Bu çalışma, Aleviler için bir ibadet ve kültürel sosyalizasyon merkezi olarak işlev gören cemevlerinin mevcut koşullarını ve cemevlerine resmi hukuk statü tanınması taleplerinin içeriğini ele alacaktır. Çalışmanın ilk kısmında cemevlerinin hukuki statü kazanmasının Alevi siyasallaşmasının derinlik kazanması ve Türkiye'nin demokratikseküler açmazlarının çözümlenmesi açısından önemine yer verilecektir. Bu bölümde Türkiye'de devlet-din ilişkisi bağlamında, Diyanet İşleri Başkanlığının yapısı ve işleyişi ile diğer kurumsal yapılar ve yasal mevzuat incelenerek, cemevlerinin içinde bulunduğu açık ayrımcılık durumunun ve kötü koşulların detaylı bir anlatımı da söz konusu olacaktır. İkinci kısımda ise, 2009 Haziran-2010 Ocak ayları arasında 7 çalıştay toplantısında gerçekleşen Alevi Açılımı sürecinde, cemevlerinin statüsü başta olmak üzere Alevi örgütlerinin taleplerine verilen resmi tepkiler resmedilecektir. Bu bağlamda cemevlerinin içinde bulunduğu sorunlar yumağının giderilmesi bağlamında ortaya çıkan başarısızlık ve tıkanma söz konusu çalıştaylardaki tartışmalara referansla aktarılacaktır. Çalıştaylar sürecine dair Nihai Raporun ve sonrasında görülen gelişmelerin Alevi örgütlerini her zamankinden daha fazla ve güçlü bir şekilde uluslararası hukuk mekanizmalarına yönelttiği de özellikle vurgulanacaktır. Üçüncü kısımda ise Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM)'nin farklı ülkelerdeki din ve vicdan özgürlüğü ihlalleri ile ilgili davalarda verdiği kararlar ve Mahkeme'nin söz konusu davalarda getirdiği perspektif incelenecektir. Söz konusu perspektifin temel öğeleri örnek davalar ışığında çoğulculuk ilkesi, devletin tarafsızlığı ilkesi, tek yetkili merci altında toplanmaya zorlanmama, tanınma için yetkili dini makam onayını şart koşmama ve son olarak da keyfi devlet müdahalesinde bulunma ve tanımama gibi başlıklar altında incelenecektir. Dördüncü kısımda, konuya dair haklar ve özgürlükler çerçevesinde bu perspektifin Türkiye'deki cemevlerine dair kararlara yansıması tartışılacaktır. Mahkeme'nin getirdiği yaklaşımın sadece cemevlerinin içinde açık ayrımcılık durumu ile gündeme gelmediği ve aynı zamanda zorunlu din dersi uygulaması ve nüfus cüzdanlarında din ibaresinin yer alması gibi konularda da benzer bir durumun söz konusu olduğu da belirtilecektir. Söz konusu AİHM çerçevesinin ve kararlarının Türkiye'deki din ve vicdan özgürlüğü alanında alınan iç yargı kararlarında son dönemde ne kadar önemli ve etkili olduğunun da altı çizilecektir. Sonuç olarak da cemevlerinin statüsü bağlamında 'konu' ve 'çözüm' temelli bir diyaloğun nasıl mümkün olabileceği gösterilecektir

As centers of religious worship and cultural socialization for the Alevis, this study will focus on the status of Cem Houses in Turkey and the content of the demands for legal recognition. In the first part of the study, importance of legal status for the Cem Houses for Alevi politics and for a solution of the democratic-secular predicaments of Turkey will be investigated. Additionally, in the context of state-religious affairs relation in Turkey, the structure of the Directorate of the Religious Affairs and legal situation of the Cem houses will be investigated, and then a detailed analysis of the precarious conditions of the Cem houses will be given. In the second part, official approach to the Alevi demands and its failure to solve the sources of problems experienced by the Cem houses will be discussed with reference to the Alevi Workshops process held between 2009 June-2010 January in seven workshop meetings. It will be argued that Final Report of the Workshops Process and developments in its aftermath lead Alevi organizations to apply for international legal mechanisms, more strongly than have ever been. In the third part, the case-law of The European Court of Human Rights (ECHR) on freedom of religion will be studied under five headings representing the approach of the ECHR: the principles of pluralism, the duty of impartiality and neutrality of the state, enforcement of the Alevi organizations to claim their rights under a unified leadership, the question of the authorization, and finally the issue of arbitrary state intervention and recognition. In the fourth part, repercussions of the decisions of the ECHR on the Cem Houses in Turkey will be analyzed in details. It will be argued that such approach of the ECHR Is not only visible in the question of Cem houses but had already been visible in its prior decisions on the issuing religious affiliation in the national identity cards and practice of compulsory religious courses in the primary education. Moreover, it will be also underlined that framework introduced by the ECHR has a crucial impact on the recent national court decisions in Turkey. Finally, necessary conditions for an "issue-based" and "solution-based" dialogue for the status of Cem Houses will be evaluated