11937

Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Sıfır Atık Yaklaşımına Yönelik Farkındalıkları

Bu araştırmada Fen Bilgisi öğretmen adaylarının sıfır atık yaklaşımına yönelik farkındalıklarının incelenmesi amaçlanmıştır. Genel tarama modeli ile gerçekleştirilen araştırma 2018-2019 bahar yarıyılında bir devlet üniversitesinde Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dalı dördüncü sınıfta öğrenim gören 29 öğretmen adayının gönüllü katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından hazırlanan farkındalık formu kullanılmıştır. Bu formda yer alan üç açık uçlu soru ile öğretmen adaylarından sıfır atık kavramının tanımını, sıfır atık yaklaşımının uygulanmasının gerekliliğini ve sıfır atık yaklaşımının amaçlarını yazmaları; bununla birlikte sıfır atık yaklaşımına uygun bir bez çanta tasarlamaları ve tasarımlarını yapacakları çizimler ile ortaya koymaları istenmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının sıfır atık yaklaşımına yönelik farkındalıklarının yeterli olmadığı saptanmıştır. Öğretmen adaylarının sıfır atık yaklaşımına ilişkin ifadelerinin atık yönetimi ve geri kazanım, çevresel etkiler, tasarruf, ekonomi ve toplumu bilinçlendirme temelinde yapılandığı anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

farkındalık, sıfır atık, fen bilgisi öğretmen adayı

Awareness of Preservice Science Teachers on Zero Waste Approach

The aim of this study was to determine the awareness of preservice science teachers on a zero-waste approach. The research carried out with the general screening model was carried out with the voluntary participation of 29 preservice science teachers in the fourth year of a public university in the spring semester of 2018-2019. A form of awareness was prepared by the researchers as a data collection tool. Preservice teachers were asked to write the definition of zero waste concept, the necessity of applying a zero-waste approach and the objectives of zero waste approach with three open-ended questions in this form; also, they were asked to design a cloth bag suitable for zero-waste approach and to present their designs with drawings. The data were analyzed by content analysis. As a result of the research, it was determined that preservice science teachers' awareness of a zero-waste approach wasn’t sufficient. It was understood that preservice science teachers' statements on zero waste approach were structured on the basis of waste management and recovery, environmental impacts, savings, economy, and social awareness.

Keywords:

awareness, zero waste, preservice science teacher,

PDF

___

Akbayrak, N. ve Kuru-Turaşlı, N. (2017). Oyun temelli çevre etkinliklerinin okul öncesi çocukların çevresel farkındalıklarına etkisinin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 1(2), 239-258.
Aksan, Z. ve Çelikler, D. (2018). Models by science teacher candidates for the teaching the reutilization of wastes. Kastamonu Education Journal, 26(5), 1461-1467.
Aksan, Z., Harman, G. ve Çelikler, D. (2015). Evaluation through the use of drawings of the knowledge of science teacher candidates in Turkey regarding the recycling of waste batteries. International Journal of Sustainable and Green Energy, 4(1-2), 1-5.
Aktepe, S. ve Girgin, S. (2009). Comparison of eco-schools and other primary schools in terms of environmental education. Elementary Education Online, 8(2), 401-414.
Atabek-Yiğit, E. ve Ceylan, Ö. (2015). Utilization of flow maps in the determination of cognitive structure of secondary school students regarding the concept of recycling and reuse. International Online Journal of Educational Sciences, 7(2), 155-166.
Can-Yaşar, M., İnal, G., Kaya, Ü. Ü. ve Uyanık, Ö. (2012). Çocuk gözüyle tabiat anaya geri dönüş. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 30-40.
Choiriyah, I. O. (2017). The implementation of zero waste program to support environmental security. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 125, 333-337.
Connent, P. (2007). Zero waste: A key move towards a sustainable society. [Available online at: https://www.researchgate.net/publication/228871831_Zero_Waste_A_Key_Move_towards_a_Sustainable_Society], Retrieved on May 7, 2019.
Cresswell, J. W. (2017). Karma yöntem araştırmalarına giriş (1. Basım). (Çev. ed. M. Sözbilir). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Çelikler, D. & Harman, G. (2015). The effect of the SCAMPER technique in raising awareness regarding the collection and utilization of solid waste. Journal of Education and Practice, 6(10), 149-159.
Çimen, O. ve Yılmaz, M. (2012). İlköğretim öğrencilerinin geri dönüşümle ilgili bilgileri ve geri dönüşüm davranışları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 63-74.
Demircioğlu, G., Demircioğlu, H. ve Yadigaroğlu, M. (2015). Fizik, kimya ve biyoloji öğretmen adaylarının çevre bilinç düzeylerinin değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(19), 167-193.
Develi, E., Gürsoy, H. H., Özçelik, E., Emik, H., Yavuz, G., Aydede-Yalçın, M. N., vd. (2017). Ortaokul öğrencilerinin ambalaj atıklarının geri dönüşümüne yönelik görüşlerinin incelenmesi: (Niğde ili örneği). Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 86-100.
Ebrahimi, K. (2015). "Zero-waste planning at higher education institutions: A Case Study of Western Kentucky University". The Faculty of the Department of Geography and Geology Western Kentucky University, Bowling Green, Kentucky. Masters Theses & Specialist Projects. Paper 1514. [Available online at: http://digitalcommons.wku.edu/theses/1514], Retrieved on May 18, 2019.
Elgizawy, S. M., El-Haggar, S. M. & Nassar, K. (2016). Approaching Sustainability of Construction and Demolition Waste Using Zero Waste Concept. Low Carbon Economy, 7, 1-11. [Available online at: http://dx.doi.org/10.4236/lce.2016.71001], Retrieved on May 18, 2019.
Ertürk, R. (2017). Environmental problems of the primary school students and perceptions for environmental education. İnönü University Journal of the Faculty of Education, 18(3), 12-24.
French, L., Hamman, L., Katz, S. & Kozaki, Y. (2010). Zero waste strategies for gills onions sustainable innovation and waste management. A 2010 group project proposal, [Available online at: https://www.bren.ucsb.edu/research/documents/onions_proposal.pdf], Retrieved on April 25, 2019.
Gönüllü, M. T., Doğan, S. & Çelik, Z. (2015). İlköğretim öğrencilerinin çevre için zararlı ambalaj atıkları hakkında farkındalığı (İstanbul örneği). Milli Eğitim Dergisi, 205, 44-63.
Grodzinska-Jurczak, M., Bartosiewicz, A., Twardowska, A. & Ballantyne, R. (2003). Evaluating the impact of a school waste education programme upon students', parents' and teachers' environmental knowledge, attitudes and behaviour. International Research in Geographical and Environmental Education, 12(2), 106-122.
Gülhan, F. ve Yurdatapan, M. (2014). 5E modeline uygun araştırma sorgulamaya dayalı etkinliklerin 5. sınıf öğrencilerinin çevre ile ilgili tutum ve davranışlarına etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(27), 237-258.
Gürer, A. ve Sakız, G. (2018). Yetişkinlerin küresel ısınma ile ilgili bilgi düzeyleri ve geri dönüşüm farkındalıkları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(2), 1364-1391.
Harman, G. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sürdürülebilirlik kavramı hakkındaki farkındalıkları: Benim okulum. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 11(2), 243-262.
Harman, G. ve Çelikler, D. (2015). The development of conceptual models for teaching waste material recovery to middle school students. Journal of Materials Education, 37(5-6), 227-238.
Harman, G., Aksan, Z. & Çelikler, D. (2015). Mental models which influence the attitudes of science students towards recycling. International Journal of Sustainable and Green Energy, 4(1-2), 6-11.
Harman, G. ve Çelikler, D. (2016). Fen bilgisi öğretmen adaylarının geri dönüşüm kavramı hakkındaki farkındalıkları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 331-353.
Harman, G. ve Çelikler, D. (2018). The opinions of elementary science teacher candidates regarding the collection, separation and recycling of solid wastes. Kastamonu Education Journal, 26(3), 813-822.
Lehmann, S. (2011). Resource recovery and materials flow in the city: Zero waste and sustainable consumption as paradigms in urban development. Sustainable Development Law & Policy, 11(1), 28-68.
Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2018). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara.
Monok, B., Stoykova, I., Bendere, R., Tömöri, B. & Popelkova, J. (2006). Zero waste as best environmental practice for waste management in CEE countries. M. Havel (Eds.), International POPs Elimination Project, Czech Republic.
Nayak, A. (2016). Trash free living-sustainable future. International Journal of Current Research in Biosciences and Plant Biology, 3(2), 69-76. DOİ: http://dx.doi.org/10.20546/ijcrbp.2016.302.009
Nizar, M., Munir, E., Munawar, E. & Irvan, D. (2018). Implementation of zero waste concept in waste management of Banda Aceh city. International Conference on Science and Technology, 1-12.
Oktaviani, S. & Supriatna, N. (2018). Social studies learning through zero waste lifestly journal programs to develop student ecoliteracy. The 3rd International Seminar on Social Studies and History Education, 542-548.
Onur, A., Çağlar, A. ve Salman, M. (2016). 5 yaş okulöncesi çocuklarda atık kâğıtların değerlendirilmesi ve çevre bilincinin kazandırılması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2457-2468.
Özbakır-Umut, M., Topuz, Y. V. & Nurtanış-Velioğlu, M. (2015). Çöpten geri dönüşüme giden yolda sürdürülebilir tüketiciler. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 263-288.
Paghasian, M. C. (2017). Awareness and practices on solid waste management among college students in Mindanao State University Maigo school of arts and trades. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 128, 5-12.
Pietzsch, N., Duarte-Ribeiro, J. L. & Medeiros, J. F. (2017). Benefits, challenges and critical factors of success for zero waste: A systematic literatüre review. Waste Management, 67, 324-353.
Samiha, B. (2013). The importance of the 3R principle of municipal solid waste management for achieving sustainable development. Mediterranean Journal of Social Sciences, 4(3), 129-135.
Snow, W. (2002, 17th October). Zero waste - the end of waste? Zero waste Conference, Western Super Mare, England, 1-10.
Song, Q., Li, J. & Zeng, X. (2015). Minimizing the increasing solid waste through zero waste strategy. Journal of Cleaner Production, 104, 199-210.
Soran, H., Morgil, F. İ., Yücel, S., Atav, E. ve Işık, S. (2000). Biyoloji öğrencilerinin çevre konularına olan ilgilerinin araştırılması ve kimya öğrencileri ile karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 128 -139.
Sönmez, V. ve Alacapınar, F. G. (2013). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri (2. basım). Ankara: Anı Yayıncılık.
Tariq, M., Naveed, M., Irshad, M. A., Ahsan, H., Zafar, S., Shiraz, H. M., et.al. (2017). Assessment of household solid waste generation in rural areas. Journal of Scientific and Engineering Research, 4(11), 27-31.
Tufaner, F. (2019). Geri dönüşebilir atıkların toplanması konusunda yapılan bilgilendirme çalışmalarının toplama verimine katkısının araştırılması. İklim Değişikliği ve Çevre, 4(1) 33-40.
Türkmen, M., Sarıkaya, N. ve Saygılı, M. (2013). Öğrencilerin çevresel duyarlılık düzeylerinin satın alma davranışına etkisi üzerine bir araştırma: Sakarya Üniversitesi örneği. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(2), 238-249.
URL: The 3Rs as the basis for sustainable waste management: Moving towards zero waste (Luis F. Diaz). [Available online at: http://www.uncrd.or.jp/content/documents/Text%20for%20Keynote%20Address%20for%203rd%20Regional%203R%20Forum_Luiz%20Diaz.pdf], Retrieved on June 15, 2019.
Uz-Zaman, A. & Lehmann, S. (2013). The zero waste index: A performance measurement tool for waste management systems in a “zero waste city”. Journal of Cleaner Production, 50, 123-132.
Wegedie, K. T. (2018). Household solid waste generation and management behavior in case of Bahir Dar city, Amhara National Regional State, Ethiopia. Cogent Environmental Science, 4, 1-18.
Yakob, N., Esa, N. & Yunus, H. M. (2012). Exploring secondary school students’ belief and attitude about waste management in Northern Peninsular Malaysia. International Journal of Global Education, 1(1), 35-46.
Yalçınkaya, E. (2013). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerine göre çevre sorunları: Nitel bir çalışma. Marmara Coğrafya Dergisi, 27, 416-439.
Yardımcı, E. ve Bağcı-Kılıç, G. (2010). Children’s views of environment and environmental problems. Elementary Education Online, 9(3), 1122-1136.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. basım). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, A., Morgil, İ., Aktuğ, P. ve Göbekli, İ. (2002). Ortaöğretim ve üniversite öğrencilerinin çevre, çevre kavramları ve sorunları konusundaki bilgileri ve öneriler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 156-162.