim/1/sayi-118-subat-1999/2312/makro-iktidar-mikro-iktidar-ve-hukuk/5341
Fairclough, N. (2003). “Dil ve İdeoloji”, (Çev: B. Çoban), Söylem ve İdeoloji, (Haz: B. Çoban, Z. Özarslan), İstanbul, Su Yayınları.
Fairclough, N. (1995). Media Discourse. London: Edward Arnold. Goodin, R. E. (1992). Green Political Theory. Cambridge: Polity Press.
Gülcan, D. T. (2018). “Ekolojik Kriz Karşısında Devletin Rolü Üzerine İdeolojik Bir Tartışma”. Uluslararası İlişkiler Dergisi, 15(59), 49-63.
Güngen, A. R. (2015). “Çevresel Finansallaşma ve Devletin Rolü”, Finansallaşma, Devlet ve Politik İktisat, (Der. H. Mıhcı), NotaBene Yayınları, Ankara.
Hardin, G. (1968). “The Tragedy of the Commons”, Science, 162-3859, 1243-1248.
Hausknost, D., Hammond, M. (2020). “Beyond the Environmental State? The Political Prospects of a Sustainability Transformation”, Environmental Politics, 29 (1), 1-16.
Hepburn, C. (2011). “Environmental Policy, Government, and the Market”. Oxford Review of Economic Policy. 26(2), 117-136.
Isabela, F., Fairclough, N. (2012). Political Discourse Analysis: A Method for Advanced Students, New York, Routledge.
İyi Parti (2021). O Kirli Çarkı Haramzadelerin Başında Kıracağız. Grup Konuşmaları, Elde Edilme Tarihi: 27.12.2022, https://iyiparti.org.tr/o-kirli-carki-haramzadelerin-basinda-kiracagiz
Jessop, B. (2007). State Power, Polity Press, Cambridge.
Kaboğlu, İ. Ö. (2020). Komisyon Tutanakları: 2/3133 Esas Numaralı Türkiye Çevre Ajansının Kurulmasıyla İlgili Bazı Konularda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, 14/10/2020 tarihli Çevre Komisyonu Görüşmeleri, https://www5.tbmm.gov.tr/develop/owa/komisyon_tutanaklari.mv_goruntule?pTutanakId=36834
Lundqvist, L. J. (2001). “A Green Fist in a Velvet Glove: The Ecological State and Sustainable Development”. Environmental Values, 10(4), 455–472.
Mıhcı, H. (2015). “Giriş: Finansallaşma, Devlet ve Politik İktisat”, Finansallaşma, Devlet ve Politik İktisat, (Der: H. Mıhcı), NotaBene Yayınları, Ankara.
Mısır, A., Arıkan, O.A. (2022). “Avrupa ve Türkiye’de Sıfır Atık Yönetimi ve Döngüsel Ekonomi”. Çevre, İklim ve Sürdürülebilirlik, 1(1), 69-78.
Mutlu, A. (2008). “Ekolojik Sorunlara Karşı Benimsenen Yaklaşımlarda Yönetim Düşüncesi”. Amme İdaresi Dergisi, 41(4), 101-123.
Özdek, Y. (2011). Şirket Egemenliği Çağı-Sosyal Devletten Ceza Devletine, NotaBene Yayınları, Ankara.
Pearce, D. (2002). “An İntellectual History Of Environmental Economics”. Annual Review Of Energy And The Environment, 27(1), 57-81.
Resmî Gazete (1978). Resmî Gazete 12/08/1978, sayı:16375.
Resmî Gazete (1983). Resmî Gazete 11/08/1983, sayı:18132.
Resmî Gazete (1989a). Resmî Gazete 09/11/1989, sayı: 20337
Resmî Gazete (1989b). Resmî Gazete 13/11/1989, sayı: 20341
Resmî Gazete (1991). Resmî Gazete 21/08/1991, sayı: 20967.
Resmî Gazete (2003). Resmî Gazete 08/05/1983, sayı: 25102.
Resmî Gazete (2011a). Resmî Gazete 04/07/2011, sayı: 27984.
Resmî Gazete (2011b). Resmî Gazete 17/08/2011, sayı: 28028.
Resmî Gazete (2018). Resmî Gazete, 10/07/2018, sayı: 30474
Resmî Gazete (2020). Resmî Gazete, 24/12/2020, sayı: 31350.
Resmî Gazete (2021a). Resmî Gazete 29/10/2021, sayı: 31643.
Resmî Gazete (2021b). Resmî Gazete 15/04/2021, sayı: 31455.
Şahin, Ü. (2017), “Yeşil Düşünceden Yeşil Ekonomiye”, Yeşil Ekonomi, (Ed: A. A. Aşıcı, Ü. Şahin), Yeni İnsan Yayınevi, İstanbul.
Tan Gülcan, D. (2018). “Ekolojik Kriz Karşısında Devletin Rolü Üzerine İdeolojik Bir Tartışma”, Uluslararası İlişkiler, 13(59), 49-63.
TBMM Genel Kurul Tutanağı, (2020). Elde Edilme Tarihi: 25.01.2023, https://www.tbmm.gov.tr/Tutanaklar/Tutanak?Id=86df841a-c00d-451e-a2b8-0185ceac6252&BaslangicSayfa=43&BitisSayfa=43
Tekeli, İ., Ataöv, A. (2017). Sürdürülebilir Toplum ve Yapılı Çevre-Stratejiler Yelpazesi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
TMMOB (2020). Türkiye Çevre Ajansının Kurulması ve 2872 Sayılı Kanun’da Değişiklik Yapan Kanun Teklifi Hakkında ÇMO Görüşü, Elde edilme tarihi: 08.11.2022, http://www.tmmob.org.tr/icerik/turkiye-cevre-ajansinin-kurulmasi-ve-2872-sayili-kanunda-degisiklik-yapan-kanun-teklifi
TRT Haber (2021a). Cumhurbaşkanı Erdoğan: Yeşil Ekonomi için ilave tedbirleri hayata geçireceğiz. (16 Ağustos 2021). Elde Edilme Tarihi:11.12.2022, https://www.trthaber.com/haber/gundem/cumhurbaskani-erdogan-yesil-ekonomi-icin-ilave-tedbirleri-hayata-gecirecegiz-602318.html.
TRT Haber (2021b). Emine Erdoğan: Daha iyi bir dünyaya yeşil ekonomiyle ulaşabiliriz. (7 Aralık 2021). Elde Edilme Tarihi: 13.12.2022, https://www.trthaber.com/haber/gundem/emine-erdogan-daha-iyi-bir-dunyaya-yesil-ekonomiyle-ulasabiliriz-633525.html.
Türkiye Büyük Millet Meclisi (2020). Konya Milletvekili Selman Özboyacı ve Gaziantep Mehmet Sait Kirazoğlu ile 60 milletvekilinin Türkiye Çevre Ajansının Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi (2/3133) ve Çevre Komisyon Raporu, Yasama Dönemi: 27, Yasama Yılı: 4, Sıra Sayısı: 232, TBMM Basımevi.
Türkiye Çevre Ajansı (2022a). Depozito Yönetim Sistemi Nedir?, Elde Edilme Tarihi: 10.12.2022, https://www.tuca.gov.tr/sayfa/depozito-yonetim-sistemi-nedir.
Türkiye Çevre Ajansı (2022b). Misyonumuz&Vizyonumuz, Elde Edilme Tarihi 28.11.2022, https://www.tuca.gov.tr/sayfa/misyonumuz-vizyonumuz
Türkiye Çevre Ajansı (2022c). Organizasyon Şeması, Elde Edilme Tarihi: 15.12.2022, https://www.tuca.gov.tr/sayfa/organizasyon-semasi
Ünlü, B. (2020). Türkiye Çevre Ajansının Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi münasebetiyle, (23.12.2020) Genel Kurul Konuşması, Elde Edilme Tarihi: 15.11.2022, https://www5.tbmm.gov.tr/develop/owa/genel_kurul.cl_getir?pEid=94160
Üzelgün, M.A., Küçükkural, Ö. ve Oruç, R. (2020). Argüman Analizinde Dört Yaklaşım: Toulmin Modeli, Pragma-Diyalektik, Politik Söylem Analizi ve Argüman Kaynakları Modelinin bir Karşılaştırması, Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences, 59, 265-297.
Van Dijk, T. A. (1997). What is Political Discourse Analysis?, Political Linguistics, (Ed. J. Blommaert, C. Bulcaen), Belgian Journal of Linguistics, 11(1), 11-52.
Van Dijk, T. A. (2002). “Political Discourse and Political Cognition.” Politics as Text and Talk: Analytic approaches to political discourse, (EdtPaul Chilton, Christina Schäffner), John Benjamins Publishing Company, Amsterdam/Philadelphia, 203-237. Elde Edilme Tarihi: 02.12.2022, https://www.cda20plus.humanities.uva.nl/wp-content/uploads/2014/08/van-Dijk-Political-discourse-and-political-cognition.pdf
Van Dijk, T. A. (2003). Political Discourse and Ideology. Elde Edilme Tarihi: 02.12.2022, http://opendata.dspace.ceu.es/bitstream/10637/6038/1/N_I_pp207_225.pdf
Van Dijk, T. A. (2015). “Critical Discourse Analysis”, The Handbook of Discourse Analysis, (Ed. D. Tannen, H. E. Hamilton, D. Schiffrin), John Wiley & Sons, Inc. Published, 466-485.
Wikipedia, Inventio Maddesi, Elde Edilme Tarihi: 19.03.2023, https://en.wikipedia.org/wiki/Inventio#Topoi Wissenburg, M. (1998). Green Liberalism: The Free and The Green Society, Londra: UCL Press.
World Commıssıon On Envıronment And Development (1987). Our Common Future, Oxford University Press, Oxford.
Yıldız Karakoç, D. (2022). "Sürdürülebilirlik ve İklim Değişikliğiyle Mücadele Açısından Döngüsel Ekonomiye Bakış", Sürdürülebilir Kalkınma politikaları Çerçevesinde Döngüsel Ekonomiye Bakış, (Ed. A. Özpolat, F. Nakıpoğlu Özsoy), 71-94.