M. Çağrı PEHLİVANOĞLU, Mustafa Emre CİVELEK

İlaç Sektöründe Tükenmişlik Sendromu ve Satış Performansı Arasındaki İlişki

Bu çalışmanın amacı, ilaç endüstrisinde satış departmanı çalışanlarının kişisel başarı hissiyatlarının duygusal tükenmişlik ve duyarsızlaşmadan etkilenip etkilenmediğini araştırmaktır. Tükenmişlik sen-dromunun iç dinamikleri çerçevesinde, kişisel başarı hissini oluşturan mekanizma araştırma sorusunu oluşturmaktadır. Mevcut literatürde tükenmişliğin iç boyutları arasındaki ilişkiye dair bir uzlaşmaya varılmamıştır. Bu araştırma, kişisel başarı, duygusal tükenme ve duyarsızlaşma arasındaki istatistiksel olarak anlamlı ilişkileri açıklayarak mevcut literatüre önemli bir katkı sağlamıştır. Bu araştırma nicel bir çalışmadır. Araştırmada kullanılan veriler ilaç sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin satış departmanı çalışanlarından elde edilmiştir. Ölçüm aracı olarak kullanılan anketlerde bulunan maddelerin tamamı beş dereceli Likert tipi ölçek ile katılımcılardan toplanarak istatistiksel analize ve değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Hipotez testleri kısmi en küçük kareler yapısal eşitlik modellemesi (PLS-SEM) yöntemi ile gerçekleştirlmiştir. Bulgular, duygusal tükenme ile kişisel başarı arasında, duyarsızlaşma ile kişisel başarı arasında negatif ve anlamlı bir ilişki olduğunu göstermektedir. Sonuç olarak, bu araştırma çalışanların kişisel başarı hissini arttırmak için bazı pratik yönetimsel öneriler ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler:

Tükenmişlik Sendromu, Kişisel Başarı Hissi, Duygusal Tükenmişlik, İlaç Sektörü, Duyarsızlaşma

The Effects of Emotional Exhaustion and Depersonalization on Personal Accomplishment in Pharmaceutical Industry

The purpose of this study is to investigate whether the personal accomplishment of the sales department employees working in pharmaceutical industry is affected by emotional exhaustion and depersonalization or not. Based on the internal dynamics of burnout syndrome, the mechanism that builds personal accomplishment feeling of employees is the research question of this study. In the extant literature, the relationship among the internal dimensions of burnout has not attained a consensus. This research provides an important contribution to the existing literature by explaining the statistically significant relationships among personal accomplishment, emotional exhaustion and depersonalization. This research is a quantitative study. Research data were gathered from the sales employees working at pharmaceutical companies, by means of a questionnaire. All of the items are collected on a Likert-type 5-level measurement tool. Test of hypotheses was performed by means of partial least square structural equation modeling (PLS-SEM) method. The findings designate a negative and significant relationship between emotional exhaustion and personal accomplishment, and between depersonalization and personal accomplishment. In conclusion, this study recommends some practical managerial implications to increase the personal accomplishment feeling of employees.

Keywords:

Burnout Syndrome, Personal Accomplishment, Emotional Exhaustion, Depersonalization, Pharmaceutical Industry,

PDF

___

Akkoç, İ. and Tunç, H. (2015). Örgüt çalışanlarının tükenmişlik düzeylerinin araştırılması: Balıkesir İl Milli Eğitim Müdürlüğü örneği. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(34), 1-21.
American Psychiatric Association. (1994). Diagnostic and statistical manual of mental disorders. Washington, DC.: Fourth Edition.
Anderson, J. and Gerbing, D. (1988). Structural equation modelling in practice: A review and recommended two-step approach. Psychological Bulletin, 103 (3), 411-423.
Ardıç, K., and Polatcı, S. (2008). Tükenmişlik sendromu akademisyenler üzerinde bir uygulama:GOÜ örneği. Gazi Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 69-96.
Bakan, H., ve Tombak, N. (2014). İdari personelin tükenmişlik düzeylerinin sosyo-demografik değişkenler açısından incelenmesi: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(35), 681-695.
Barutçu, E., and Serinkan, C. (2008). Günümüzün önemli sorunlarından biri olarak tükenmişlik sendromu ve Denizli’de yapılan bir araştırma. Ege Akademik Bakış, 8(2), 541-561.
Budak, G., and Sürgevil, O. (2005). Tükenmişlik ve tükenmişliği etkileyen örgütsel faktörlerin analizine ilişkin akademik personel üzerinde bir uygulama. D.E.Ü.İİ.B.F. Dergisi, 20(2), 95-108.
Civelek, M. (2018). Comparison of covariance-based and partial least square structural equation modeling methods under non-normal distribution and small sample size limitations. Eurasian Econometrics, Statistics & Empirical Economics Journal, 10, 39-50.
Civelek, M. (2018). Essentials of structural equation modeling. Lincoln: University of Nebraska Lincoln-Zea Books.
Civelek, M. (2018). Yapısal eşitlik modellemesi metodolojisi. İstanbul: Beta.
Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. Mahwah: Lawrence Erlbaum.
Deran, A., and Beller, B. (2015). Muhasebe meslek mensuplarında tükenmişlik sendromu üzerine Giresun il merkezinde yapılan bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 45, 69-93.
Doğan, Z., and Nazlıoğlu, E. H. (2010). Muhasebe meslek mensuplarında tükenmişlik sendromu üzerine bir araştırma. "İŞ, GÜÇ" Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 12(3), 97-116.
Eker, M., and Anbar, A. (2008). Work related factors that affect burnout among accounting and finance academicians. “İş,Güç” The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 10(4), 110-137.
Emhan, A., Mengenci, C., Taşdöven, H., and Garayev, V. (2014). Yapısal eşitlik modeli kullanılarak iş memnuniyeti, yönetici desteği ve tükenmişlik kavramları arasındaki ilişkilerin analizi: Bankacılık sektöründe bir uygulama. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14(27), 2148 – 3043.
Fornell, C. and Larcker, D. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
Freudenberger, H. J. (1974). Staff burnout. Journal of Social Issues, 30, 159-165.
Graux, J., Lemoine, M., El Hage, W., and Camus, V. (2012). From depersonalization to hallucination. Psychopathology, 45, 42–52.
Güllüce, A. Ç., and İşcan, Ö. F. (2010). Mesleki tükenmişlik ve duygusal zeka arasındaki ilişki. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(2), 7‐29.
Hair, J., Hult, G., Ringle, C., and Sarstedt, M. (2017). A primer on partial least squares structural equation modeling PLS-SEM. Los Angeles: SAGE.
Halbesleben, J. R., and Buckley, M. R. (2004). Burnout in organizational life. Journal of Management, 30(6), 859–879.
Helvacı, I., and Turhan, M. (2013). Tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi: Silifke’de görev yapan sağlık çalışanları üzerinde bir araştırma. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 1(4), 58-68.
Jackson, S. E., Schwab, R. L., and Randall, S. S. (1986). Toward an understanding of the burnout phenomen. Journal of Applied Psychology, 71(4), 630-640.
John, A. G., Francis, A. I., and Innocent, I. (2012). Improving sales performance through sales force motivation strategies: A study of pharmaceutical firms in Nigeria. Int.J.Buss.Mgt.Eco.Res., 3(5), 620-626.
Kaya, D. Ş., and Arıöz , A. (2014). Ebe ve hemşire öğrencilerinde tükenmişlik düzeyi ve etkileyen faktörler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 89-99.
Kayabaşı, Y. (2008). Bazı değişkenler açısından öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyleri. Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 191-211.
Maslach, C., and Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Occupatıonal Behaviour, 2, 99-113.
Maslach, C., and Leiter, M. P. (2008). Early predictors of job burnout and engagement,. Journal of Applied Psychology, 93(3), 498 –512.
Maslach, C., Schaufeli, W. B., and Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annu. Rev. Psychol., 52, 397–422.
Medford, N., Sierra, M., Baker, D., and David, A. S. (2005). Understanding and treating depersonalisation disorder. Advances in Psychiatric Treatment, 11, 92–100.
Mohd Yunus, J. B., Bin Mahajar, A., and Yahya, A. Z. (2009). The empirical study of burnout among nurses of public hospitals in the Nothern Part of Malaysia. The Journal of International Management Studies, 4(3), 56-64.
Sağlam-Arı, G. and Çına-Bal, E. (2008). Tükenmişlik kavramı: Birey ve örgütler açısından önemi. Yönetim ve Ekonomi, 15(1), 131-148.
Saxe, R., and Weitz, B. A. (1982). The SOCO scale: A measure of the customer orientation of salespeople. Journal of Marketing Research, XIX, 343-351.
Sugiura, M., Hirosawa, M., Tanaka, S., Nishi, Y., Yamada, Y., and Mizuno, M. (2009). Reliability and validity of a Japanese version of the Cambridge depersonalization scale as a screening instrument for depersonalization disorder. Psychiatry and Clinical Neurosciences, 63, 314–321.
Şıklar, E., and Tunalı, D. (2012). Çalışanların tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi: Eskişehir örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33, 75-84.
Totawar, A. K., and Nambudiri , R. (2012). An overview of depersonalization in the organizational context. Indore Management Journal, 4(2), 64-72.
Yeniçeri, Ö., Demirel, Y., and Seçkin, Z. (2009). Örgütsel adalet ile duygusal tükenmişlik arasındaki ilişki: İmalat sanayi çalışanları üzerine bir araştırma. KMU İİBF Dergisi, 11(16), 83-99.