Hadiye Küçükkaragöz, Tuncay Canbulat, Yasin Akay

Öğretmen Adaylarında Atılganlık Düzeyi ve İletişim Becerileri/Assertiveness Level and Communication Skills of Teachers' Candidates

Özet Bu araştırmanın amacı, öğrenim görmekte olan bir grup sınıf öğretmeni adayının atılganlık düzeyi ve iletişim becerilerini inceleyerek bazı psiko-sosyal değişkenler (cinsiyet, yaş, sınıf düzeyi, başarı algısı, kendini zeka ve yetenek bakımından değerlendirmesi ve öğrenim görülen programdan memnuniyet) açısından değerlendirilmektedir. Araştırma, tarama modelinde (Karasar, 1999: 77) desenlenmiştir. Verilerin toplanmasında, öğretmen adaylarının bireysel psiko-sosyal özellikleri kapsayan ve araştırmacılar tarafından hazırlanan “Bireysel Durum Formu”, Rathus (1973) tarafından geliştirilen “Rathus Atılganlık Envanteri (RAE)” ve Çetinkanat (1998) tarafından geliştirilen “Öğretmen İletişim Becerileri Ölçeği (ÖİBÖ)” kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma evren ve örneklemini; 2009-2010 öğretim yılı Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi, Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalı 1. ve 4. sınıfta öğrenim gören 132 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre; öğretmen adaylarının atılganlık düzeyleri ile kendilerini zeka ve yetenek bakımından değerlendirmeleri arasındaki farkın anlamlı olduğu bulunmuştur. Diğer psiko-sosyal değişkenlere göre ise her iki bağımlı değişkende anlamlı farklılıklar saptanmamıştır. Bunun yanında, öğretmen adaylarının atılganlıkları ile iletişim becerileri arasında orta düzeye yakın, zayıf bir ilişki bulunmuştur. Anahtar Sözcükler: Atılganlık, İletişim Becerileri, Sınıf Öğretmeni Adayı. Abstract The aim of this study is to state if there is a meaningful difference in the aspect of some psyco-social variables between a group of primary education teacher candidates by whose assertiveness level and communication skills are analysed. The sudy is designed in the scanning model (karasar, 1999: 77) that aims to describe a situation either in the past or at present as it is. “Individual Situation Form” prepared by the researchers and including the individual psycho-social featues of candidate teachers, “Rathus assertiveness schedule (RAS)” developed by Rathus (1973) and “Teacher Communication Skills Scale (TCSS) developed by Çetinkanat (1998) are used for collecting data.132 candidate teachers studying at 1st and 4th grade in Dokuz Eylül University, Buca Educational Faculty Primary School Teacher Education Department in 2009-2010 educational year constitude the environment and the sampling of study. According to the results of the research, it is revealed that there is meaninful difference between the level of assertiveneses of the candidate teachers and evaluating themselves on intelligence and skills. No meaningful difference in both dependent variables is found according to other psyco-social variables. By the way, a weak, nearly medium stage relation is found between the assertiveness and communication skills of the candidate teachers. Key Words: Assertiveness, Communication Skills, Primary Teacher Candidates.

The aim of this study is to state if there is a meaningful difference in the aspect of some psycosocial variables between a group of primary education teacher candidates by whose assertiveness level and communication skills are analysed. The sudy is designed in the scanning model (karasar, 1999: 77) that aims to describe a situation either in the past or at present as it is. “Individual Situation Form” prepared by the researchers and including the individual psychosocial featues of candidate teachers, “Rathus assertiveness schedule (RAS)” developed by Rathus (1973) and “Teacher Communication Skills Scale (TCSS) developed by Çetinkanat (1998) are used for collecting data.132 candidate teachers studying at 1st and 4th grade in Dokuz Eylül University, Buca Educational Faculty Primary School Teacher Education Department in 2009-2010 educational year constitude the environment and the sampling of study. According to the results of the research, it is revealed that there is meaninful difference between the level of assertiveneses of the candidate teachers and evaluating themselves on intelligence and skills. No meaningful difference in both dependent variables is found according to other psyco-social variables. By the way, a weak, nearly medium stage relation is found between the assertiveness and communication skills of the candidate teachers.

Keywords:

Assertiveness, Communication Skills, Primary Teacher Candidates.,

PDF

___

Arı, R. (1989). Üniversite Öğrencilerinin Baskın Ben Durumları İle Bazı Özlük Niteliklerinin, Ben Durumlarına, Atılganlık ve Uyum Düzeylerine Etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Bal, Ü. (2003). Hastanede Çalışan Hemşire ve Diğer Bayan Sağlık Personelinin Benlik Saygıları ve Atılganlık Düzeylerinin İncelenmesi.Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

Bal, E. (2006). İlköğretim Öğrencilerinin Benlik Algıları İle Atılganlık Düzeyleri Arasındaki İlişkininin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

Baltaş, A. ve Baltaş, Z. (1986). Stres ve Başa Çıkma Yolları. İstanbul: Remzi Kitabevi.

Bozkurt-Bulut, N. (2003). “İlköğretim Sınıf Öğretmenlerinin İletişim Becerilerine İlişkin Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi.” XII. Eğitim Bilimleri Kongresi Sözlü Bildiri. Gazi Üniversitesi. 15-18 Ekim. Antalya.

Cooley, E. L. ve Nowicki, S. (1984). “Locus of Control and Assertiveness in Male and Female College Students.” Published as a Separeteand in The Journal of Psychology, 117, 85-87.

Çetinkanat, A. C. (1998). “Öğretmen Adayları ve Müfettişlerin Bakış Açısından Öğretmen İletişim Becerileri.” Eğitim Yönetimi Dergisi, 13, 209-221.

Cüceloğlu, D. (1993). İnsan ve Davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi.

Dilekmen, M., Başçı, Z. ve Bektaş, F., (2008). “Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin İletişim Becerileri.” Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 231-242.

Dinçyürek, S. Çağlar, M. ve Birol, C. (2010). “Atılganlık ve Denetim Odağı Düzeyi: Gelecek Nesillere Etkisi.” Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39. 142-150.

Dökmen, Ü. (1997). İletşim Çatışmaları ve Empati. Sistem Yayıncılık. İstanbul.

Güçlü, N. ve Güçlü, M. (1996). “Öğretmen Eğitiminde Nitelik Sorunu.” Modern Öğretmen Yetiştirmede Gelişme ve İlerlemeler Sempozyumu Sözlü Bildiri Kitabı. 48-62.

İnceoğlu, D. ve Ayatar, G. (1987). “Bir Grup Ergende Atılganlık Eğitimi. “Psikoloji Dergisi, 6 (21), 23-24.

Lin, Y. R., Shiah, I. S., Chang, Y. C., Lai, T. J., Wang, K. Y., & Chou, K. R. (2004). “Evaluation of an Assertiveness Training Program on Nursing and Medical Students'assertiveness, Self-Esteem, and Interpersonal Communication Satisfaction.” Nurse Education Today, 24: 656–665.

Örgün S.K. (2000). Anne baba tutumları ile 8. sınıf öğrencilerinin benlik saygıları ve atılganlıkları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

Özbulak-Emran, B., Aypay, A., Aypay, A. (2011). “Ortaöğretim öğrencilerinin Problem Çözme ve Atılganlık Becerilerinin Bazı Değişkenlerle İlişkisi.” Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (36), 77-93.

Özden, Y. (2003). Öğrenme ve Öğretme. Ankara:Pegem A Yayınları.

Özer, A. K., (1995). İletişimsizlik Becerisi. İstanbul: Varlık Yayınları.

Öztürk, G. Ö. (2009). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerine uygulanan atılganlık eğitimi programının öğrencilerin atılganlık düzeyine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.

Pardeck, J.T., Anderson C., Giannino, E.A., Miller, B.,Mothershead, M.S. & Smith, S.A. (1991). “Assertiveness of Social Work Students.” Psychological Reports, 69, 589-590.

Stebbins, C. A., Kelly.., Power, & B.R.M.E. (1977). “Sex difererences in assertivens in college students.” The Journal Psychology, 95, 309-315.

Şahin, F. Y. (1998). “Grupla İletişim Becerileri Eğitiminin Üniversite Öğrencilerinin İletişim Beceri Düzeylerine Etkisi.” Eğitim ve Bilim, 22 (110), 12-19.

Teegen, F. (1995). “Training in assertiveness and social competence.” İstanbul University Medical Faculty Conference Paper, 1-5.

Uğurluoğlu, M. Y. (1996). Lise öğrencilerinde özsaygı düzeyi ile atılgan kişilik özelliği arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.

Voltan-Acar, N. (1980). Grupla Atılganlık Eğitiminin Bireyin Atılganlık Düzeyine Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Voltan-Acar, N., Arıcıoğlu, A., Gültekin, F. ve Gençtanırım, D. (2008). “Üniversite Öğrencilerinin Güvengenlik Düzeylerinin İncelenmesi.” Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 342-350.