Danıştay Kararları Işığında İptal Davalarında Bir Dava Şartı Olarak Sübjektif Ehliyet: Menfaat İhlalinde Kişisellik Şartı

Türk hukukunda dava açmak için genel ehliyet şartları (taraf ehliyeti) Türk Medeni Kanunu’na göre hem hak ehliyetine hem fiil ehliyetine sahip olmak olmaktır. Ancak idari yargıda görülen iptal davaları ile tam yargı davalarında taraf ehliyetine sahip olmak için bazı ek şartlara ihtiyaç duyulmaktadır. 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinde de açıkça belirtildiği üzere bu ek şartlar iptal davaları için “menfaat ihlali”, tam yargı davalarında ise “kişisel hakların muhtel olması” olarak belirlenmiştir. Kanun’un 2. maddesinde idari yargıda görülen dava türlerini açıklamak için yapılan tanımların arasına gizlenen bu ek dava şartları doktrinde “sübjektif ehliyet” olarak tanımlanmaktadır. Bununla birlikte, idari davalarda taraf ehliyetine ek şartlar getiren bu sübjektif ehliyet koşullarının ayrıntıları, öncelikle Fransız Danıştay’ının, sonrasında oradaki içtihatlardan etkilenerek yeni içtihatlar ortaya koyan Türk Danıştay’ının belirlediği kriterlerle şekillenmektedir. Dolayısıyla idarenin yaptığı eylem ve / veya işlem ne denli haksız olursa olsun, hukuka aykırılık veya kusur iddialarının idari yargı organlarınca değerlendirilebilir bulunması, öncelikle bu sübjektif ehliyet şartının gerçekleşmesine bağlıdır. Bu çalışmada, yüksek yargı organlarının içtihatları göz önünde bulundurularak idari davalar için öngörülen bu sübjektif ehliyet şartları incelenecektir.

Anahtar Kelimeler:

İdari Yargılama Hukuku, Sübjektif Ehliyet, Dava Şartı, İptal Davası, İdari Yargıda Ehliyet

Subjective Capacity to Sue as Action of Nullity Case in The Light of The Decisions of The Council: Personality Condition in Violation of Interest

In Turkish Law, acording to Turkish Civil Code, general conditions for capacity to sue are to have both capacity to rights and capacity to act. However for action of nullity case and full remedy action, which are seems in administrative juristiction, some additional conditions are needed. As a clearly stated in article 2 of Administrative Trial Procedure Law No. 2577, these additional terms has been determined that “breach of interest” for action of nullity cases and “damage to perconel rights” for full remedy actions. These additional case conditions hidden among the definitions made in order to explain the types of cases seen in the administrative jurisdiction in article 2 of the Law is defined as "subjective competence" in the doctrine. However, the details of these subjective conditions of case, which bring additional conditions to the party license in administrative case are shaped by the criteria determined first by the French Council of State and then by the Turkish Council of State, which is influenced by the case law therein and introduces new case law. Therefore, regardless of how unjust the act and / or action taken by the administration, finding the allegations of illegality or defect to be evaluated by the administrative judicial bodies depends primarily on the fulfillment of this subjective capacity to sue requirement. In this study, these subjective capacity to sue requirements for administrative cases will be analyzed, taking into account the case law of higher judicial bodies.

Keywords:

Administrative Procedure Law, Subjective Capacity To Sue, Condition Of Case, Action Of Nullity Case, Administrative Jurisdiction,

PDF

___

Altundiş, Mehmet. “İdari Yargıda Dava Açma Ehliyeti”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2007, S. 69.
Atalı, Murat / Ermenek, İbrahim. Medeni Usul Hukuku, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2020.
Atay, Ender Ethem. İdari Yargılama Hukuku, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2020.
Atıcı, Cansu. Medeni Usul Hukukunda Dava Ehliyeti, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
Bağrıaçık, Ahmet. “Danıştay Kararları Işığında İdari Yargıda Menfaat İhlali”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2016, C. 7, S. 2.
Burtan, Çağlar Burak. İdari Yargıda Ehliyet ve Husumet, 1. Baskı, Der Yayınları, İstanbul, 2019.
Çağlayan, Ramazan. İdari Yargılama Hukuku, 12. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara, 2020.
Duran, Lütfü. “İdari Yargı Adlileşti”, İdare Hukuku İlimleri Dergisi, 1982, C. 3, S. 1-3.
Epözdemir, Rezzan. Taraf Ehliyeti, 1. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2017.
Erdem, Jülide Gül. “İptal Davasında Menfaat İhlali Koşulu”, Memleket, Siyaset, Yönetim Dergisi, 2017, C. 12, S. 27.
Gökalp Alıca, Süheyla Suzan. “Çevrenin Korunmasına İlişkin İptal Davalarında Kişisel Menfaat Kavramı”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2018, S. 139.
Kalabalık Halil. İdari Yargılama Usulü Hukuku, 15. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
Kaplan, Gürsel. “Danıştay Kararları ve İlgili Özel Düzenlemeler Çerçevesinde İdari Yargıda Ehliyet ve Husumet”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 2011, C. 69, S. 1-2.
Karahanoğulları Onur. “Birel İşlemlere Karşı Açılan İptal Davalarında İlgi Bağı Sorunu”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 2007, C. 62, S. 3.
Kaya Cemil. “Kiracıların Sübjektif Dava Ehliyeti Konusunda Danıştay Kararlarının Değerlendirilmesi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 2011, C. 69, S. 1-2.
Kaya, Cemil. “İptal Davalarında (Kişisel) Menfaat İhlalinin Genişlemesi: İktisadi Rekabet”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 2008, C. 66, S. 2.
Özder, A. Deniz. 659 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname Kapsamında İdari Uyuşmazlıkların Sulh Yoluyla Çözümü, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2020.
Türk Hukuk Lügatı, 3. Baskı, Başbakanlık Basımevi, Ankara, 1991.
Umar, Bilge. “Medeni Usul Hukukunda Davanın Dinlenme Şartı Olarak Ehliyet”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 29, S. 3.
Yücesoy, Ayşe Aslı. İdari Yargılama Hukukunda İptal Davalarında Menfaat, 1. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara, 2016.