Covid-19 Korkusu, Kişilik Özellikleri, İş Performansı ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki Yordayıcı İlişkilerin İncelenmesi

Covid-19 (Yeni Koronavirüs) salgın sürecinde en büyük değişikliklerin yaşandığı alanlardan biri çalışma hayatı olmuştur. Bu süreçte birçok sektörde esnek çalışma sistemine geçilmiş, ardından normalleşme dönemi ile birlikte kimi işyerleri aktif mesaiye başlamış, diğer bazı işletmeler dönüşümlü veya hibrit çalışma sistemleri benimsemiştir. Pandemi sırasında bulaş riskine rağmen, belirli sektörlerde çalışanlar daha da sıkı bir şekilde çalışmaya devam etmek zorunda kalmışlardır. Covid-19 salgınının işyerlerine olan etkisi sadece mesai saatleri ve iş yapma şekilleri ile sınırlı kalmamış, aynı zamanda çalışanların işe karşı tutumlarını etkiler hale gelmiştir. Bu doğrultuda bu araştırmanın amacı, çalışanların Covid-19 korkusu, kişilik özellikleri, iş performansları, işten ayrılma niyetleri arasındaki yordayıcı ilişkileri belirlemektir. Online olarak toplanan verilerin analizinde yapısal eşitlik modellemesi için Amos 21 programından yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda çalışanların Covid-19 korkusunun işten ayrılma niyetini etkilediği ancak iş performansına anlamlı bir etkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca Covid-19 korkusunun çalışanların nevrotik ve sorumluluk kişilik özellikleri ile kuvvetlendiği görülmektedir. Mevcut çalışma Covid-19 sürecinde çalışanların Covid-19 nedeniyle değişen iş yaşamı ile başa çıkmaları için önemli sonuçlar ortaya koymaktadır.

Analysis of the Relationships Between Fear of Covid-19, Personality Traits, Job Performance and Turnover Intention

Business life have been experiencing devastating changes and challenges due to Covid-19 (New Coronavirus) pandemic. In this period, flexible working systems have been adopted in many sectors, then some workplaces have started to work actively with the normalization period, where some others have adopted hybrid working systems. Despite the risk of transmission during the pandemic, employees working in specific sectors had to continue to work even harder. The impact of the Covid-19 pandemic on workplaces is not only limited with changing work hours and ways of doing business. It also has impact on employees’ attitude towards their jobs. In this regard, the purpose of this study is to determine the effect of fear caused by Covid-19 on employees' job performance and turnover intention, by considering their personality traits. Then the data collected online was analyzed by structural equation modeling via Amos 21 software. The results of the study reveal that, the employees’ fear of Covid-19 affects their turnover intention but not their job performance. It can be stated that neurotic and responsible personality traits of employees increase the fear of Covid-19. The current study reveals important results for employees and managers to cope with changing working conditions due to Covid-19.

Keywords:

fear of covid-19, personality traits job performance, turnover intention,

PDF

___

Avery, R. E., Smillie, L. D. ve Fife-Schaw, C. R. (2015). Employee achievement orientations and personality as predictors of job satisfaction facets. Personality and Individual Differences, 76, 56-61.
Barrick, M. R., Stewart, G. L. ve Piotrowski, M. (2002). Personality and job performance: Test of the mediating effects of motivation among sales representatives. Journal of Applied Psychology, 87(1), 43.
Beğenirbaş, M., ve Çalışkan, A. (2014). Duygusal emeğin iş performansı ve işten ayrılma niyetine etkisinde kişilerarası çarpıklığın aracılık rolü. Business and Economics Research Journal, 5(2), 109-127.
Bhosale, J. (2020). (https://realtime.rediff.com/news/india/Prices-of-agricultural-commodities-drop-20-post-COVID19-outbreak/955078599584b749?src=interim_alsoreadimage).
Campbell, J. (1990). Modeling the performance prediction problem in industrial and organizational psychology. M. Dunnette & L. Hough (Eds.), Handbook of industrial and organizational psychology içinde (s. 686–707). Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press.
Carvalho, L. D. F., Pianowski, G. ve Gonçalves, A. P. (2020). Personality differences and COVID-19: are extroversion and conscientiousness personality traits associated with engagement with containment measures?. Trends in Psychiatry and Psychotherapy, (AHEAD).
Costa Jr, P. T. ve McCrae, R. R. (1995). Domains and facets: Hierarchical personality assessment using the Revised NEO Personality Inventory. Journal of Personality Assessment, 64(1), 21-50.
Çekmecelioğlu, H. G. (2014). Göreve ve insana yönelik liderlik tarzlarının örgütsel bağlılık, iş performansı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkileri. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (KOSBED), 28, 21-34.
Deloitte (2020). Yeni nesil teknolojilerin covıd-19 mücadelesindeki önemi. 17.05.2020 tarihinde https://www2.deloitte.com/tr/tr/pages/consulting/articles/yeni-nesil-teknolojilerin-covid-19-mucadelesindeki-onemi.html adresinden erişildi.
Garbe, L., Rau, R. ve Toppe, T. (2020). Influence of perceived threat of Covid-19 and HEXACO personality traits on toilet paper stockpiling. Plos One, 15(6), e0234232.
Gasparro, R., Scandurra, C., Maldonato, N. M., Dolce, P., Bochicchio, V., Valletta, A. ..., Marenzi, G. (2020). Perceived job ınsecurity and depressive symptoms among ıtalian dentists: the moderating role of fear of COVID-19. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(15), 5338.
Griffeth, R. W., Hom, P. W. veGaertner, S. (2000). A meta-analysis of antecedents and correlates of employee turnover: Update, moderator tests, and research implications for the next millennium. Journal of Management, 26(3), 463-488.
Gürkaynak, B. (2017). Çalışan iş performansının değerlendirilmesinde insan kaynakları yönetimi uygulamalarının etkililiği ve kişilik özelliklerinin rolü üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Başkent Üniversitesi, Ankara.
Haktanır, A., Seki, T. ve Dilmaç, B. (2020). Adaptation and evaluation of Turkish version of the fear of COVID-19 scale. Death Studies, 1-9.
Haleem, A., Javaid, M., ve Vaishya, R. (2020). Effects of COVID 19 pandemic in daily life. Current Medicine Research and Practice.
He, Y., Donnellan, M. B. ve Mendoza, A. M. (2019). Five-factor personality domains and job performance: A second order meta-analysis. Journal of Research in Personality, 82, 103848.
ILO, (2020). COVID-19 pandemisi, dünya genelinde, çalışma süreleri ve kazançlarda yıkıcı etki yaratıyor. 21.05.2020 tarihinde https://www.ilo.org/ankara/areas-ofwork/covid-19/WCMS_740868/lang--tr/index.htm adresinden erişilmiştir.
ILO, (2020a). ILO gözlem 2nci baskı: COVID-19 ve çalışma yaşamı. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---europe/---ro-geneva/---iloankara/documents/briefingnote/wcms_741784.pdf
ILO, (2020b). COVID-19 and the education sector. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_dialogue/---sector/documents/briefingnote/wcms_742025.pdf adresinden erişilmiştir.
Irshad, M., Khattak, S. A., Hassan, M. M., Majeed, M. ve Bashir, S. (2020). How perceived threat of Covid-19 causes turnover intention among Pakistani nurses: A moderation and mediation analysis. International Journal of Mental Health Nursing
Jung, H. S., Jung, Y. S. ve Yoon, H. H. COVID-19: The effects of job insecurity on the job engagement and turnover intent of deluxe hotel employees and the moderating role of generational characteristics. International Journal of Hospitality Management, 92, 102703.
Kanbur, E. (2018). Havacılık sektöründe psikolojik güçlendirme, iş performansı ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14(1), 147-162.
Kaya. N. (2016). Mobbingin örgütte adalet algısı ve örgütsel bağlılık ilişkisi ile çalışanların iş performansına ve işten ayrılma niyetine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Beykent Üniversitesi, Ankara.
Khattak, S. R., Saeed, I., Rehman, S. U. veFayaz, M. (2020). Impact of fear of COVID19 pandemic on the mental health of nurses in pakistan. Journal of Loss and Trauma, 1-15.
Kroencke, L., Geukes, K., Utesch, T., Kuper, N. ve Back, M. (2020). Neuroticism and emotional risk during the Covid-19 pandemic. Journal of Research in Personality, in press
Labrague, L. J. ve De los Santos, J. (2020). Fear of Covid-19, psychological distress, work satisfaction and turnover intention among frontline nurses. Journal of Nursing Management.
Lee, S. A. ve Crunk, E. A. (2020). Fear and psychopathology during the COVID-19 crisis: neuroticism, hypochondriasis, reassurance-seeking, and coronaphobia as fear factors. OMEGA-Journal of Death and Dying, 0030222820949350.
Meymandpour, R. ve Bagheri, Z. (2017). A study of personality traits, viz., extraversion and introversion on telecommuters burnout. Telecom Business Review, 10(1), 1.
Nicola, M., Alsafi, Z., Sohrabi, C., Kerwan, A., Al-Jabir, A., Iosifidis, C., ... , Agha, R. (2020). The socio-economic implications of the coronavirus pandemic (COVID-19): A review. International Journal of Surgery (London, England), 78, 185.
Ozer, D. J. ve Benet-Martinez, V. (2006). Personality and the prediction of consequential outcomes. Annu. Rev. Psychol., 57, 401-421.
Öngel, V., Tatlı, H. S. ve Bozkurt, G. (2020). Küresel krizlerde kişilik özelliklerine göre sosyal medya algısı: COVID-19 örneği. Turkish Studies, 15, 4.
Özdemir, H. ve Yaylı, A. (2014). Çalışanın örgütsel bağlılığını, performansı ve işte ayrılma niyeti arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Journal Of Recreatıon and Tourısm Research, 1(1), 48-58.
Rothmann, S. ve Coetzer, E. P. (2003). The big five personality dimensions and job performance.SA Journal of Industrial Psychology, 29(1), 68-74.
Sasaki, N., Kuroda, R., Tsuno, K. ve Kawakami, N. (2020). Workplace responses to COVID-19 associated with mental health and work performance of employees in Japan. Journal of Occupational Health, 62(1), e12134.
Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. ve Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodnessof-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
Sigler, T. H. vePearson, C. M. (2000). Creating an empowering culture: examining the relationship between organizational culture and perceptions of empowerment. Journal of Quality Management, 5(1), 27-52.
Simon, D., Kriston, L., Loh, A., Spies, C., Scheibler, F., Wills, C. ve Härter, M. (2010). Confirmatory factor analysis and recommendations for improvement of the Autonomy-Preference-Index (API). Health Expectations, 13(3), 234-243.
Sümer, N. ve Sümer, H.C. (2005). Beş faktör kişilik özellikleri ölçeği. Yayınlanmamış çalışma.
Swider, B. W. ve Zimmerman, R. D. (2010). Born to burnout: A meta-analytic path model of personality, job burnout, and work outcomes. Journal of Vocational behavior, 76(3), 487-506.
Şahin, E. S. (2017). Ayırıcı özellik kuramı: G.Allport, R.Cattell, P.T. Costa & R.R. McCrae. D. Gençtanırım-Kurt ve E. Çetinkaya-Yıldız (Ed.), Kişilik kuramları gerçek yaşamdan kişilik analizi örnekleriyle içinde (s. 480-525). Ankara: Pegem Akademi.
Tan, W., Hao, F., McIntyre, R. S., Jiang, L., Jiang, X., Zhang, L. ... , Zhang, Z. (2020). Is returning to work during the COVID-19 pandemic stressful? A study on immediate mental health status and psychoneuroimmunity prevention measures of Chinese workforce. Brain, Behavior, and Immunity.
Taylor, S. (2019). The psychology of pandemics: Preparing for the next global outbreak of infectious disease. Cambridge Scholars Publishing.
Tekingündüz, S., Top, M. ve Seçkin, M. (2015). İş tatmini, performans, iş stresi ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkilerin incelenmesi: Hastane örneği. Verimlilik Dergisi, 4, 39-64.
Tett, R. P. veMeyer, J. P. (1993). Job satisfaction, organizational commitment, turnover intention, and turnover: path analyses based on meta-analytic findings. Personnel Psychology, 46(2), 259-293.
Törnroos, M., Jokela, M. ve Hakulinen, C. (2019). The relationship between personality and job satisfaction across occupations. Personality and Individual Differences, 145, 82-88.
Tuna, A. A. ve Çelen, O. (2020). İşletmelerin insan kaynakları yönetimi uygulamaları üzerinde COVID-19 pandemisinin etkileri. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(30), 2710-2759.
Kuru Güngör,Y.(2020). Sağlık personelinin covid-19 korkusu ile tükenmişliği arasındaki ilişkide aşırı iş yükü ve algılanan sosyal desteğin etkisinin yapısal eşitlik modeliyle belirlenmesi. EKEV Akademi Dergisi, 24(83), 241-262.
Yelboğa, A. (2006). Kişilik özellikleri ve iş performansı arasındaki ilişkinin incelenmesi. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 8(2), 196- 217.
Yılmaz, F. (2019). Hangi kişilik özelliği örgütsel yaratıcılık üzerinde daha etkilidir?. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 12, 167-192.
Zhang, S. X., Wang, Y., Rauch, A., veWei, F. (2020). Unprecedented disruption of lives and work: Health, distress and life satisfaction of working adults in China one month into the COVID-19 outbreak. Psychiatry Research, 112958.
Zhang, Y., Wang, S., Ding, W., Meng, Y., Hu, H., Liu, Z.1 ... veWang, M. (2020). Status and influential factors of anxiety depression and insomnia symptoms in the work resumption period of COVID-19 epidemic: A multicenter cross-sectional study. Journal of Psychosomatic Research, 110253.
Worldometers, (2020). Sağlık Bakanlığı raporu. https://www.worldometers.info/coronavirus/?utm_campaign=homeAdUOA?Si%3Ca%20href
Our World in Data (2020). COVID-19: Government Response Stringency Index. https://ourworldindata.org/grapher/covid-stringency-index?tab=chart&year=2020-05-07&country=~TUR Erişim Tarihi: 07.05.2020.
T.C. Sağlık Bakanlığı, (2020). Genel Bilgiler, Epidemiyoloji ve Tanı. https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66337/genel-bilgiler-epidemiyoloji-ve-tani.html.
UNESCO, (2020). Education: From disruption to recovery. https://en.unesco.org/covid19/educationresponse.