Balda Hile Tespitinde İzotopik Analiz Uygulamaları

İzotopik yöntemler C, H ve O atomlarının izotop oranlarının belirlenmesi esasına dayanır. Bitkilerde izotop dağılımını belirleyen en önemli etken bitkinin hangi fotosentez grubuna dahil olduğudur. Bu açıdan bitkiler C3, C4 ve CAM bitkileri olarak sınıflandırılabilir. Bitkilerin C metabolizmalarının belirlenmesinde 13C/12C oranı standart olarak kabul edilmekte ve δ13C olarak gösterilmektedir. C3, C4 ve CAM bitkilerinin δ13C değerleri arasında fark bulunmaktadır. Bu farktan yararlanarak bir gıdaya başka gruptan bir gıdanın veya bileşenin katılıp katılmadığı ya da gıdanın gerçekliği belirlenebilmektedir. Bu yöntemlerin gerçeklik kontrolünde kullanıldığı gıdalardan biri de baldır. Balarıları bal üretiminde genellikle C3 bitki özlerini kullanmaktadır. Sahte bal üretiminde ise şeker kamışı ve mısır gibi C4 bitkileri kullanılmaktadır. Şekerpancarı şekeri katkısı ile yapılan hileli balların tespiti baldan protein ekstrakte edilerek δ13C değeri tespit edilmesi ve bu değerin saf balın δ13Cdeğeri ile karşılaştırılması şeklinde yapılmaktadır. Uluslararası belirlenen limite göre, doğal ballardan ekstrakte edilen protein ile saf balın değerleri arasındaki farkın ‰1’den farklı olmaması gereklidir.

Anahtar Kelimeler:

izotopik analiz, otantiklik, bal, IRMS, C3 şeker, 13C/12C

PDF

___

[1] TGK, Türk Gıda Kodeksi: Bal Tebliği. Resmi Gazete, 27 Temmuz 2012-28366. Tebliğ No: 2012/58, 2012.
[2] FAO, Food and Agricultural Commodities Production., Honey. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QL, 2017. (Erişim tarihi: 11.11.2020).
[3] Crane, E. A Book of Honey, Oxford University Press, Newyork, 1980.
[4] Calderone G., Guillou C. Analysis of isotopic ratios fort he detection of illegal watering of beverages, Food Chemistry, 2008; 106, 1399-1405.
[5] Kacar B. Bitki Fizyolojisi. A.Ü.Z.F. Toprak Bölümü, Yayın No:1447, Ders kitabı:427, Ankara, 1996.
[6] Çelik N. Ürün Fizyolojisi, Uludağ Üniversitesi Ders Notları, No:79, Bursa, 1998.
[7] Aydemir, O. ve İnce, F., Bitki Besleme, 653 s, Diyarbakır, 1988.
[8] Türk M., Çelik N. CO2 Özümlemesinde C-3 ve C-4 Tipi Bitkilerde Fotosentez-Solunum Denge Noktalarının Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2006; 10-1,48-51
[9] Osmond CB. Crassulacean acid metabolism: A curiosity in context. Ann.Rev. Plant Physiol. 1978; 29, 379-414.
[10] Pissinatto L, Martinelli LA, Victoria RL, de Camargo PB. Stable carbon isotopic analysis and the botanical origin of ethanol in Brazilian brandies, Food Research International, 1999; 32, 665–668.
[11] Padovan GJ, Rodriques LP, Leme IA, Jong D D, Marchini, JS. Presence of C4 sugars in honey samples detected by the carbon isotope ratio measured by IRMS, Eurasion Journal of Analytical Chemistry, 2007; 2 (3), 134-141.
[12] Çınar, S. Türk çam balının analitik özellikleri. Doktora tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Gıda Mühendisliği Bölümü. 90s.,2010.
[13] White JW, Winters K. Honey protein as internal standard for stable carbon issotope ratio detection of adulteration of honey, Journal of the Association of Official Analytical Chemists, 1987; 72, 907-911.