Türkiye’de Yenilenebilir Enerji Tüketiminin İthalat Üzerindeki Etkisi

Enerji ihtiyacının büyük bir kısmını ithalat yoluyla karşılayan ülkemizde büyük miktarlarda petrol, doğal gaz ağırlıkta olmak üzere fosil yakıtlar ithal edilmektedir. Enerji talebinin karşılanmasında ithalat oranının yüksek düzeyde seyretmesi, dışa bağımlılığın artmasına neden olmakta ve bu durum ise cari dengenin bozulmasında en önemli etken konumuna gelmektedir. Dolayısıyla enerji talebinin karşılanmasında ithalat oranlarının düşürülmesi adına atılacak adımlar, yapılacak yatırımlar önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de yenilenebilir enerji tüketiminin ithalat üzerindeki etkisinin araştırılmasıdır. 1984-2017 yıllarına ait verilerinin VAR analizi ile test edildiği çalışmada, ilk aşamada, serilerin durağanlıkları Augmented Dickey Fuller (ADF) Testi ile test edilmiştir. Seriler düzeyde birim kök içerdikleri için, serilerin birinci farkları alınmıştır. Yapılan Johansen Eş Bütünleşme testi sonucuna göre, değişkenler arasında uzun dönemli bir bağlantı bulunmamaktadır. Etki-Tepki fonksiyonları, yenilenebilir enerji tüketimindeki artışın ithalatı da arttırdığını göstermiştir. Sonuç olarak, belirli bir düzeyde dışarıdan transfer edilen yenilenebilir enerji teknolojileri bu artışa neden olsa da, son dönemlerde yürütülen çalışmalar ve yapılan önemli yatırımlar, teknoloji transferinin azalarak yenilenebilir enerji alanında yerli üretimin ön plana çıkmaya başladığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Yenilenebilir enerji, Yenilenebilir enerji tüketimi, İthalat

The Effect of Renewable Energy Consumption on Import in Turkey

In Turkey, where a large part of the energy demand is met by imports, fossil fuels are imported with large amounts of oil and natural gas. The fact that the import rate is at a high level in meeting the energy demand causes an increase in foreign dependency and this situation becomes the most important factor in the deterioration of the current account balance. Therefore, the steps to be taken in order to reduce the import rates and the investments to be made in meeting the energy demand are important. The aim of this study is to investigate the effect of renewable energy consumption on the import. In the study in which the data for the years 1984-2017 were tested by VAR analysis, firstly, the stationals of the series were tested by Augmented Dickey Fuller (ADF) Test. In the first part of the study, the stationals of the series were tested with Augmented Dickey Fuller (ADF) Test. Since the series contains unit roots at the level, the first differences of the series are taken. According to the results of the Johansen cointegration test, there is no long-term connection between the variables. Reaction-Response functions showed that the increase in renewable energy consumption also increased imports. As a result, although renewable energy technologies, which were transferred from outside to a certain extent, led to this increase, it can be said that the recent studies and important investments made, and the decrease in technology transfer, domestic production started to come to the fore in the field of renewable energy.

Keywords:

Renewable energy, Renewable energy consumption, Import,

PDF

___

Apergis, N. ve Danuletiu, D. C. (2014). Renewable energy and economic growth: Evidence from the sign of panel longrun casuality. International Journal of Energy Economics and Policy, 4(4), 578-587.
Apergis, N., ve Payne, J. E. (2010). Renewable energy consumption and growth in Eurasia. Energy Economics, 32(6), 1392-1397.
Bhattacharya, M., Parmati, S. R., Öztürk, İ. ve Bhattacharya, S. (2016). The effect of renewable energy consumption on economic growth: Evidence from top 38 countries. Applied Energy, 162, 733-741.
Bilginoğlu, M. A. ve Dumrul, C. (2012). Türk ekonomisinin enerji bağımlılığı üzerine bir eş bütünleme analizi. Journal of Yaşar University, 4392-4414.
BP. (2017). Statistical review of world energy. (BP, Düzenleyen). 12 13, 2017 tarihinde https://www.bp.com:https://www.bp.com/content/dam/bp/en/corporate/pdf/energy-economics/statistical-review-2017/bp-statistical-review-of-world-energy-2017-full-report.pdf adresinden alındı.
BP. (2018). BP Global. 11 07, 2018 tarihinde www.bp.com: https://www.bp.com/en/global/corporate/energy-economics/statistical-review-of-world-energy/primary-energy.html adresinden alındı.
Brini, R., Amara, M. ve Jemmali, H. (2017). Renewable energy consumption, international trade, oil price and economic growth interlinkages: The case of Tunisia. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 76, 620-627.
DEK-TMK. (2018, 01 29). http://dektmk.org.tr. 01 29, 2018 tarihinde http://dektmk.org.tr/upresimler/turkiye-enerji-piyasasinin-gorunumu.pdf adresinden alındı.
Demir, M. (2013). Enerji ithalatı cari açık ilişkisi VAR analizi ile Türkiye üzerine bir inceleme. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(9), 2-27.
Doğan, İ. ve Gürbüz, S. (2017). Enerji fiyatlarının dış ticaret açığı üzerindeki rolü: Doğrusal olmayan ilişkinin analizi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 81-90.
Durğun, B. ve Durğun, F. (2018). Yenilenebilir enerji tüketimi ile ekonomik büyüme arasında nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. International Review of Economics and Management(IREM), 6(1), 1-27.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı- Enerji İşleri Genel Müdürlüğü. (2016). Enerji İşleri Genel Müdürlüğü. http://www.eigm.gov.tr/tr-TR/Denge-Tablolari/Denge-Tablolari adresinden alınmıştır.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı(ETKB);Türkiye Taşkömürü Kurumu(TTK). (2017, Mayıs). 2016 Yılı Taşkömürü Sektör Raporu. 12 20, 2018 tarihinde: http://www.taskomuru.gov.tr/file/duyuru/TTKGM_Sektor_Raporu_2016.PDF adresinden alındı.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı-Enerji İşleri Genel Müdürlüğü. (2015). Enerji İşleri Genel Müdürlüğü. http://www.eigm.gov.tr/tr-TR/Denge-Tablolari/Denge-Tablolari adresinden alınmıştır.
Erdoğan, S., Dücan, E., Şentürk, M. ve Şentürk, A. (2018, Nisan). Türkiye'de yenilenebilir enerji üretimi ve ekonomik büyüme ilişkisi üzerine ampirik bulgular. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(2), 233-246.
ETKB. (2018). Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı. 2018 tarihinde www.enerji.gov.tr. adresinden alındı.
IEA. (2018). International Energy Agency. 11 08, 2018 tarihinde www.iea.org. adresinden alındı. Khobai, H., Abel, S. ve Roux, P. L. (2017). A review of the nexus between energy consumption and economic growth in the brics countries. Nelson Mandela Metropolitan University, 17, 82462. 12 05, 2018 tarihinde https://mpra.ub.uni-muenchen.de/82462/ adresinden alındı.
Khobai, H., Kolisi, N., Moyo, C., Anyikwa, I. ve Dingela, S. (2017). Renewable energy consumption and unemployment in South Africa. Nelson Mandela University, 12, 83160. https://mpra.ub.uni-muenchen.de/83160/1/MPRA_paper_83160.pdf adresinden alınmıştır.
Önder, H., ve Polat, A. (2018, Mart). Enerji tüketiminin GSYİH ile ilişkisi: OECD ülkeleri panel veri analizi. Marmara İktisat Dergisi, 2(1), 105-116.
Sancar, C. ve Polat, M. A. (2015). Türkiye'de ekonomikbüyüme, enerji tüketimi ve ithalat ilişkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 12, 416-432.
SETAV. (2018, 01 16). https://www.setav.org/. 01 16, 2018 tarihinde http://www.setav.org/2016da-enerji/ adresinden alındı.
TEİAŞ. (2018). Türkiye Elektrik İletim A.Ş. 11 07, 2018 tarihinde https://www.teias.gov.tr/tr/i-kurulu-guc-0 adresinden alındı
Türkiye İstatistik Kurumu. (2018). TÜİK. 12 20, 2018 tarihinde http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist adresinden alındı
Uysal, D., Yilmaz, K. Ç. ve Taş, T. (2015). Enerji ithalatı ve cari açık ilişkisi: Türkiye örneği. Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 63-78.