Fırat ÇÖPLÜ, Fatma MIZIKACI, Deniz ENGİNYURT, Nurullah DÜZEN, Mamane Bachirou DJIBRIL ISSOUFOU, Dilek GÖKDUMAN, Ercan AKSOY, Selma SARIOĞLU

GEÇİCİ KORUMA ALTINDAKİ SURİYELİ ÇOCUKLARIN TÜRKÇE ERKEN OKURYAZARLIK BECERİLERİNE YÖNELİK ÖĞRENME İHTİYAÇLARININ BELİRLENMESİ

Bu araştırmanın amacı Türkiye’de yaşayan 4-6 yaş grubu geçici koruma altındaki Suriyeli çocukların Türkçe erken okuryazarlık becerilerine yönelik ihtiyaçlarını belirlemektir. Çalışma grubunun belirlenmesinde Türk Kızılay Gaziantep Toplum Merkezinde kayıtlı 40 Suriye uyruklu çocuğun ailelerine ulaşılarak araştırma ile ilgili bilgi verilmiş, araştırmaya katılmak isteyenler seçilmiştir. Veri toplama ve verilerin analizi süreçleri nitel ve nicel araştırma yöntemleri kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Veriler araştırmacılar tarafından geliştirilen geçici koruma altındaki çocukların “Türkçe Erken Okuryazarlık Becerilerini Değerlendirme Aracı” ve uygulama sırasında kullanılan gözlem formu yoluyla toplanmıştır. Değerlendirme aracı; ifade edici dil becerileri, alıcı dil becerileri, ses bilgisel farkındalık, yazı farkındalığı, görselleri ayırt etme, yazı yazma öncesi beceriler boyutlarında sorular içermektedir. Değerlendirme aracından elde edilen nicel veriler ve uygulayıcıların gözlem notlarına dayalı nitel veriler ayrı ayrı analiz edildikten sonra bütünleştirilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, çocukların sadece %10,82’si yazı farkındalığı becerileri; %15,09’u ses bilgisel farkındalık becerileri; %23,07’si ifade edici dil becerileri; %38,46’sı yazı yazma öncesi becerileri; %41,45’i görselleri ayırt etme becerileri ve %53,84’ü alıcı dil becerileri testini doğru cevaplamışlardır. Uygulama sırasında yapılan gözlemlerden elde edilen nitel veriler de çocukların, en çok ses bilgisel farkındalık ve yazı farkındalığı bölümlerinde zorlandıklarını; bu bölümlerdeki soruları yaparken ağlama, testi bırakma gibi tepkiler gösterdiklerini ortaya çıkarmıştır. Bulgular, çocukların Türkçe erken okuryazarlık düzeylerinin ölçülen boyutlarda düşük olduğunu göstermiştir. Buna göre geliştirilecek bir öğretim programında; yazı farkındalığı, ses bilgisel farkındalık ve ifade edici dil becerileri ağırlıklı olmak üzere alıcı dil becerileri, görselleri ayırt etme ve yazı yazma öncesi becerilerin geliştirilmesine yönelik kazanımlara yer verilmesi önerilmiştir.

NEEDS ANALYSIS OF TURKISH EARLY LITERACY SKILLS OF SYRIAN CHILDREN UNDER TEMPORARY PROTECTION

The aim of this study was to determine the needs of Turkish early literacy skills of Syrian children under temporary protection aged 4-6 years living in Turkey. In the determination of the study group, the families of the 40 Syrian children under temporary protection registered in the Turkish Red Crescent Gaziantep Community Center were reached and those who wanted to participate in the research were selected. Data collection and data analysis processes were carried out using qualitative and quantitative research methods. The quantitative data were collected using “The Turkish Early Literacy Skills Evaluation Tool” developed by the researchers and a qualitative observation form was used during implementation. The evaluation tool included expressive language skills, receptive language skills, phonetic awareness, writing awareness, matching images, and pre-writing skills. Quantitative data obtained from the evaluation tool and the qualitative data based on the observation notes of the practitioners were associated with holistic analysis. According to the findings, the percentage of the children who answered correctly at writing awareness skills test is 10,82; at phonetic awareness skills is 15.09; at expressive language skills is 23.07, at pre-writing psycho-motor skills is 38.46; at matching images skills is 41.45 and at receptive language skills is 53.84. The qualitative data obtained from the observations made during the implementation also indicated that the children had the most difficulties in the phonological awareness and pre-writing awareness sections; that they showed reactions such as crying and dropping the test while doing the questions in these sections. The findings showed that children’s early literacy levels in Turkish were low in the measured dimensions. In a curriculum to be developed accordingly; it is suggested to include objectives for developing receptive language skills, matching images and pre-writing skills, with a particular focus on pre-writing awareness, phonological awareness and expressive language skills

PDF

___

Aarnoutse, C., Van Leeuwe, J. ve Verhoeven, L. (2005). Early literacy from a longitudinal perspective, Educational Research and Evalution, 11(3), 253-275. https://doi. org/10.1080/08993400500101054
Alabay, E. ve Ersal, H. (2020). Sınıflarında farklı kültürden çocuk olan okul öncesi öğretmenlerinin uyguladıkları eğitim programına ilişkin görüşlerinin incelenmesi, Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 107-134. https://doi.org/10.30561/sinopusd.699738
August, D. ve Hakuta, K. (1997). Improving schooling for language-Minority children: A research agenda, DC 20418: National Academy Press.
Baquedano-Lopez, P. (1993). Foundations of bilingual education and bilingualism, by Colin Baker, Issues in Applied Linguistics, 6(1), 1050-4273. https://doi.org/10.5070/L461005211
Bennett-Armistead, V. S., Duke, N. K. ve Moses, A. M. (2005). Literacy and the youngest learner: Best practices for educators of children from birth to 5. Scholastic.
Bican, G. ve Demir, N. (2018). Danimarka’da Türkçe-Danca konuşan öğrencilerin dil baskınlığının iki dillilik temelinde incelenmesi, Eğitim ve Bilim, 43(194).131-155. http://dx.doi.org/10.15390/ EB.2018.7418.
Biçer, N. ve Alan, Y. (2018). İki dillilik bağlamında Suriyeliler üzerinde Türkçenin etkisi, Yeni Türkiye, Yeni Türk Dili Özel Sayısı-II, 100, 346-352.
Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı, Pegem Akademi.
Bryman, A. (2006). Integrating quantitative and qualitetive research: How is it done? Qualitative Research. 6(1), 97-113. https://doi.org/10.1177%2F1468794106058877
Cabell, S.Q. Justice, L.M., Konold, T.R. ve McGinty, A.S. (2011). Profiles of emergent literacy skills among preschool children who are at risk for academic difficulties. Early Childhood Research Quarterly, 26(1), 1-14. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.
Cresswell, J. W. (2009). Research design: Qualitative, quantitative and mixed methods approaches (3. Baskı), Sage.
Cresswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri-Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (M. Bütün ve B. Demir, Çev.), Siyasal Kitabevi.
Çetin, A. (2020). G. Uludağ ve T. Durmuş (Ed.), Erken okuryazarlık eğitimi: Okuryazarlığa bakış ve erken okuryazarlık (s 25-50). Nobel Akademik Yayıncılık.
Düzen, N. (2017). Ana Dili Türkçe olan ve olmayan okul öncesi dönem çocuklarının Türkçe erken okuryazarlık becerilerinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi: Ankara.
Dönmezler, E. (2016). Okul öncesi dönemde uygulanan okuma yazmaya hazırlık çalışmalarının öğretmen görüşlerine göre incelenmesi, Turkish Journal of Primary Education, 1(1), 42-53.
Durgunoğlu, A. Y., Nagy, W. E. ve Hancin-Bhatt, B. J. (1993). Cross-language transfer of phonological awareness, Journal of Educational Psychology, 85(3), 453-465. https://doi.org/10.1111/ cdev.12398.
Emin, M. N. (2018). Türkiye’deki Suriyeli çocukların devlet okullarında karşılaştığı sorunlar: Ankara ili örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Ankara.
Esen, E. ve Yazıcı, Z. (2011). Onlar bizim hemşehrimiz: Uluslararası göç ve hizmetlerin kültürlerarası açılımı, Siyasal Kitabevi.
Goodwin, A. L. (2017). Who is in the classroom now? Teacher preparation and the education of immigrant children, Educational Studies, 53 (5), 433-449. https://doi.org/10.1080/00131946.20 16.1261028
Greene, J. C. Caracelli, V. J. ve Graham, W. F. (1989). Toward a conceptual framework for mixed method evaluation designs, Educational Evaluation and Policy Analysis, 11(3), 255–274. https:// doi.org/10.3102/01623737011003255
Halle, T., Forry, N., Hair, E., Perper, K., Wandner, L., Wessel, J. ve Vick, J. (2009). Disparities in early learning and development: Lessons from the early childhood longitudinal study–birth cohort (ECLS-B), Child Trends.
Hoff, E. (2006). How social contexts support and shape language development, Developmental Review, 26(1), 55-88. https://doi.org/10.1016/j.dr.2005.11.002
İşigüzel, B. ve Baldık, Y. (2019). Göçmen toplulukların eğitim sistemine katılımı sürecinde uygulanan eğitim ve dil politikalarının incelenmesi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(2), 487-503.
Karaman, G. (2013). Erken Okuryazarlık Becerilerini Değerlendirme Aracı’nın Geliştirilmesi, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi, Nobel Akademik Yayıncılık.
Kayılı, G., Koçyiğit, S. ve Erbay, F. (2009). Montessori yönteminin beş-altı yaş çocuklarının alıcı dil gelişimine etkisinin incelenmesi, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (26), 347-355.
Kıncal, R. Y. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri, Nobel Yayın Dağıtım.
Kiremit, R, F. (2019). Geçici koruma altındaki 3-5 yaş grubu Suriyeli çocuklara CLIL yöntemine dayalı verilen Türkçe eğitiminin alıcı dil gelişimlerine etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
Kirmayer, L. J., Narasiah, L., Munoz, M., Rashid, M., Ryder, A. G., Guzder, J., Hassan, G., Rousseau, C. ve Pottie, K. (2011). Common mental health problems in immigrants and refugees: General approach in primary care, Cmaj, 183(12), E959-E967. https://doi.org/10.1503/cmaj.090292
Klein, A. K. Aikens, N., West, J., Lukashanets, S., ve Tarullo, L. (2013). Data tables for FACES 2009 Report: Getting ready for kindergarten: Children’s progress during head start (No. 31dedb96b9204700af9706c249383d9d), Mathematica Policy Research.
Mckeown, M.G. ve Beck, I. L. (2006). Encouraging young children’s language interactions with stories (D.K. Dickinson ve S.B. Neuman Edt.), Handbook of Early Literacy Research-2, Guilford Press.
Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (2017). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. SAGE Publications.
MEB (2013). Okul öncesi eğitim programı. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Morali, G. (2018). Suriyeli mülteci çocuklara Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde karşılaşılan sorunlar, OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8 (15), 1426-1449. https://doi. org/10.26466/opus.443945
Morgan, P. L. Farkas, G., Hillemeier, M. M., Hammer, C. S., ve Maczuga, S. (2015). 24 month old children with larger oral vocabularies display greater academic and behavioral functioning at kindergarten entry, Child Development, 86(5), 1351-1370. https://doi.org/10.1111/ cdev.12.398.
Öngören, S. (2017). Göçmen çocukların yaşadıkları uyum problemlerinin öğretmen görüşleri açısından incelenmesi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5 (59), 147-159.
Piktes (2021). Suriyeli çocukların Türk eğitim sistemine entegrasyonunun desteklenmesi projesi. https://piktes.gov.tr
Plano Clark, V. L. ve Ivankova N. V. (2018). Karma yöntemler araştırması-Alana yönelik bir klavuz (Ö. Çokluk- Bökeoğlu, Çev.), Nobel Akademik Yayıncılık.
Şimşek Çetin, Ö. (2014). Okul öncesi dönemindeki çocukların yazı farkındalığı ve yazmaya hazırlık becerilerinin incelenmesi, Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 7 (3), 342-360.
Taşkın, P. ve Erdemli, Ö. (2018). Education for Syrian refugees: Problems faced by teachers in Turkey, Eurasian Journal of Educational Research, 9(75), 155-178. https://doi.org/10.14689/ ejer.2018.75.9
Temel, F. Z. ve İmir, M. (2019). Erken çocukluk eğitiminde yaklaşımlar ve programlar. İstanbul Üniversitesi.
Trawick-Smith, J. (2010). Erken çocukluk döneminde gelişim (B. Akman, Çev Ed.). Nobel Yayıncılık.
Turan, F. ve Akoğlu, G. (2011). Okul Öncesi Dönemde Ses Bilgisel Farkındalık Eğitimi, Eğitim ve Bilim, 36 (161), 64-75.
UNICEF (2021). Türkiye’de geçici koruma altındaki çocukların eğitimine ilişkin istatistik raporu (2020- 2021). https://www.unicef.org/turkey/raporlar/t%C3%BCrkiyede-ge%C3%A7ici-koruma-alt%C4%B1ndaki-%C3%A7ocuklar%C4%B1ne%C4%9Fitimineili%C5%9Fkin-istatistik-raporu-2020-2021
Uyanık, Ö. ve Kandır, A. (2010). Okul öncesi dönemde erken akademik beceriler, Kuramsal Eğitimbilim, 3(2), 118-134.
Uyan-Semerci, P. ve Erdoğan, E. (2018). Who cannot access education? Difficulties of being a student for children from Syria in Turkey. Vulnerable Children and Youth Studies, 13(1), 30-45. https://doi.org/10.1080/17450128.2017.1372654
Uzun, E. M. ve Bütün, E. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki Suriyeli sığınmacı çocukların karşılaştıkları sorunlar hakkında öğretmen görüşleri. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1(1), 72-83. http://ijeces.hku.edu.tr/en/download/article-file/155147
Whitehurst G. J. ve Lonigan C. J. (1998). Child development and emergent literacy. Child Development, 69(3), 848-872. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.1998.tb06247.x
T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. (2020a). Göç tarihi. www.goc.gov.tr/goc-tarihi
T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. (2020b). Türkiye’de geçici koruma. www.goc. gov.tr/turkiye-de-gecici-koruma
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Seçkin Yayıncılık