Muhterem KÜÇÜKÖNDER, Erkan KALKAN, Kevser CIRIK

Kılavuzlu Baraj Gölü (Kahramanmaraş) Su Kalitesi ve Kanada Su Kalite İndeks Sınıfı

Bu çalışma; Menzelet ve Sır Barajları arasında yer alan enerji üretimi, tarımsal sulama ve balık yetiştiriciliği yapılan Kılavuzlu Baraj gölünde 2018 yılında mevsimsel olarak 11 örnekleme noktasından Nisan, Ağustos ve Kasım aylarında yerinde ölçümler ve su örnekleri alınarak gerçekleştirilmiştir. Alınan numunelerde fiziko-kimyasal değerler olarak sıcaklık, pH, nitrat, amonyum, toplam organik karbon, inorganik karbon, toplam karbon ve sülfat analiz edilmiştir. Ters Mesafe Ağırlıklı Enterpolasyon (IDW) tekniği kullanılarak Kılavuzlu baraj gölünde su kalitesi parametrelerinin mekânsal değişimi haritalandırılmıştır. Yerüstü Su Kalitesi Yönetmeliğine göre sıcaklık, pH, nitrat ve sülfat değerleri için I. kalite su sınıfı içerisinde iken amonyum değerleri için rezervuar dördüncü IV. kalite su sınıfına dahil olmaktadır. Referans değerlerin üzerinde olan amonyum, toplam organik karbon parametrelerinin etkisi ile Kanada Su Kalitesi İndeksine göre ise kötü sınıfına dahil olmuştur. İl ekonomisine önemli katkısı bulunan Kılavuzlu baraj gölünde su ürünleri yetiştiriciliğinin ve tarımsal sulama amaçlı kullanımın sürdürülebilir olması adına su ekosistemini korumaya yönelik önlemlerin alınması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Kılavuzlu Barajı, Su Kalitesi, IDW, KSKİ

Assessment of Kılavuzlu Dam Lake (Kahramanmaraş) Water Quality According to Canadian Water Quality Index Class

This study was carried out at 11 sampling sites by in situ measurements and taking surface water samples in April, August and November 2018 in the Kılavuzlu Dam Lake, that is located between Menzelet and Sır Dams in Kahramanmaraş, and used for energy production, agricultural irrigation and fish farming. Water temperature, pH, nitrate, ammonium, total organic carbon, inorganic carbon, total carbon and sulfate were analyzed as physico-chemical parameters in the water samples. Spatial variation of water quality parameters in Kılavuzlu reservoir was mapped using the Inverse Distance Weighted Interpolation (IDW) technique. It was determined that the Kılavuzlu Reservoir is in the I. quality water class in terms of temperature, pH, nitrate and sulfate parameters, while it is included in the IV. quality water class for ammonium values according to the Regulations on Surface Water Quality. Due to the effects of total organic carbon and ammonium parameters, which are above the reference values, the reservoir included in the Marginal class specified in the Canadian Water Quality Index. Measures should be taken to protect the aquatic ecosystem to ensure the sustainability of aquaculture and use of irrigation water in the Kılavuzlu dam lake, that has a significant contribution to the provincial economy.

Keywords:

Kılavuzlu reservoir, Water quality, IDW,

PDF

___

[1] Steduto P., Faurès JM., Hoogeveen J., Winpenny J., Burke J. Coping with water scarcity An Action Framework for agriculture and Food Security, FAO Water Reports, 2012.16, 78.
[2] Muluk ÇB., Kurt B., Turak A., Türker A., Çalışkan MA., Balkız Ö., Gümrükçü S., Sarıgül G., Zeydanlı U. Türkiye’de Suyun Durumu Ve Su Yönetiminde Yeni Yaklaşımlar: Çevresel Perspektif. İş Dünyası ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneği-Doğa Koruma Merkezi. 2013.
[3] T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, On birinci kalkınma planı 2019-2023.
[4] Fakıoğlu Ö., Atamanalp Ö., Demir N. Baraj göllerinde toksik mavi-yesil algler, Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 2011. 3(2), 65-71.
[5] Gümüş NE., Akköz C. Eber Gölü (Afyonkarahisar) su kalitesinin araştırılması, Journal of Limnology and Freshwater Fisheries Research, 2020, 6(2), 153-163.
[6] Mert R., Bulut S., Solak K. Apa Baraj Gölü (Konya)’nün bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerinin araştırılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 2008, 8(2), 1-10.
[7] Yılmaz ÖB., Akköz C. Investigation of water quality of Apa dam lake (Çumra-Konya) and according to the evalution of PCA, Biological Diversity and Conservation, 2014, 7(2), 136-147.
[8] Tas B. Derbent Baraj Gölü (Samsun) su kalitesinin incelenmesi, Ekoloji, 2006, 16(61), 6-15.
[9] Bulut S., Mert R., Solak K., Konuk M. Selevir baraj gölü'nün bazı limnolojik özellikleri. Ekoloji, 2011; 20 (80), 13-22.
[10] Eryılmaz H., İpek Şİ., Çelik BY. Borçka Baraj Gölü (Artvin) su kalitesinin araştırılması, Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2014, 033, 1-8.
[11] Varol M. Dicle Baraj gölü su kalitesinin su kirliliği kontrolü yönetmeliği’ne göre değerlendirilmesi, Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 2015, 2(1), 85-91.
[12] Erdoğuş M. Demirköprü baraj gölünün bazı fizikokimyasal parametrelerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 66, İzmir, 2016.
[13] Atea EAH., Kadak AE., Sönmez AY. Germeçtepe baraj gölünün (Kastamonu-Daday) bazı fiziko-kimyasal su kalite parametrelerinin incelenmesi. Alınteri Zirai Bilimler Dergisi, 2017, 32(1), 55-68.
[14] Şener Ş., Şener E., Davraz A. Evaluation of water quality using water quality index (WQI) method and GIS in Aksu River (SW-Turkey). Science of the Total Environment, 2017, 584, 131-144.
[15] Polat F., Dal T., Karataş İ., Buhan E. Temperature and dissolved oxygen stratification in Almus dam lake on yeşılırmak river (Turkey) and ıts GIS maps. Ecological Life Sciences, 2018, 13(2), 74-86.
[16] Tepe R., Kutlu B. Examination water quality of Karkamış dam lake. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 2019, 7(3), 458-466.
[17] Orak TG. Suat Uğurlu Baraj Gölü’nün (Samsun) su kalitesi ve trofik seviyesinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 129, Ordu, 2019.
[18] Kar M., Leblebici Z. Su rezervuarlarının kalitesinin değerlendirilebilmesi için çok değişkenli istatistiksel tekniklerin kullanılması: Yamula Baraj Gölü örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 2020, 20 (2), 189-195.
[19] Topal M. Elazığ Keban Baraj gölü pertek bölgesi su kalitesinin bazı parametrelerle belirlenmesi. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 2019, 8(2), 561-568.
[20] Varol M. Spatio-temporal changes in surface water quality and sediment phosphorus content of a large reservoir in Turkey. Environmental Pollution, 2020, 259, 113860.
[21] Arslan O. Su kalitesi verilerinin cbs ile çok değişkenli istatistik analizi Porsuk Çayı Örneği. Jeodezi ve Jeoinformasyon Dergisi, 2008, 99, 5-15.
[22] Yıldız S., Karakuş CB. Sivas 4 Eylül Barajı su kalitesi-seviye ilişkisinin coğrafi bilgi sistemi (CBS) ile haritalanması. Akademik Platform Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 2018, 6(1), 64-75.
[23] Davraz A., Sener E., Sener S. Evaluation of climate and human effects on the hydrology and water quality of Burdur Lake. Turkey, Journal of African Earth Sciences, 2019, 158, 103569.
[24] Uddin MG., Nash S., Olbert AI. A review of water quality index models and their use for assessing surface water quality. Ecological Indicators, 2021, 122, 107218.
[25] ÇED, Kahramanmaraş İli Çevre Durum Raporu. Çevresel Etki Değerlendirme Hizmetleri ve Çevre İzinleri Şube Müdürlüğü, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2005, 2011, 2016, 2019, Kahramanmaraş Valiliği.
[26] Kara C., Çömlekçioğlu U. Karaçay (Kahramanmaraş)’ın kirliliğinin biyolojik ve fiziko- kimyasal parametrelerle incelenmesi. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 2004, 7(1).
[27] Kara C., Şimşekli M. Erkenez Çayı (Kahramanmaraş)’ın kirliliğinin fiziko-kimyasal parametrelerle incelenmesi. 3. Çevre Sorunları Kongresi, 2009, 137-141.
[28] Tanrıverdi Ç., Alp A., Demirkıran AR., Üçkardeş F. Assessment of surface water quality of the Ceyhan River basin. Turkey. Environmental Monitoring and Assessment, 2010, 167(1), 175-184.
[29] Olgun E., Öksüz S., Çağlayan HS., Korkmaz F., Kumru C. Havzalarda Örnekleme Noktası Belirleme ve Su Kalitesi İzleme Raporu. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, ÇED, İzin ve Denetim Müdürlüğü, Ölçüm ve İzleme Dairesi Başkanlığı, Çevre Referans Laboratuvarı. 2011, Ankara.
[30] Havza Koruma Eylem Planlarının Hazırlanması-Ceyhan Havzası. TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü. 2010, Gebze.
[31] Ceyhan Havzası Kirlilik Önleme Eylem Planı. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, Rapor. 2016, Ankara.
[32] Canpolat Ö., Uzun SK. Kahramanmaraş Organize Sanayi Bölgesi atık sularının Sır Baraj Gölü’nde meydana getirdiği ağır metal kirliliğinin belirlenmesi. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 2019, 8(3), 816-825.
[33] Turgut A., Küçükönder M. Kahramanmaraş İli Barajlarında Landsat 8 (OLI) kullanarak su kalitesinin izlenmesi. 6. Uzaktan Algılama-CBS Sempozyumu, 2016, 640-649, Adana.
[34] Meteoroloji Genel Müdürlüğü Resmi İstatistikleri (MGM), 2020. https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?k=A&m=K.MARAS [Erişim 10 Ağustos 2020].
[35] CORINE, 2006. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Arazi Kullanım-Arazi Örtüsü haritası, http://corinecbs.tarimorman.gov.tr/corine [Erişim 10 Mart 2018].
[36] Aksay A, Altun İ, Arda O, Aslaner M, Aslantürk M, Atabey E, Atan O, Ateş Ş, Ayhan A, Baskurt M, Baştanoğlu D, Baydar O, Beğenilmiş S, Bilgin AZ, Bilgin ZR, Bilginer E, … Yalçın S, Yalçınkaya A,F, Yergök M, Yıldırım Y, Yılmaz E, Yiğitbaş A, Yurtsever Zabun V, MTA 500bin jeoloji Haritaları, HATAY paftası. Maden Tetkik Arama Müdürlüğü, 2002, Ankara, Türkiye.
[37] Philip GM., Watson DF. A precise method for determining contoured surfaces. The APPEA Journal, 1982, 22(1), 205-212.
[38] Holdaway MR. Spatial modeling and interpolation of monthly temperature using kriging. Climate Research, 1996, 6(3), 215-225.
[39] Hudson G., Wackernagel H. Mapping temperature using kriging with external drift: theory and an example from Scotland. International Journal of Climatology, 1994, 14(1), 77-91.
[40] Burrough PA., Mcdonnell RA. Principles of Geographic Information Systems. Oxford University Press, 1998, Oxford, 356.
[41] Dede ÖT., Sezer M. Aksu çayı su kalitesinin belirlenmesinde Kanada su kalitesi indeks (CWQI) modelinin uygulanması. Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 2017, 32(3), 909-917.
[42] Pawlisz AV., Kent RA., Schneider UA., Jefferson C. Canadian water quality guidelines for chromium. Environmental Toxicology and Water Quality: An International Journal, 1997, 12(2), 123-183.
[43] Resmî Gazete. 2012. Yerüstü Su Kalitesi Yönetmeliği (2012, RG-16/6/2021-31513).
[44] Beyhan T., Derbent Baraj Gölü (Samsun) Su Kalitesinin İncelenmesi. Ekoloji, 2006, 15(61), 6-15.
[45] Chen M., Zeng G., Zhang J., Xu P., Chen A., Lu L. Global landscape of total organic carbon, nitrogen and phosphorus in lake water. Scientific reports, 2015, 5(1), 1-7.
[46] Visco G., Campanella L., Nobili V. Organic carbons and TOC in waters: an overview of the international norm for its measurements. Microchemical Journal, 2005, 79(1-2), 185-191.
[47] Robinson BW., Bottrell SH. Discrimination of sulfur sources in pristine and polluted New Zealand River catchments using stable isotopes. Applied Geochemistry, 1997, 12(3), 305-319.