Erişkin başlangıçlı kalıtsal metabolik hastalıklar: tek merkez deneyimi

Amaç: Erişkin başlangıçlı kalıtsal metabolik hastalıklar tedavi edilebilir olma potansiyelleri ile önem taşıyan genetik hastalıklardır. Bu çalışma ile, kliniğimizde erişkin yaşta KMH tanısı alan olguların tanılarının ve klinik özelliklerinin derlenmesi, bu konuda farkındalık yaratılması amaçlanmıştır. Gereç ve yöntem: Erişkin yaşta KMH tanısı almış olguların dosyaları geriye dönük olarak incelenmiştir. Bulgular: Yaşları 19-88 yıl arasında değişen, 14 aileden 39 erişkin olguya 9 özgül KMH tanısı konulmuştur; Fabry Hastalığı (%59), Sitrin eksikliği (%10), Multipl açil-KoA dehidrogenaz eksikliği (%8), Alkaptonüri (%8), Adrenolökodistrofi (%5), ve birer olgu ile Akut intermitan porfiri, Serebral kreatin transport defekti, Mitokondriyal nörogastrointestinal ensefalomiyelopati, Ornitin transkarbamilaz eksikliği. Olgular %80 aile taramasında, %18 klinik bulgularla, %2 selektif tarama ile tanı almışlardır. Tanı anında olguların %77‘si semptomatik, %23’ü asemptomatiktir. Semptomatik olguların ilk başvurdukları klinikler nöroloji (%30), nefroloji (%14), göğüs hastalıkları (%14), ortopedi (%10), dahiliye (%7) ve kardiyolojidir (%7). Semptomatik olgularda KMH tanısı %60 biyokimyasal testler ile konulmuştur, %93’ü için hastalığa özgü tedavi mevcut olup %67’sine verilmiştir. Sonuç: Oldukça yeni ancak hızla büyüyen bir tıp alanı olan erişkin kalıtsal metabolizma hastalıkları konusunda, ülkemizde de özelleşmiş hekimlerin yetişmesine ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler:

kalıtsal metabolik hastalık, erişkin, fabry, sitrin eksikliği, porfiri

Adult onset inherited metabolic diseases: a single center experience

PDF

___

1. Jean-Marie Saudubray, Angela Garcia Cazorla. Clinical Approach to Inborn Errors of Metabolism In: Jean-Marie Saudubray, Matthias R. Baumgartner John Walter Eds.Inborn Metabolic Diseases 6th edition. Springer Berlin, Heidelberg, 2016; 3-69.
2. Scriver CR. Garrod's Croonian Lectures (1908) and the charter 'Inborn Errors of Metabolism': albinism, alkaptonuria, cystinuria, and pentosuria at age 100 in 2008. J Inherit Metab Dis. 2008 Oct;31(5):580-98. doi: 10.1007/s10545-008-0984-9. Epub 2008 Oct 12. PMID: 18850300.
3. Inborn Errors of Metabolism Knowledgebase Available at: http://www.iembase.org/ Erişim tarihi: 1 Şubat 2021.
4. Saudubray JM, Mochel F. The phenotype of adult versus pediatric patients with inborn errors of metabolism. J Inherit Metab Dis. 2018 Sep;41(5):753-756. doi: 10.1007/s10545-018-0209-9. Epub 2018 Jun 6. PMID: 29876767.
5. Hannah-Shmouni F, Stratakis CA, Sechi A, ve ark. Subspecialty training in adult inherited metabolic diseases: a call to action for unmet needs. Lancet Diabetes Endocrinol. 2019 Feb;7(2):82-84. doi: 10.1016/S2213-8587(18)30369-3. PMID: 30683215.
6. Stepien KM, Geberhiwot T, Hendriksz CJ, Treacy EP. Challenges in diagnosing and managing adult patients with urea cycle disorders. J Inherit Metab Dis. 2019 Nov;42(6):1136-1146. doi: 10.1002/jimd.12096. Epub 2019 May 8. PMID: 30932189.
7. Saudubray JM, Mochel F, Lamari F, Garcia-Cazorla A. Proposal for a simplified classification of IMD based on a pathophysiological approach: A practical guide for clinicians. J Inherit Metab Dis. 2019 Jul;42(4):706-727. doi: 10.1002/jimd.12086. Epub 2019 Apr 24. PMID: 30883825.
8. Sirrs S, Hollak C, Merkel M, ve ark. The Frequencies of Different Inborn Errors of Metabolism in Adult Metabolic Centres: Report from the SSIEM Adult Metabolic Physicians Group. JIMD Rep. 2016;27:85-91. doi: 10.1007/8904_2015_435. Epub 2015 Oct 9. PMID: 26450566; PMCID: PMC5580735.
9. Pérez-López J, Ceberio-Hualde L, García-Morillo JS, ve ark. Clinical characteristics of adult patients with inborn errors of metabolism in Spain: A review of 500 cases from university hospitals. Mol Genet Metab Rep. 2017 Feb 3;10:92-95. doi: 10.1016/j.ymgmr.2017.01.011. PMID: 28224082; PMCID: PMC5310594.
10. Gariani K, Nascimento M, Superti-Furga A, Tran C. Clouds over IMD? Perspectives for inherited metabolic diseases in adults from a retrospective cohort study in two Swiss adult metabolic clinics. Orphanet J Rare Dis. 2020 Aug 18;15(1):210. doi: 10.1186/s13023-020-01471-z. PMID: 32811506; PMCID: PMC7433045.
11. Sulaiman RA, Al-Owain M. Inherited Metabolic Disorders in Adults: A view from Saudi Arabia. Eur J Med Genet. 2019 Nov;62(11):103562. doi: 10.1016/j.ejmg.2018.10.014. Epub 2018 Oct 26. PMID: 31610876.
12. Häberle J, Burlina A, Chakrapani A, Dixon M, Karall D, Lindner M, Mandel H, Martinelli D, Pintos-Morell G, Santer R, Skouma A, Servais A, Tal G, Rubio V, Huemer M, Dionisi-Vici C. Suggested guidelines for the diagnosis and management of urea cycle disorders: First revision. J Inherit Metab Dis. 2019 Nov;42(6):1192-1230. doi: 10.1002/jimd.12100. Epub 2019 May 15. PMID: 30982989.
13. Saheki T, Song YZ. Citrin Deficiency. 2005 Sep 16 [updated 2017 Aug 10]. In: Adam MP, Ardinger HH, Pagon RA, Wallace SE, Bean LJH, Mirzaa G, Amemiya A, editors. GeneReviews® [Internet]. Seattle (WA): University of Washington, Seattle; 1993–2021. PMID: 20301360.
14. Ortiz A, Germain DP, Desnick RJ, ve ark. Fabry disease revisited: Management and treatment recommendations for adult patients. Mol Genet Metab. 2018 Apr;123(4):416-427. doi: 10.1016/j.ymgme.2018.02.014. Epub 2018 Feb 28. PMID: 29530533.
15. Kisa PT, Gunduz M, Dorum S, et al. Alkaptonuria in Turkey: Clinical and molecular characteristics of 66 patients. Eur J Med Genet. 2021 Mar 18;64(5):104197. doi: 10.1016/j.ejmg.2021.104197. Epub ahead of print. PMID: 33746036.
16. Yıldız Y, Talim B, Haliloglu G, Topaloglu H, Akçören Z, Dursun A, Sivri HS, Coşkun T, Tokatlı A. Determinants of Riboflavin Responsiveness in Multiple Acyl-CoA Dehydrogenase Deficiency. Pediatr Neurol. 2019 Oct;99:69-75. doi: 10.1016/j.pediatrneurol.2019.06.015. Epub 2019 Jun 28. Erratum in: Pediatr Neurol. 2019 Dec 6;: PMID: 31331668.
17. Hirano M. Mitochondrial Neurogastrointestinal Encephalopathy Disease. 2005 Apr 22 [updated 2016 Jan 14]. In: Adam MP, Ardinger HH, Pagon RA, Wallace SE, Bean LJH, Mirzaa G, Amemiya A, editors. GeneReviews® [Internet]. Seattle (WA): University of Washington, Seattle; 1993–2021. PMID: 20301358.
18. van de Kamp JM, Mancini GM, Pouwels PJ, ve ark. Clinical features and X-inactivation in females heterozygous for creatine transporter defect. Clin Genet. 2011;79(3):264‐272. doi:10.1111/j.1399-0004.2010.01460.x.
19. Jangouk P, Zackowski KM, Naidu S, Raymond GV. Adrenoleukodystrophy in female heterozygotes: underrecognized and undertreated. Mol Genet Metab. 2012;105(2):180‐185. doi:10.1016/j.ymgme.2011.11.001.
20. British Inherited Metabolic Disease Group Emergeny Guidelines available at: https://www.bimdg.org.uk/ Erişim tarihi: 1 Şubat 2021.
21. American Porphyria Foundation Safe/Unsafe Drug Database Available at: https://porphyriafoundation.org/ Erişim tarihi: 1 Şubat 2021.
22. Sechi A, Fabbro E, Langeveld M, Tullio A, Lachmann R, Mochel F; SSIEM Adult Physicians Metabolic Group. Education and training in adult metabolic medicine: Results of an international survey. JIMD Rep. 2019 Jun 21;49(1):63-69. doi: 10.1002/jmd2.12044. PMID: 31497483; PMCID: PMC6718119.