İŞ YAŞAMINDA E-KELEPÇE VE DİJİTAL MOBBİNG

Çalışma yaşamının değişen ve dönüşen yapısı gereği, iletişim kanallarının artışı ve küresel salgının (Covid-19) hızlandıran etkisiyle çalışanlar için gece-gündüz, hafta içi-hafta sonu kavramı neredeyse ortadan kalkmıştır. Bu durum yaklaşık 15- 20 yıl önce özel sektörde (çalışanlara tahsis edilen şirket telefonlarının akıllı telefon statüsüne dönüşmeye başladığında) daha yaygın olarak görülmekte iken günümüzde eğitimden ticarete kamu sektöründen özele kadar neredeyse tüm çalışma yaşamına yayılmış durumdadır. Yöneticilerin çoğunun bu süreci doğal karşılaması sonucu çalışanların büyük kısmının bu şekilde çalışmak istemedikleri halde adeta içine çekildikleri düşünülmektedir. Bu durum, dinlenme zamanları ve izinli olunan tarihlerde dahi iş yapmaya devam etmek zoruna hissedilmesi ve ilk başta stres olmak üzere birçok psikolojik ve fiziksel rahatsızlıkları oluşturabilecek bir potansiyele sahiptir. Mobbing olgusunun doğası gereği, sadece üstler tarafından değil, eşitler ve astlar tarafından yapılan mobbinge maruz kalan çalışanlar, iş baskısının haricinde, doğrudan kişiliklerini hedef alan olumsuz davranışlara maruz kalabilmektedir. Mobbingin dozunun her geçen gün artması ve farklı teknolojik araçların etkisiyle henüz yeni bir kavram sayılabilecek olan “dijital mobbing” kavramı ortaya çıkmıştır. Bu çalışma kapsamında, dijital mobbing konusu, çalışma şekillerinin değişmesi ile yaşanma şekillerinde ortaya çıkan değişiklikler bağlamında ortaya çıkan sonuçlar ile ilgili yurt içi ve dışı alan yazın incelenmiş ve konu ile ilgili çeşitli değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Dijital Mobbing, Çalışma Yaşamı, Siber Zorbalık, Dijitalleşme

ELECTRONIC HANDCUFFS AT WORK AND DIGITAL MOBBING

PDF

___

Aktaş, Ü. N., ve Ekin, M. (2021). Görsel Spor Medyasında Çalışan Kadınların Uğradıkları Siber Zorbalık Hakkında Görüşleri. Spor ve Rekreasyon Araştırmaları Dergisi. 3(Özel Sayı), 15-23.
Atatanır, H. (2021). Çalışma Yaşamında Bir Ayrımcılık Türü Olarak Mobbing ve Siber Boyutu. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(42). 1621-1639.
Baruch, Y. (2005). Bullying on the Net. Information and Management, 42(2), 361-371.
Branch, S., Shallcross, L., Barker, M., Ramsay, S., & Murray, J. P. (2021). Theoretical Frameworks That Have Explained Workplace Bulliying: Retracing Contributions Across the Decades. P. D'Cruz, E. Noronha, G. Notelaers, ve C. Rayner (Eds.), Handbooks of Workplace Bullying, Emotional Abuse and Harassment Series Concepts, Approaches and Methods (Cilt 1). Singapore: Springer, pp.87-130.
Carlson, D., Ferguson, M., Hunter, E., & Whitten, D. (2012). Abusive Supervision and Work-family Conflict: the Path Through Emotional Labor and Burnout. The Leadership Quarterly, 23(5), 849-859.
Celuch, M., Oksa, R., Savela, N., & Oksanen, A. (2022). Longitudinal Effects of Cyberbullying at Work on Well-being and Strain: A Five-wave Survey Study. New Media & Society, 00(0), 1-23.
Cerev, G., ve Gürsul, A. (2021). “İşyerinde Teknolojik Taciz: Dijital Mobing Üzerine Bir Araştırma”. Pearson Journal Of Social Sciences & Humanities, 117-132.
Coyne, I., Farley, S., Axtell, C., Sprigg, C., Best, L., & Kwok, O. (2017). “Understanding the Relationship Between Experiencing Workplace Cyberbullying, Employee Mental Strain and Job Satisfaction: A Dysempowerment Approach”. The International Journal of Human Resource Management, 28(7), 945-972.
Czakert, J., & Berger, R. (2022). The Indirect Role of Passive-Avoidant and Transformational Leadership through Job and Team Level Stressors on Workplace Cyberbullying. Environ. Res. Public Health, 19(15894), 1-19.
Çakır, Ç., ve G., K. E. (2020). “Çalışma Yaşamında Siber Mağduriyet ve Siber Zorbalığa İlişkin Duyarlılığın Özsaygıya Etkisi”. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(30), 2504-2527.
D'Arcy, J., Gupta, A., Tarafdar, M., & Turel, O. (2014). Reflecting on the “Dark Side” of Information Technology Use. Communications of the Association for Information Systems, 35(5), 109-118.
D’Cruz, P., & Noronha, E. (2013). “Navigating the Extended Reach: Target Experiences of Cyberbullying at Work”. Information and Organization (23), 324-343.
D'Cruz, P. (2016). Cyberbullying at Work: Experiences of Indian Employees. J. Webster, & K. Randle (Dü) içinde, Virtual Workers and the Global Labour Market (s. 239-259). Springer Nature.
Desrumaux, P., Hellemans, C., Malola, P., & Jeoffrion, C. (2021). How do Cyber- and Traditional Workplace Bullying, Organizational Justice and Social Support, Affect Psychological Distress Among Civil Servants?, Le Travail Humain, 3(84), 233-256.
Dikmen, M., ve Tuncer, M. (2017). “Akademisyenlerin Siber Zorbalığa Yönelik Algıları ve Mücadele Etme Yöntemleri”. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (31), 675-686.
Farley, S., Coyne, I., Sprigg, C., Axtell, C., & Subramanian, G. (2015). Exploring the impact of workplace cyberbullying on trainee doctors. Medical Education, (49), 436-443.
Farley, S., Coyne, I., Axtell, C., & Sprigg, C. (2016). Design, Development and Validation of a Workplace Cyberbullying Measure the WCM. Work & Stress, 30(4), 293-317.
Farley, S. C., & D'Cruz, P. (2021). Cyberbullying at Work: Understanding the Influence of Technology. P. D'Cruz, E. Noronha, G. Notelaers, ve C. Rayner (Eds.), Handbooks of Workplace Bullying, Emotional Abuse and Harassment Series Concepts, Approaches and Methods Singapore: Springer, pp. 233-263.
Forssell, R. (2016). “Exploring Cyberbullying and Face-to-face Bullying in Working Life a Prevalence, Targets and Expressions”. Computers in Human Behavior, 454-460.
Forssell, R. C. (2020). “Gender and Organisational Position: Predicting Victimisation of Cyberbullying Behaviour in Working Life”. The International Journal of Human Resourse Management, 31(16), 2045-2064.
Gökçe Turan, S. (2021). “İşyerinde Siber Zorbalık Üzerine Bir İnceleme”. Journal of Organizational Behavior Review, 3(1), 113-120.
Ikeda, T., Hori, D., Sasaki, H., Komase, Y., Doki, S., Takahashi, T., . . . Sasahara, S. (2022). Prevalence, characteristics, and psychological outcomes of workplace cyberbullying during the COVID-19 pandemic in Japan: a cross-sectional online survey. BMC Public Health, 22(1087), 1-18.
Kanbur, A., ve Kanbur, E. (2018). “İşyerinde Siber Zorbalık Ölçeği’nin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Sınama Çalışması”. Psikoloji Çalışmaları, 38(2), 237-258.
Karabatak, S., ve Alanoğlu, M. (2020). “İş Yerinde Siber Zorbalık Davranışları Envanteri: Eğitim Örgütleri için Uyarlama Çalışması”. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi, 11(22), 258-276.
Kayapalı Yıldırım, S., ve Ekinci, O. (2019). “Siber Mobbing Ölçeği Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması”. Mavi Atlas, 7(2), 294-320.
Kohut, M. (2008). The complete guide to understanding, controlling, and stopping bullies: a complete guide for teachers&parents. US, Florida, Ocala : Atlantis Publissh Group.
Leon-Perez, J.M., Escartin, J. & Giorgi, G. (2021). The Presence of Workplace Bullying and Harassment Worldwide P. D’Cruz, E. Noronho, G. Notelaers, C. Rayner (Eds.), Handsbook of Workplace Bulliying, Emotional Abuse and Haressment Concepts, Approaches and Methods, Singapore: Springer, pp. 55-86
Loh, J., & Snyman, R. (2020). The Tangled Web: Consequences of Workplace Cyberbullying in Adult Male and Female Employees. Gender in Management: An International Journal, 35(6), 567-584.
Malik, O., & Pichler, S. (2022). Linking Perceived Organizational Politics to Workplace Cyberbullying Perpetration: The Role of Anger and Fear. Journal of Business Ethics, 1-19.
Muhonen, J., Jönsson, S., & Backström, M. (2017). “Consequences of Cyberbullying Behaviour in Working Life The Mediating Roles of Social Support and Social Orsational Climate”. International Journal of Workplace Health Management, 10(5), 376-390.
Oksanen, A., Oksa, R., Savela, N., Kaakinen, M. & Ellonen, N. (2020). Cyberbullying Victimization at Work: Social Media Identity Bubble Approach. Computers in Human Behavior, 109, 1-11.
Öz, T., ve Mete, Y. A. (2021). Eğitim Örgütlerinde Siber Zorbalık Tutumları ile Örgütsel Dışlanma Arasındaki İlişki. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 1194-1222.
Patchin, J.W. and Hinduja, S. (2006), Bullies move beyond the schoolyard a preliminary look at cyberbullying, Youth Violence and Juvenile Justice, Vol. 4 No. 2, pp. 148-169.
Piotrowski, C. (2012). From Workplace Bullying to Cyberbullying: The Enigma of E-Harassment in Modern Organizations. Organization Development Journal, 30(4), 44-53.
Privitera, C., Psych, M., & Campbell, M. A. (2009). Cyberbullying: The New Face of Workplace Bullying?. CyberPsychology and Behavior, 12(4), 395-400.
Seyran, F. (2021, Mayıs). Covid 19 ve Siber Zorbalık: Uzaktan Çalışma Üzerine Bir Değerlendirme. (s. 6-23). 2. Uluslararası Sosyal Bilimler ve İnovasyon Kongresi’nde sunulan bildiri, Ankara.
Slazar, L. (2018). Workplace Bullying in Digital Environments: Antecedents, Consequences, Prevention, and Future Directions. I. R. Association, Social Issues in the Workplace: Breakthroughs in Research and Practice (s. 803-825). IGI Publishing/IGI Global.
Slonje, R. & Smith, P.K. (2008), Cyberbullying: another main type of bullying?, Scandinavian Journal of Psychology, Vol. 49 No. 2, pp. 147-154.
Sprigg, A., Axtell, C., Farley, S., & Coyne, I. (2012). Punched from the screen: the psychology of workplace cyberbullying. Economic and Social Research Council’s annual Festival of Social Science, Sheffield University, South Yorkshire.
Yıldırımalp, S., ve Tur, G. (2021). Covid 19 Salgın Sürecinde Mobbing Sorunu: Evden Çalışan Beyaz Yakalılar Üzerine Bir Araştırma. Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 171-186. Zapf, D., & Gross, C. (2001). Conflict Escalation and Coping with Workplace Bullying: A Replication and Extension. European Journal of Work and Organizational Psychology, 10(4), 497-522. Zhang, S., & Leidner, D. (2014). Workplace cyberbullying: The Antecedents and Consequences. Twentieth Americas Conference on Information Systems, Savannah.