1911

Erken Cumhuriyet Döneminde Köy Okullarında Beden Terbiyesi Dersi (1923-1950)

Ülkenin kurulmasıyla birlikte her alanda olduğu gibi köye ve köylerde yaşayan bireylere daha fazla önem verilmeye başlanmış ve köyün kalkındırılması için çeşitli çabalar içerisine girilmiştir. Bu çabalardan birisi de köy okullarındaki müfredatların yeniden şekillendirilmesi olmuştur. Daha önceden köy okulları müfredatlarında göremediğimiz beden terbiyesi (jimnastik) dersi müfredata yavaş yavaş ek olarak girmeye başlamıştır. Okulların açık olduğu günler sabahları 20 dakikalık beden terbiyesi dersleri müzik eşliğinde yapılmıştır. Ancak sürenin kısa olmasına bağlı olarak öğrencilere daha ziyade basit ısınma hareketleri yaptırılmış ve bu durum ise köy okullarındaki öğrenciler için beden terbiyesi (jimnastik) derslerinin verimli bir şekilde geçmesine engel olmuştur. Buna karşın köy yaşam tarzına daha uygun olan ziraat ve el işi dersleri daha da ön plana çıkmıştır. Bahsi geçen döneme ait köy okullarındaki beden terbiyesi (jimnastik) dersinin içeriğine ait iki önemli kaynaktan birincisi Türk sporunun en önemli isimlerinden birisi olan Selim Sırrı (Tarcan) tarafından diğeri ise beden terbiyesi öğretmeni Fuat Pura tarafından yazılmıştır. Ancak her ikisinin de değindiği konuların neredeyse birbirinden farklı olmasına bağlı olarak bir bütünlük oluşturulamadığı anlaşılmaktadır. Bahsi geçen dönem içerisinde köy okullarındaki beden terbiyesi dersi hiçbir zaman amacına ulaşamamıştır.

Anahtar Kelimeler:

Köy okulları, beden terbiyesi, jimnastik, Köy okullarında eğitim, Selim Sırrı Tarcan, Fuat Pura

The Physical Training Course in Village Schools in the Early Republican Period (1923-1950)

The Republic of Turkey focused on villages and villagers and made various efforts for their prosperity. One of those efforts was revising the curriculum of village schools. The curriculum of village schools did not have a physical training course (gymnastics) in the past. However, the Republic of Turkey added it to the curriculum as a separate course. Students did physical training with music for 20 minutes in the morning. However, they did rather simple warm-up exercises because the lesson was too short and therefore unproductive. In contrast, schools focused on agriculture and handicraft courses, which were more suited to village life. The two important sources of the content of the physical training courses (gymnastics) in village schools were written by Selim Sırrı (Tarcan), a prominent name in Turkish sports, and the other by Fuat Pura, a physical training teacher. However, they rather focused on different issues. The physical training course in village schools never reached its goal.

Keywords:

Village schools, physical training, gymnastics, education in village schools, Selim Sırrı Tarcan, Fuat Pura,

PDF

___

(1927). İlk mekteplerin Müfredat Programı. Devlet Matbaası, İstanbul.
(1929). 28 Teşrinievvel 1927 Umumi Nüfus Tahriri Fasikül III Usuller, Kanun ve Talimatnameler, Başvekalet Müdevvenat Matbaası, Ankara.
(1930). Köy Mektepleri Müfredat Programı, Maarif Vekâleti Yayınları, Ankara.
(1933). Mektep Eşyası, Maarif Vekâleti Mektep Müzesi Neşriyatı No:1, Devlet Matbaası, İstanbul.
(1936). Köy Okulları Müfredat Programı Taslağı, Devlet Basımevi, İstanbul.
(1936). Öğretmen Sesi Dergisi, 1 Mayıs, Sene:6, Sayı:37-34, s.265.
(1938). Köy Mektepleri Müfredat Programı, Devlet Basımevi, İstanbul.
(1939). Köy Spor Sahaları Hakkında Öğütler, Çev: S. Fehmi, Beden Terbiyesi Genel Direktörlüğü, Ankara.
(1941). Köy Eğitmeni Yetiştirme Kursları Müfredat Programı Taslağı, Ziraat ve Maarif Vekillikleri Köy Eğitmeni Yetiştirme Kursları Neşriyatı, Sayı:19, Maarif Matbaası, İstanbul.
(1943). Köy Okulları ve Enstitüleri Teşkilat Kanunu İzahnamesi, Maarif Matbaası, Ankara.
(1946). Köy İlk Okul Program Projesi, Milli Eğitim Basımevi, Ankara.
(1950). Okul İhtiyaçları Kılavuzu, Öğretmen Dergisi Yayını No:III, Güney Matbaacılık ve Gazetecilik, Ankara. 22 Mart 1926 tarihinde çıkartılan Maarif Teşkilatına Dair Kanun; https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc004/kanuntbmmc004/kanuntbmmc00400789.pdf 29 İlkteşrin 1936 tarihli Ulus Gazetesi.
7 Nisan 1924 tarihli Resmi Gazete, Sayı:68, s:336.
Abacı, M. (1947). Çocuklarımıza Seçme Bahçe Oyunları ve Rondlar, Teknik Kitaplar Yayınevi, İstanbul.
Anonim (1939). Maarif Şurasında Köy Mektepleri Konuşuldu, Haftalık Köy Dergisi, Sene:1, 8-15 Temmuz, Sayı:12-13, s.176-177.
Başar, E. (2004) Milli Eğitim Bakanlarının Eğitim Faaliyetleri (1920–1960), Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları: İstanbul. Dever, A. (2015). Spor Sosyolojisi, Siyasal Kitabevi, Ankara.
Dever, A. vd. (2020). İlk Türk Beden Eğitimi Öğretmeni: ‘Seyhül İdman Ali Faik Üstünidman, Tarih Okulu Dergisi, 13(45), ss.952-969.
Dik, E. (2016). Türkiye’de Erken Cumhuriyet Dönemi’nde (1923-1930) Köy Sorunu, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt: 71, No:3, s. 693-729.
Geray, C. (1974). Planlı Dönemde Köye Yönelik Çalışmalar, TODAİE Yay., Ankara.
İnan, M. R. (1983). ‘1920’lerde Türk Milli Eğitimi’, Cumhuriyet Döneminde Eğitim, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
Kaya, Y. K. (1983). ‘Bugün Milli Eğitimin Durumu’, Cumhuriyet Döneminde Eğitim, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
Koçaşlı, İ. O. (2017). 1923 İzmir İktisat Kongresinde Alınan Kararların Dönemin İktisat Politikalarına Etkileri, International Journal of Academic Value Studies, Vol:3, Issue:17, s. 134-148.
Malik, H. A. (1933). “Köyde Mektep”, Ülkü, C.1, S.6, Temmuz 1933, s. 482.
Nabi, Y. (1937). Kültür Davamız ve Köy Eğitmenleri, 24 Mart 1937 Ulus Gazetesi, s.2
Nusret, K. (1933). Köy Seferberliğine Doğru, Ülkü Mecmuası, Cilt:1, Sayı:5, Haziran 1933
Okuturlar, Ş. (1949), Kasaba ve Köy Okulları Birleştirilmiş Sınıflarda Eğitim, Öğretim ve Yönetim, Saka Matbaası, İstanbul.
Önsoy, R. (1991). Cumhuriyetten Bugüne İlk ve Orta Öğretimimiz ve Bazı Meseleleri, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 6, Sayı:6, ss. 1-23.
Öymen, R. H. (1939). Tek Öğretmenli ve Beş Sınıflı Köy Okulları, Maarif Vekilliği, Ankara.
Öztürk, C. (1996). Atatürk Devri Öğretmen Yetiştirme Politikası, Türk Tarih Kurumu, Ankara.
Pura, F. (1937). Köy Okullarında Jimnastik, Aydınlık Basımevi, İstanbul.
Sarı, M. (2014). 442 Sayılı Köy Kanunu Çerçevesinde Cumhuriyet Dönemi Köye Yönelik Çalışmalar, Tarih Okulu Dergisi, Yıl: 7, Sayı: XIX, ss.509-534.
Sırrı, S. (1933).Köy Mekteplerinde Beden Terbiyesi, Devlet Matbaası, İstanbul.
Siret, S. (1940). Köy Öğretmeninin Kitabı, Güven Basımevi, İstanbul.