TÜRKİYE’NİN GÜNEY SAHİLİNDE YER ALAN DÖRT ŞEHRİN HAVA KALİTELERİNİN İNCELENMESİ

Hava kalitesi yönetimi kapsamında 2008 yılında başlayan Avrupa Birliği direktifleri ile uyum süreci 2019 yılı itibariyle sonlanacaktır. Bu süreçte illerimizde hava kalitesi izleme istasyonları kurulmuş ve yönetmeliklerimiz AB direktiflerine uygun hale getirilmiştir. Bu çalışmada, Türkiye’nin güney sahilinde yer alan Adana, Antalya, Hatay ve Mersin illerinde bulunan hava kalitesi izleme istasyonlarından alınan PM10 ve SO2 verileri karşılaştırılmıştır. Akdeniz’e komşu olan bu iller benzer coğrafi özellikler taşımaktadırlar. Bu şehirler evsel ısınma, motorlu taşıt emisyonları, deniz tuzu ve farklı düzeylerde de olsa çöl tozlarından etkilenmektedirler. 2008-2016 yılları arasını kapsayan hava kalitesi veri seti kullanılarak, illerdeki mevsimsel ve gün içi değişimler incelenmiştir. İncelenen illerdeki sonuçlara göre dört ilimizde de yıllık ortalama PM10 konsantrasyonlarının AB direktiflerinde verilen sınır değerlerden yüksek olduğu tespit edilmiştir. PM10 konsantrasyonlarının kış aylarında yaz aylarına göre istatistiksel olarak yüksek olduğu belirlenmiştir. Bu durumun kış aylarında artan evsel ısınma kaynaklı emisyonlardan kaynaklandığı ve kış aylarında etkili olan inversiyonun PM10 konsantrasyonlarında görülen bu yükselmede önemli bir etkisinin olduğu görülmüştür. Gün içi değişimler incelendiğinde ise Adana haricindeki illerde PM10 değerlerinin trafiğin yoğun olduğu sabah ve akşam saatlerinde yükseldiği belirlenmiştir. Adana’da ise sadece trafiğin yoğun olduğu akşam saatlerinde PM10 konsantrasyonlarının yükseldiği görülmüştür. Bunun Adana’daki istasyonun çevresinde bulunan fabrikaların PM10 konsantrasyonlarına olan etkisinden kaynaklandığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Akdeniz, Mevsimsel değişim, Kümeleme, PM10, SO2

INVESTIGATION OF AIR QUALITIES OF FOUR CITIES LOCATED ON SOUTHERN COAST OF TURKEY

Adaptation period of Turkey, which has been started in 2008, in the scope of air quality management with the EU directives will be completed within 2019. In this period, air quality monitoring stations have been established in our provinces and our regulations have been adapted to EU directives. In this study, PM10 and SO2 concentrations of Adana, Antalya, Hatay and Mersin that are located along the Mediterranean Coast of Turkey were analyzed. These provinces, which are adjacent to the Mediterranean, have similar geographical features. Cities are affected by domestic heating, motor vehicle emissions, sea salt and desert dust at different levels. Seasonal and diurnal changes in the provinces were examined by using the air quality data set covering the period of 2008-2016. When the results are examined, it is determined that the annual average PM10 concentrations of all four cities were higher than the limit values given in the EU directives. PM10 concentrations were significantly higher in winter than in summer months. It was observed that this situation was caused by increasing domestic heating emissions in winter and inversion which is observed in winter has a significant effect on this increase seen in PM10 concentrations. When the diurnal changes are examined, it is determined that in all cities except Adana, PM10 values increase in the morning and evening hours when traffic is intense. In Adana, PM10 concentrations increased only in the evening when traffic was heavy. It was determined that this was because of the effect on the PM10 concentrations of the factories around the station in Adana.

Keywords:

Mediterranean, Seasonal change, Cluster, PM10, SO2,

PDF

___

Ackermann, R.O., Aggarwal, S., Dixon, J.R., Fitzgerald, A.D., Hanrahan, D.C., Hughes, G.A., … Somani, A.H., 1999. Pollution Prevention and Abatement Handbook, 1998: Toward Cleaner. Pollution Prevention and Abatement Handbook, 1998: Toward Cleaner. World Bank Publications.
Ashbaugh, L.L., Malm, W.C. ve Sadeh, W.Z., 1985. A residence time probability analysis of sulfur concentrations at grand Canyon National Park. Atmospheric Environment (1967), 19(8), 1263–1270.
Atkinson, R.W., Ross Anderson, H., Sunyer, J., Ayres, J.O.N., Baccini, M., Vonk, J.M., … Katsouyanni, K., 2001. Acute Effects of Particulate Air Pollution on Respiratory Admissions. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, 164(10), 1860–1866.
Bell, J.N.B., Power, S.A., Jarraud, N., Agrawal, M. ve Davies, C., 2011. The effects of air pollution on urban ecosystems and agriculture. International Journal of Sustainable Development & World Ecology, 18(3), 226–235.
Cape, J.N., Fowler, D. ve Davison, A., 2003. Ecological effects of sulfur dioxide, fluorides, and minor air pollutants: recent trends and research needs. Environment International, 29(2–3), 201–211.
EPA., 2012. Regulatory Impact Analysis for the Final Revisions to the National Ambient Air Quality Standards for Particulate Matter. North Carolina: U.S. Environmental Protection Agency.
European Environment Agency., 2013. Air quality in Europe — 2013 report. EEA report.
Fioletov, V.E., McLinden, C.A., Krotkov, N., Yang, K., Loyola, D.G., Valks, P., … Martin, R. V., 2013. Application of OMI, SCIAMACHY, and GOME-2 satellite SO2 retrievals for detection of large emission sources. Journal of Geophysical Research: Atmospheres, 118(19), 11,311-399,418.
Griffin, R.D., 2006. Principles of Air Quality Management, Second Edition (2. bs., C. 329). USA: CRC Press.
Kawamoto, K., Hayasaka, T., Nakajima, T., Streets, D. ve Woo, J.-H., 2004. Examining the aerosol indirect effect over China using an SO2 emission inventory. Atmospheric Research, 72(1–4), 353–363.
Lovett, G.M., Tear, T.H., Evers, D.C., Findlay, S.E.G., Cosby, B.J., Dunscomb, J.K., … Weathers, K.C., 2009. Effects of Air Pollution on Ecosystems and Biological Diversity in the Eastern United States. Annals of the New York Academy of Sciences, 1162(1), 99–135.
Miller, B., 2015. Sulfur oxides formation and control. B. B. T.-F. F. E. C. T. Miller (Ed.), Fossil Fuel Emissions Control Technologies içinde (ss. 197–242). Butterworth-Heinemann.
Muezzinoglu, A., 2000. Hava Kirliliği ve Kontrolünün Esasları. İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
Pope, C.A. ve Dockery, D.W., 1992. Acute Health Effects of PM10 Pollution on Symptomatic and Asymptomatic Children. American Review of Respiratory Disease, 145(5), 1123–1128.
Poschl, U., 2005. Atmospheric aerosols: Composition, transformation, climate and health effects. Angewandte Chemie-International Edition, 44(46), 7520–7540.
Seaton, A., Godden, D., MacNee, W. ve Donaldson, K., 1995. Particulate air pollution and acute health effects. The Lancet, 345(8943), 176–178.
Seinfeld, J.H. ve Pandis, S.N., 2006. Atmospheric Chemistry and Physics: From Air Pollution to Climate Change (second edi.). New Jersey: Wiley.
TÜİK., 2010a. Bölgesel Göstergeler TR61. Ankara.
TÜİK., 2010b. Bölgesel Göstergeler TR63. Ankara.
TÜİK., 2010c. Bölgesel Göstergeler TR62. Ankara.
Tuncel, G., 2013. Türkiye’de Hava Kirliliği Çalışmaları - I. Hava Kirliliği Araştırmaları Dergisi, 2(4), 103–104.
Uria-Tellaetxe, I. ve Carslaw, D.C., 2014. Conditional bivariate probability function for source identification. Environmental Modelling & Software, 59, 1–9.
Grange, S.K., Lewis, A.C. ve Carslaw, D.C., 2016. Source apportionment advances using polar plots of bivariate correlation and regression statistics. Atmospheric Environment, 145, 128-134.
Zhou, H., Hopke, P.K., Zhou, C. ve Holsen, T. M., 2019. Ambient mercury source identification at a New York State urban site: Rochester, NY. Science of the Total Environment, 650, 1327-1337.