KADÎM TÜRK KÜLTÜR ve MEDENİYETİNİN OLUŞUMU SÜRECİNDE İLK İNŞAAT MÜHENDİSİ MİMAR SİNAN’IN YERİ ve ÖNEMİ

Bu çalışmada, yerli yabancı literatür taraması yapılarak kültür ve medeniyet kavramları, inşa süreçleri, dünyada ilk "inşaat mühendisi" ve "ilk inşaat mühendisliği örgütlenmesi" ile Mimar Sinan ilişkisi incelenmiştir. Mimar Sinan, yayınlarımızda Koca Sinan, Koca Mi'mar Sinan/Ağa, Sinaneddin Yusuf ve Sinan bin Abdülmennan adları ile anılmaktadır. Yakın yıllarda Sinan adının başına asıl meslek adı olan "Mimar" ile birlikte "Mühendis" ve "Mimar-Mühendis" adları eklenmektedir. Sinan için her ikisi de doğrudur ve O, sonuna kadar bu isimleri hak etmektedir. Büyük çoğunluğu günümüze kadar ulaşmaktan başka, aynı zamanda kullanılmakta olan eserlerine bakarak bunu söylemek mümkündür. Medeniyet inşasında önemli bir yere sahip "İnşaat Mühendisliği", insanlığın bu mesleği ilk kullanıldığı zamanlarda farklı adlarla anılmış, ancak bir meslek ve mühendislik olarak anılması başlangıç tarihi kadar eskilere gitmemektedir. "Mühendis" kavramının daha önceki zamanlarda (16. asır öncesinde), "Mimarlık" olarak kullanıldığı bilinmektedir. Batı ve Doğu yayınlarında ilk tarihler konusunda paralellik bulunmayan bilgilerin yanlışlığı vurgulanarak doğru olanları sunulmuştur. Dünyada ilk inşaat mühendisi adının John Smeaton'dan 182 yıl önce Mimar Sinan adına kullanıldığı, ilk inşaat mühendisliği örgütünün de 1481-1512 yılları arasında II. Bayezid dönemi Osmanlı arşivlerinde geçen Hassa Mimarlar Ocağı olduğu sonuçları elde edilmiştir. Sinan aynı zamanda, yükselme dönemi Osmanlı medeniyetine ürettiği eserlerle önemli katkılarda bulunmuştur.

THE ROLE AND IMPORTANCE OF THE FIRST CIVIL ENGINEER ARCHITECT SİNAN IN ANCIENT TURKISH CULTURE, CIVILIZATION AND CONSTRUCTION PROCESS

Bu çalışmada, yerli yabancı literatür taraması yapılarak kültür ve medeniyet kavramları, inşa süreçleri, dünyada ilk “inşaat mühendisi” ve “ilk inşaat mühendisliği örgütlenmesi” ile Mimar Sinan ilişkisi incelenmiştir. Mimar Sinan, yayınlarımızda Koca Sinan, Koca Mi’mar Sinan/Ağa, Sinaneddin Yusuf ve Sinan bin Abdülmennan adları ile anılmaktadır. Yakın yıllarda Sinan adının başına asıl meslek adı olan “Mimar” ile birlikte “Mühendis” ve “Mimar-Mühendis” adları eklenmektedir. Sinan için her ikisi de doğrudur ve O, sonuna kadar bu isimleri hak etmektedir. Büyük çoğunluğu günümüze kadar ulaşmaktan başka, aynı zamanda kullanılmakta olan eserlerine bakarak bunu söylemek mümkündür. Medeniyet inşasında önemli bir yere sahip “İnşaat Mühendisliği”, insanlığın bu mesleği ilk kullanıldığı zamanlarda farklı adlarla anılmış, ancak bir meslek ve mühendislik olarak anılması başlangıç tarihi kadar eskilere gitmemektedir. “Mühendis” kavramının daha önceki zamanlarda (16. asır öncesinde), “Mimarlık” olarak kullanıldığı bilinmektedir. Batı ve Doğu yayınlarında ilk tarihler konusunda paralellik bulunmayan bilgilerin yanlışlığı vurgulanarak doğru olanları sunulmuştur. Dünyada ilk inşaat mühendisi adının John Smeaton’dan 182 yıl önce Mimar Sinan adına kullanıldığı, ilk inşaat mühendisliği örgütünün de 1481-1512 yılları arasında II. Bayezid dönemi Osmanlı arşivlerinde geçen Hassa Mimarlar Ocağı olduğu sonuçları elde edilmiştir. Sinan aynı zamanda, yükselme dönemi Osmanlı medeniyetine ürettiği eserlerle önemli katkılarda bulunmuştur.

PDF

___

Acar, M.Ş., 2007, Sinan ve Kırkçeşme Tesisleri, Yapı Dergisi, 307, YEM Yayınevi, İstanbul.
Arslanoğlu, İ., 2001, Kültür ve Medeniyet Kavramları, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 15, Gazi Üniversitesi, Ankara, s:247
Akçaoğlu, A; Akçaoğlu, S., 2006, İnşaat Mühendisliği ve Estetik, TMMOB İMO İzmir Şubesi, sayı:128.
Aydın, M., 2013, Medeniyetlerin Anlatılmamış Hikâyesi: Batıya Doğru Akan Nehir, Televizyon Dizisi, 20 Bölüm, Bölüm:17-19, TRT1, Ankara.
Baltacıoğlu, İ.H., 1972, Türke Doğru, Ankara, T. İşbankası Kültür Yayınevi.
Birinci, F., 2015, İnşaat Mühendisliğine Giriş, Ascopy, Samsun, s:XX, 1-10, 459-460.
Çeçen, K., 1988, Sinan’ın Yaptığı Su Tesisleri, Mimarbaşı koca Sinan:Yaşadığı Çağ ve Eserleri, Türkiye Vakıflar Bankası, Ankara.
Durant, W., 1978, Medeniyetin Temelleri, Çev:Nejat Muallimoğlu, İstanbul.
Ersöz, M., 1963, "Hars ve Medeniyetin Dinamik Tanımları, Eğitim Dergisi, 1(5),4.
Falk, R., 2013, Medeniyetlerin Anlatılmamış Hikâyesi: Batıya Doğru Akan Nehir, Televizyon Dizisi, 20 Bölüm, Bölüm:17-19, TRT1, Ankara.
Fındıkoğlu, Z. F., 1956, "Kültüre Dair", Türk Yurdu Mecmuası, 253,572.
Gökalp, Z., 1976, Türkçülüğün Esasları, Hazırlayan: Mehmet Kaplan, İstanbul, Kültür Bakanlığı Yayanı, Milli Eğitim Basımevi, Ankara.
Guenon, R., 1980, Doğu ve Batı, Çeviren: Fahrettin Arslan, Yeryüzü Yayınları, İstanbul, s:22-23
Güran, M.A., ve Abalı, A.Z., 2011, Melchior Lorichs'in İstanbul Panoramasındaki Osmanlı Kimdir?, Belleten, Türk Tarih Kurumu, Sayı:273, Ankara, ISSN: 0041-4255. s:361-372.
Hughes, B., 2013, Medeniyetlerin Anlatılmamış Hikâyesi: Batıya Doğru Akan Nehir, Televizyon Dizisi, 20 Bölüm, Bölüm:17-19, TRT1, Ankara. Illston, J.M.; Dinwoodie, J.M.; Smith, A.A., 1981,
Concrete, Timber and Metals, University of London King’s Collage, İkinci baskı, 663 p.
İhsanoğlu, E., 2013, Medeniyetlerin Anlatılmamış Hikâyesi: Batıya Doğru Akan Nehir, Televizyon Dizisi, 20 Bölüm, Bölüm:17-19, TRT1, Ankara.
Kafesoğlu, İ., 1984, "Milli Kültür-Siyaset İlişkisi", Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, 4, 1.
Kaçar, M., Zorlu, T., Barutçu, B., Bir, A., Ceyhan, C.O., Neftci, A., (Editör) Karaca, M., 2013, İstanbul Teknik Üniversitesi ve Mühendislik Tarihimiz, İTÜ Yayınları, İstanbul. s:12.
Karluğa, B., 2013, Medeniyetlerin Anlatılmamış Hikâyesi: Batıya Doğru Akan Nehir, Televizyon Dizisi, 20 Bölüm, Bölüm:17-19, TRT1, Ankara.
Kızılçelik, S., 1994, Postmodernizm: Modernlik Projesine Bir Başkaldırı, Türkiye Günlüğü, Sayı:30, İstanbul, s:83-96.
Kuran, E., 1973, “Türkiye’nin Batılılaşması”, Bayrak Dergisi, 2(30).
Kültür (ve Turizm) Bakanlığı, 1983, Milli Kültür Şurası, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayını, Ankara, s:89
Meriç, C., 1986, Kültürden İrfana, İnsan Yayınları, İstanbul. s:44-82.
Nasr, S.H., 2007, Islamic Science An Illustrated Study, İnsan Yayınları, İstanbul. Türkçesi.: Kutluer, İ., İslam ve Bilim-İslam Medeniyetinde Akli İlimlerin Tarihi ve Esasları, Alemdar Ofset, İstanbul.
Nasr, S.H., 2013, Medeniyetlerin Anlatılmamış Hikâyesi: Batıya Doğru Akan Nehir, Televizyon Dizisi, 20 Bölüm, Bölüm:17-19, TRT1, Ankara.
Öziş, Ü., 2004, Mühendis ve Mimar Sinan, İMO İzmir Şubesi Haber Bülteni, Sayı: 117, s:15-19.
Özön, M. N., 1979, Osmanlıca/Türkçe Sözlük, Şehir/li araması, İnkılap ve Aka, 928 s, İstanbul.
Öztuna, Y., 1994, Büyük Osmanlı Tarihi, Cilt:5, 7, 8, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
Safa, P., 1978, Doğu-Batı Sentezi, Yağmur Yayınları, 231 sayfa, İstanbul, s:13-25.
Schneier, R.A., 2013, Medeniyetlerin Anlatılmamış Hikâyesi: Batıya Doğru Akan Nehir, Televizyon Dizisi, 20 Bölüm, Bölüm:17-19, TRT1, Ankara.
Topçu, N., 1961, Yarınki Türkiye, İstanbul, Yağmur Yayınevi.
TRT, 2013, Medeniyetlerin Anlatılmamış Hikâyesi: Batıya Doğru Akan Nehir, Televizyon Dizisi, 20 Bölüm, Bölüm:17-19, TRT1, Ankara.
Turan, O., 1959, Türkiye’nin Manevi Durumuna Umumi Bir Bakış, Türk Yurdu Dergisi, 273, Ankara, s:13
Web1, http://www.osmanlicaturkce.com/?k=mimar&t= %40 Web2, http://www.osmanlicaturkce.com/?k=m%FChen dis&t=%40
Web3, http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gt s&arama=gts&guid=TDK.GTS.5589dd756307c9.1 1442013
Web4, http://www.analitica.com/va/sociedad/articulos /1262677.asp; Arocha, A.M., 2014, On the Origin of the Name “Engineer”
Web5 http://www.sabah.com.tr/yazarlar/erhanafyoncu/2016/04/17/mimar-sinan-karamanliturkuydu
Web6, http://www.hikayeler.net/yazilar/112079/mima r-sinan-8217in-susuz-evi/
Web7, https://ataturk.org.au/gazetemakaleleri/cengiz-ozakınci/mimar-sinaninkafatasi-ve-unutulan-gercekler/
Web8, http://www.guncelmeydan.com/pano/mimarsinan-in-kafatasi-ve-unutulan-gercekler-cengizozakinci-t39265.html