Korku Sinemasında Mekan Algısının “Gerçek Mekan” Olgusu Üzerinden Değerlendirilmesi: Session 9 (Son Seans) Filmi

Mimari mekan kullanıcı tarafından fiziksel olarak deneyimlenerek doğrudan kavranır. Buna karşın sinemasal mekanda kullanıcı izleyici durumundadır ve mekanı sinema vasıtasıyla algılar. Mekan algısı kişisel deneyimlemeyle oluşmaz; dolaylı bir görsel deneyime dayanır. İlkdoğan (2020)’a göre “sinemada mekan kavramının karşılık geldiği kavramsal uzamın sınırlarını tam olarak belirlemek güçtür”. Sinemada mekan algısı film içeriği çerçevesinde önceden belirlenmiş/tasarlanmış ve daima izleyiciye gösterilmek istendiği ölçüde sınırlanmış niteliktedir. Algı sinematografik akışa hizmet edecek şekilde manipüle edilir. Böylece bir temsil mekana dönüşür. Sinemanın “temsil mekanı”, sinematografik bütünlük içinde kavramsal bir içerikle açıklanabilir. Burada mekan gerçek bir fizikselliğe karşılık gelmez; sinematografik içeriğin biçimsel uzamını yansıtır. Büker (2010)’e göre izleyici sinematografik kodlar aracılığı ile anlam üretir ve gerçek ile gerçek olmayan arasında bağ kurar. Bu durumda anlam üretimini subjektif hale getirmektedir. İzleyici kendi gerçek yaşam deneyimleri çerçevesinde aktarılan anlamı yorumlar. Korku sineması içgüdüsel ve genel bir takım kodları kullanarak anlam üretimini yönlendirir. Ancak kullanıcının kişisel deneyimleri mutlaka anlamlanmada etkin rol oynar. Bu nedenle izleyicinin kendisini durumun dışında ve mesafeli tuttuğu - karşılaşma ihtimalinin olmadığını düşündüğü mekanların (gerçeküstü sinemasal mekanlar) yerine kendisinin gerçek hayatta karşılaşabileceği ya da deneyimlediği mekanların (gerçek sinemasal mekanlar) korku sineması özelinde, daha güçlü bir etki bıraktığı söylenebilir. Bu bağlamda çalışma, örnek olarak seçilen Session 9 (Son Seans) filminde korku sinemasındaki mekan algısını gerçek mekan olgusu üzerinden değerlendirmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Sinemasal Mekan, Mekansal Algı, Korku Sineması, Gerçek Mekanlar, Gerçeküstü Mekanlar

Evaluation of The Perception of Space in Horror Cinema Based On The "Realistic Space" Phenomenon: Session 9 Film

The architectural space is perceived directly by physical experiences of the user. However, in cinematic space, the user is the audience and perceives the space through the cinema. The perception of space is based on an indirect visual experience; not formed by personal experience. According to İlkdoğan (2020) '' It is hard to define the exact boundaries of the conceptual space which is corresponding to the concept of space in cinema''. Perception of space in cinema is always limited extent in quality for what is desired to be shown to the audience and predetermined/designed within the frame of the movie content. Perception is manipulated to serve the cinematography thus it is transformed into a show space.The “show space” of the cinema, in cinematographic integrity, may be expressed with a conceptual substance. At this point space does not correspond to a real physicality; mirrors the formal space of cinematographic content. To Büker (2010), the audience produces a meaning through cinematographic codes and forges a link between real and unreal so producing a meaning becomes subjective. Audience interprets the meaning as part of their real-life experiences.Horror cinema shapes the meaning by managing instinctive and certain codes. Nevertheless, personal experiences of the user have an effective role on signification. Therefore, particularly in horror cinema, instead of the spaces have low probability (surrealistic cinematic spaces) to encounter and the audience keeps themselves out of the picture and at a distance, spaces (realistic cinematic spaces) the audience may experience and encounter in their life have more powerful impact.This study evaluates the perception of space in cinema on the basis of realistic space phenomenon through the referenced movie Session 9.

Keywords:

Cinematic Space, Spatial Perception, Horror Cinema, Realistic Spaces, Surrealistic Spaces,

PDF

___

Akbulut, D., (2012). Sinemanın İlkleri Korku Sineması, İstanbul: Etik.
Akyıldız, Ö., (2012). “Mimari Mekanların, Sinemanın Kurgusal Mekanlar Üzerine Etkileri”. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Aytekin, M., (2006). “Korku Sinemasında Vampir Filmleri ve Korku Sinemasının Tarihsel Sürecinde Değişen Vampir İmgesi”. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Bak, C., (1997). Vampir ya da Öteki Olana Bakış, İstanbul: Cem Bak.
Bak, C., (2002). Aksak Sekans, İstanbul, Cem Bak.
Büker, S., (2010). Sinemada Anlam Yaratma, İstanbul: Yorum Sanat.
Carroll, N., (2005). Karabasan ve Korku Filmi: Fantastik Varlıkların Simgesel Biyolojileri (Çev: Zafer Özden), İzmir: Sinemasal, Dokuz Eylül Yayınları, Temmuz, Ağustos, Eylül–2005.
Çebi, Z., (2005). Türk Sinemasında Korku Fenomeni, İstanbul: Asya.
Dönmez, M., (2018). “Türk Korku Sinemasında Sembollerin İncelenmesi ve Hasan Karacadağ Sineması”. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
İlkdoğan, H., (2020). Sinematografik Mekanın Tasarımı ve Algısı, Bursa: Sapiens.
Jung, C. G., (1989). Memories, Dreams, Reflections, (Translated from The German by Richard and Clara Winston). Vintage Books.
Kılıç, O., (2017). “Korku Sinemasının İç Mekan Tercihlerine Bir Bakış”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(54), 428-432.
Köknel, Ö., (1998). Korkular, Takıntılar, Saplantılar, İstanbul: Altın Kitaplar.
Mannoni, P., (1992). Korku (Çev: Işın Gürbüz). İletişim: İstanbul.
Oskay, Ü., (1994). Çağdaş Fantazya (Popüler Kültür Açısından Bilim-Kurgu ve Korku Sineması), İstanbul: Der. Ross, P., (1984). “Kanlı Sinema” (Çev: Bertan Onaran). Gelişim Sinema (Aylık Sinema Video Dergisi), 1.
Tunçok Sarıberberoğlu, M., (2019). “Sinematik Kurgunun Bilinçaltı Mekanları-Tekinsiz Mekanlar”, Mimarlık ve Yaşam, 5(1), 27-39.
Scognamillo, G., (1996), s.151). “Şiddet, Toplum, Birey ve Kan”, Cogito/Şiddet (Üç Aylık Düşünce Dergisi), İstanbul: Pentimento.
Selvitop, S. S., (2017). “Sinemada Kurgusal Mekan Oluşumu ve Yaratılan Mekanların Resimler Estetiği”. Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Şimşek, G., (2016). Sinemada Korku ve Din: 2000 Sonrası Amerikan ve Türk Filmlerinde Cin Unsurunun Çözümlemesi, İstanbul: Pales.
Tohill, C., ve Tombs P., (2005). Avrupa Seks ve Korku Sineması, İstanbul: Kabalcı.
Walters, G. D., (2004). “Criminal Justice and Behavior”, SAGE Journals, 31(4), 516-518.
Yavuz, F., (2004). “Bastırılanın Kaçınılmaz Geri Dönüşü: Korku Sineması”. Sinemasal Dergisi, Dokuz Eylül Yayınları, 13.
Yolcu, E., (2001). Televizyon Reklamcılığı (Sinemanın Etkisinde Düşünsel ve Görüntüsel Yaratım Öğeleri Açısından). İstanbul: İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.
URL1:https://alchetron.com/Roundhay-Garden-Scene#roundh.ay-garden-scene-9dc9bb74-893e-41cb-ba96-615889fb8d4-resize-750.jpg (Erişim Tarihi: 03.02.2021).
URL2:https://alchetron.com/Roundhay-Garden-Scene#roundhay-garden-scene-e5696b8c-0392-46ed-a230-62d1d3ee51f-resize-750.png (Erişim Tarihi: 07.02.2021).
URL3:https://www.amazon.com/Roundhay-Garden-Scene-Marc-Davis/dp/B00IA98T9M (Erişim Tarihi: 06.02.2021).
URL4:http://www.diazmag.com/le-manoir-du-diable-le-premier-film-dhorreur-1896/#prettyPhoto/0/ (Erişim Tarihi: 05.02.2021).
URL5:https://saude.abril.com.br/blog/uma-nerd-na-saude/frankenstein-pode-ter-impedido-a-extincao-da-hu anidade/ (Erişim Tarihi: 07.02.2021).
URL6:http://www.beyazperde.com/filmler/film-2186/fotolar/detay/? cmediafile=21145654 (Erişim Tarihi: 02.02.2021).
URL7:http://www.beyazperde.com/filmler/film-2186/fotolar/detay/? cmediafile=21145643 (Erişim Tarihi: 02.02.2021).
URL8:http://www.beyazperde.com/filmler/film2342/fotolar/detay/?cmediafile=21223505 (Erişim Tarihi: 02.02.2021).
URL9:http://www.beyazperde.com/filmler/film2342/fotolar/detay/?cmediafile=21223503 (Erişim Tarihi: 07.02.2021).
URL10:http://www.beyazperde.com/filmler/film1603/fotolar/detay/?cmediafile=18875963 (Erişim Tarihi: 07.02.2021).
URL11:https://www.imdb.com/title/tt0054215/mediaviewer/rm3577095424/(Erişim Tarihi: 06.02.2021).
URL12:https://www.imdb.com/title/tt0052357/mediaviewer/rm4101085184/(Erişim Tarihi: 06.02.2021).
URL13:https://www.imdb.com/title/tt0052357/mediaviewer/rm2714816769/(Erişim Tarihi: 01.02.2021).
URL14:https://www.imdb.com/title/tt0017136/mediaviewer/rm259390208/(Erişim Tarihi: 01.02.2021).
URL15:https://www.imdb.com/title/tt0017136/mediaviewer/rm3702848000/(Erişim Tarihi: 07.02.2021).
URL16:https://www.imdb.com/title/tt0133093/mediaviewer/rm2400749312/(Erişim Tarihi: 07.02.2021).
URL17:https://www.imdb.com/title/tt0133093/mediaviewer/rm2676260865/(Erişim Tarihi: 08.02.2021).
URL18:https://www.imdb.com/title/tt1375666/mediaviewer/rm1069515520/(Erişim Tarihi: 08.02.2021).
URL19:https://www.worldabandoned.com/danvers-state-hospital(ErişimTarihi: 07.02.2021).
URL20:https://www.onlyinyourstate.com/massachusetts/boston/creepy-asylum-boston/ (Erişim Tarihi: 07.02.2021).
URL 21: https://www.danversstatehospital.org/history (Erişim Tarihi: 07.02.2021).
URL22:https://allthatsinteresting.com/danvers-state-hospital(Erişim Tarihi: 07.02.2021). URL 23 https://www.abandonedplaygrounds.com (Erişim Tarihi: 07.02.2021).
URL 24:https://missrosen.wordpress.com (Erişim Tarihi: 07.02.2021).
URL 25:https://urbanomnibus.net (Erişim Tarihi: 07.02.2021).
URL 26: urban-exploration.wonderhowto.com (Erişim Tarihi: 07.02.2021).
URL 27:www.paranormal-activity2.estranky.cz (Erişim Tarihi: 07.02.2021).
URL28:https://www.worldabandoned.com/danvers-state-hospital(ErişimTarihi: 07.02.2021).
URL29:https://www.worldabandoned.com/danvers-state-hospital(ErişimTarihi: 07.02.2021).
URL30:https://www.onlyinyourstate.com/massachusetts/boston/underground-railroad-boston/(Erişim Tarihi: 07.02.2021).