Ömer Seyfettin hikâyelerinin Türkçe öğretiminde değer aktarımı bakımından incelenmesi

Türkçe öğretimi genel olarak metinler aracılığıyla yapılmaktadır. Bu yönüyle Türkçe öğretiminin vasıtalarından biri olan metinlerin aynı zamanda öğretimsel amaçlara uygun olarak seçilmesi gerekmektedir. Özellikle hikâye edici metinler, kazandırılmak istenen tutum, değer ve davranışların verilmesinde araç olarak kullanılmaya uygundur. Çocuk edebiyatı ürünü olarak Ömer Seyfeddin hikâyeleri, Türkçe öğretiminde araç metinler olarak kullanılabilmektedir. Bu çalışmada, Ömer Seyfeddin hikâyelerinde yer alan değerler araştırılmış ve bu değerlerin Türkçe öğretiminde kullanılması tartışılmıştır. Çalışmada; “aile birliğine önem verme, adil olma, bağımsızlık, barış, özgürlük, bilimsellik, çalışkanlık, dayanışma, duyarlılık, dürüstlük, estetik, hoşgörü, misafirperverlik, sağlıklı olmaya önem verme, saygı, sevgi, sorumluluk, temizlik, vatanseverlik, yardımseverlik” değerleri esas alınmıştır. Nitel araştırma tekniklerine uygun olarak yapılan bu çalışmada doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın evrenini Ömer Seyfeddin’in yazdığı hikâyeler, örneklemini ise bu hikâyelerden tesadüfî usulle seçilen 35 hikâye oluşturmuştur. Çalışmada Ömer Seyfeddin hikâyelerinde yer alan değerler tespit edilmiş ve incelenen değerlerin hikâyelerde yoğun bir şekilde yer aldığı (86 değer) görülmüştür.

Examination of Ömer Seyfettin’s stories in terms of value transfer in Turkish education

In general, Turkish is thought via texts. In this respect, texts, which are one of the means in Turkish education, are to be chosen according to educational objectives as well. Especially story texts are suitable to be used as means to teach attitudes, values and behaviors. Ömer Seyfeddin stories as works of children’s literature can be used as texts of means. This study examined values in Ömer Seyfeddin stories and their use in Turkish education was discussed. In this study, “attaching importance to the unity of family, being fair, independence, peace, freedom, being scientific and hardworking, cooperation, sensitiveness, honesty, having aesthetic values, tolerance, hospitality, attaching importance to being healthy, respect, love, responsibility, being clean, patriotism, benevolence” were taken as basis. In this study, which was carried out in accordance with qualitative research paradigm, document analysis method was used. The universe of the study is composed of all stories by Ömer Seyfeddin and the sample is composed of 35 randomly chosen stories. In this study, values in Ömer Seyfeddin stories were determined, and it was seen that stories examined are rich in terms of the values studied.

PDF

___

Akbaş, O. (2005). “Değer Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar”. İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 6-7. Sınıflar Öğretim Programı ve Kılavuzu (Taslak Basım). Ankara: MEB Devlet Kitaplığı Müdürlüğü.
Cevizci, A. (2000). Paradigma Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları.
Güngör, E. (1998). Değerler Psikolojisi Üzerinde Araştırmalar. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Gürel, Z., Temizyürek, F. ve Şahbaz, N.K. (2007). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Öncü Yayınları.
İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 6-7. Sınıflar Öğretim Programı ve Kılavuzu (Taslak Basım) (2005). Ankara: MEB Devlet Kitaplığı Müdürlüğü.
İlköğretim Türkçe Dersi (6, 7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı (2006). Ankara: MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
Kağıtçıbaşı, Ç. (1981). Çocuğun Değeri. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi İdari Bilimler Fakültesi.
Karatay, H. (2011). “Transfer of Values in the Turkish and Western Children’s Literary Works: Character Education in Turkey”. Educational Research and Reviews. Vol. 6 (6), 472-480.
Kuçuradi, İ. (2003). İnsan ve Değerleri. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
Oğuzkan, F. (2006). Çocuk Edebiyatı. Ankara. Anı Yayıncılık.
Sarı, E. (2005). “Öğretmen Adaylarının Değer Tercihleri: Giresun Eğitim Fakültesi Örneği”. Değerler Eğitimi Dergisi. 3 (10), 73-88.
Sezer, Ö. (2005). İlköğretim Birinci Kademe Türkçe Ders Kitaplarında Değerlerin İncelenmesi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) İstanbul.
Ustaoğlu, P. (2006). Ömer Seyfettin’in Hikâyelerinde Çocuğa Görelik Açısından Olumluluklar ve Olumsuzluklar. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Samsun.
Yalçın, A. ve Aytaş, G. (2002). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayınları.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yiğittir S., Keleş H. (2011). “Sosyal Bilgiler Dersinde Değer Eğitimine İlişkin Sınıf Öğretmenlerinin Görüşleri”. Millî Eğitim, 189, 149-155.