Sevde ASLANGÜL, Fatma AYHAN, Candan TERZİOĞLU

Deliryum yönetiminde farmakolojik olmayan hemşirelik yaklaşımlarının değerlendirilmesi

Amaç: Bu çalışmada, ulusal ve uluslararası hemşirelik alanında yayımlanan lisansüstü tezlerde, deliryum yönetiminde kullanılan farmakolojik olmayan hemşirelik yaklaşımlarının incelenerek kanıt temelli hemşirelik girişimlerine katkı sağlaması amaçlanmıştır. Yöntem: Ulusal alandaki incelemelerde Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) Başkanlığı ulusal tez merkezi (YÖK tez merkezi) ve uluslararası alandakinde Proquest (Dissertations & Theses Global‎) veri tabanından 1 Ocak 2016- 11 Temmuz 2021 tarihleri arasında yayınlanan tezler taranmıştır. Taramalar Türkçe’de; deliryum, farmakolojik olmayan girişimler, önleme ve hemşirelik bakımı, İngilizce’de; delirium, non-pharmacological interventions, prevention ve nursing care kelimeleriyle gerçekleştirilmiştir. Raporlama özelliklerinin değerlendirilmesinde PRISMA 2020 Kontrol Listesi kullanılmıştır. Proquest’te 2456, YÖK tez merkezinde 345 olmak üzere toplam 2801 lisansüstü tezin başlığında anahtar kelimelerin geçtiği görülmüştür. Sonuç olarak, başlık, özet ve tam metine göre yapılan seçimlerden sonra 10 tez üzerinde karar verilmiştir. Bulgular: Lisansüstü tezlerin %70’i (n=7) doktora, %30’u (n=3) yüksek lisans tezidir. Doktora tezlerinin %85.7’si (n=6) uluslararası, %14.3’ü (n=1) ulusal literatüre aittir. Yüksek lisans tezlerinin %66.7’si (n=2) ulusal, %33.3’ü (n=1) uluslararası literatüre aittir. Bir yüksek lisans tezinde çevre düzenlemesi ile deliryumun önlenebileceği ortaya konmuştur. Uluslararası bir yüksek lisans tezinde uyku hijyeni kontrol listesinin kullanılmasının deliryumu azaltacağına yönelik bulgular mevcuttur. Doktora tezlerinde deliryum tanımlama araçları ile ilgili hemşirelere verilen eğitimler sonucunda hasta deliryum insidansında azalma yaşandığına dair verilere ulaşılmıştır. Sonuç: Ulusal ve uluslararası lisansüstü tezlerde deliryum yönetiminde farmakolojik olmayan hemşirelik girişimlerine kanıt düzeyinde bilgi sağlayacağı ve bu konudaki yapılacak ilerideki araştırmalara veri tabanı oluşturacağı öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Deliryum, farmakolojik olmayan girişimler, önleme, hemşirelik bakımı

Evaluation of non-pharmacological nursing approaches in delirium management

Aim: In this study, it was aimed to contribute to evidence-based nursing interventions by examining the non-pharmacological nursing approaches used in delirium management in postgraduate theses published in the field of national and international nursing. Method: The theses published between January 1, 2016 and July 11, 2021 were scanned from the national thesis center (YÖK thesis center) of the Higher Education Council in the national field, and from the Proquest (Dissertations & Theses Global‎) database in the international field. Keywords in Turkish were delirium, non-pharmacological interventions, prevention and nursing care, while they were delirium, non-pharmacological interventions, prevention and nursing care in English. The PRISMA 2020 Checklist was used to evaluate the reporting features. Keywords were found in the titles of 2801 graduate theses, 2456 in Proquest and 345 in YÖK thesis center. As a result, after the selections made according to the title, abstract and full text, 10 theses were decided. Results: 70% (n=7) of the postgraduate theses were doctoral theses and 30% (n=3) were master's theses. 85.7% (n=6) of doctoral theses belonged to international literature and 14.3% (n=1) to national literature. 66.7% (n=2) of the master's theses belonged to the national literature, and 33.3% (n=1) to the international literature. In a master's thesis, it was revealed that delirium can be prevented by environmental organisation. In an international master's thesis, there were findings that the use of a sleep hygiene checklist will reduce delirium. As a result of the training given to nurses about delirium identification tools in doctoral theses, data were obtained about the decrease in the incidence of patient delirium. Conclusion: It is predicted that national and international postgraduate theses will provide evidence-level information to non-pharmacological nursing interventions in delirium management and create a database for future research on this subject

Keywords:

Delirium, non-pharmacological interventions, prevention, nursing care,

PDF

___

Barr J, Fraser GL, Puntillo K, et al. Clinical practice guidelines for the management of pain, agitation and delirium in adult patients in the intensive care unit. Crit Care Med. 2013; 41(1):263-306.
Brown CH, LaFlam A, Max L, et al. Delirium after spine surgery in older adults: Incidence, risk factors, and outcomes. J Am Geriatr Soc. 2016; 64(10): 2101–2108.
Irwin R, Rippe JM. Irwin ve Rippe’nin Yoğun Bakım Tıbbı. 6. Baskı. Ankara: Güneş Kitabevleri; 2008.
Desai S, Chau T, George L. Intensive care unit delirium. Crit Care Nurs Q. 2013; 36(4): 370–389.
Akıncı SB, Şahin A. Yoğun bakımda deliryum. Yoğun Bakım Dergisi. 2005;5(1):26-35.
American Psychiatric Association (APA). Diagnostic and statistical manual of mental disorders. (4th ed., text rev.) Washington, DC: American Psyhiatric Publishing; 2013.
Kring AM, Johnson SJ, Davison GC, Neale JM. Anormal Psikolojisi. 12. Basım. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık; 2019.
Page VJ, Ely EW. Delirium in Critical Care. 2nd ed. Cambridge: Cambridge University Press; 2015.
Küçük L. Ed: Buzlu, S. Hemşirelik Bakımı V. AUZEF Hemşirelik Lisans Tamamlama Programı, 2010.
Erbay Ö, Kelebek Girgin N. Deliryumun değerlendirilmesinde sık kullanılan ölçüm araçlarının incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2020; 46(1):113-121.
Varcarolis ME. Therapeutic Relationships and the Clinical Interview, Essentials of Psychiatric Mental Health Nursing. 2nd ed. Missouri: Elsevier Saunders; 2013.
Neufeld KJ, Yue J, Robinson T, Inouye S, Needham DM. Antipsychotic medication for prevention and treatment of delirium in hospitalized adults: A systematic review and meta-analysis. J Am Geriatr Soc. 2016; 64:705-714.
Cerveira CCT, Pupo CC, Dos Santos SDS, Santos JEM. Delirium in the elderly: A systematic review of pharmacological and non-pharmacological treatments. Dementia & Neuropsychologia. 2017;11(3):270-275.
Mattison MLP. In the clinic delirium. Annals of Internal Medicine. 2020; 173(7):ITC49-ITC64.
Karadaş C, Özdemir L. Deliryumun yönetiminde farmakolojik olmayan yaklaşımlar ve hemşirenin sorumlulukları. J Psychiatric Nurs. 2019; 10(2):137-142.
Irwin SA, Pirrello RD, Hirst JM, et al. Clarifying delirium management: Practical, evidenced-based, expert recommendations for clinical practice. J Palliat Med. 2013; 16(4):423–435.
Colombo R, Corona A, Praga F, et al. A reorientation strategy for reducing delirium in the critically ill. Results of an interventional study. Minerva Anestesiol. 2012; 78(9):1026–1033.
Taguchi T. Bright light treatment for prevention of perioperative delirium in elderly patients. J Nurs Educ Pract. 2013; 3(10):10-18.
Page MJ, McKenzie JE, Bossuyt PM, et al. The PRISMA 2020 statement: An updated guideline for reporting systematic reviews. BMJ. 2021; 10:89.
Kasapoğlu ES. Yetişkin Kritik Hastalarda İlaç Dışı Hemşirelik Girişimleri ile Deliryumun Önlenmesi [Doktora tezi]. İstanbul, Türkiye: İstanbul Üniversitesi;2020.
Spear RA. Delirium Screening and Prevention in Older Adult Post-Acute Care Patients [PhD tezi]. Arizona, ABD: The University of Arizona; 2020.
Fraire M. Reducing Delirium in the Hospitalized Elderly With a Nursing Prevention Protocol [PhD tezi]. Colorado, ABD: Walden University; 2017.
Ladak AN. A Nurse-Led Delirium Prevention Program for Hospitalized Older Adults [PhD tezi]. Los Angeles, Amerika Birleşik Devletleri: University of California; 2020.
Bunch SL. Implementation of an awakening breathing coordination delirium and early mobility bundle in mechanically ventilated patients: A doctor of nursing practice project [PhD tezi]. Hammond, ABD: Southeastern Louisiana University; 2019.
Douglas VC, Hessler CS, Dhaliwal G, et al. The AWOL tool: Derivation and validation of a delirium prediction rule. Journal of Hospital Medicine. 2013; 8(9): 493-499.
Roth A. The Implementation of the ABCDEF Delirium Prevention Protocol in the Neuro ICU to Correctly Assess and Prevent Delirium [PhD tezi]. Kaliforniya, ABD: Brandman University; 2019.
Ely EW, Margolin R, Francis J. Evaluation of delirium in critically ill patients: Validation of confusion assessment method for the ıntensive care unit (CAM-ICU). Crit. Care Med. 2001; 29(7): 1370-1379.
Logan JM. Development and Evaluation of a Nurse Practitioner-Directed Neurologic Critical Care Delirium Bundle to Reduce Delirium in an Academic Medical Center. Project [PhD tezi]. New Castle, ABD: Wilmington University; 2019.
Bergeron N, Duboid MJ, Dumont M, Dial S, Skrobik Y. Intensive Care Delirium Screening Checklist: Evaluation of a new screening tool. Intensive Care Medicine. 2001; 27(5): 859-864.
Wei Y. Evaluation of Sleep Hygiene Checklist for Delirium in an Intensive Care Unit [Master tezi]. Missouri, ABD: University of Central Missouri; 2020.
Çavuşoğlu A. Yoğun Bakım Ünitesinde Fiziksel Çevre Düzenlemesinin Deliryum Üzerine Etkisi [Yüksek lisans tezi]. Bolu, Türkiye: Abant İzzet Baysal Üniversitesi; 2019.
Topçu N. Yoğun Bakım Ünitesindeki Kanıt Temelli Non-Farmakolojik Düzenlemelerin Deliryumu Önlemedeki Etkisi [Yüksek lisans tezi]. Tekirdağ, Türkiye: Namık Kemal Üniversitesi; 2019.
Barr J, Pratik P. Adapted from “The pain, agitation and delirium care bundle: Synergistic benefits of implementing the pain, agitation and delirium guideline in an integrated and interdisciplinary fashion. Critical Care Medicine. 2013; 41(9): 991-115.
Richards K. Techniques for measurement of sleep in critical care. Focus Critical Care.1987; 14(4):34-40.
Inouye SK. The Short Confusion Assessment Method (Short CAM): Training Manual and Coding Guide. 2014; Boston: Hospital Elder Life Program.
Sılay F, Akyol A. Yoğun bakım ünitelerinde sedasyon-ajitasyon ve ağrı değerlendirmesinde kullanılan iki ölçüm aracının Türkçe ’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenilirlik çalışması. 1. Uluslararası Sağlık Bilimleri Kongresi, 15 Haziran 2016; Aydın, Türkiye.
T.C. Sağlık Bakanlığı. Yoğun Bakım Hastalık Şiddeti Skorlama Sistemi. http://ybs.saglik.gov.tr/apache.html#maladies. 8 Nisan 2020 tarihinde erişildi.
Cook NF. The Glasgow Coma Scale: A European and global perspective on enhancing practice. Crit Care Nurs Clin North Am. 2021; 33(1):89-99. doi: 10.1016/j.cnc.2020.10.005.
Yaşayacak A, Eker F. Kalp damar cerrahisi yoğun bakım ünitesinde yatan hastalarda deliryum ve risk faktörlerinin belirlenmesi. Türk Göğüs Kalp Damar Cerrahisi Dergisi. 2012; 20(2): 265-274.
Ünal Bilge E, Kaya M, Özalp Şenel G, Ünver S. Erişkin hastalarda postoperatif yoğun bakım ünitesinde deliryum insidansı. Turk J Anaesth Reanim. 2015; 43: 432-439.
Topuz Ş, Doğan N. Bir üniversite hastanesinin yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin deliryum konusuna ilişkin bilgi düzeyleri. Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2012; 14(3): 21-26.
Temiz Z, Sayılan Aydın A. Yoğun bakım hemşirelerinin deliryum bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi. 2021; 13(4): 751-758. doi: 10.5336/nurses.2021-81030.
Becze E. Nursing education program improves care for patients with delirium. ONS Connect. 2015; 30(4): 50-51. PMID: 26756064.
Mossello E, Lucchini F, Tesi F, Rasero L. Family and healthcare staff's perception of delirium. Eur Geriatr Med. 2020;11(1):95-103. PMID: 32297240.
Graf S, Hediger H, Lauener K. Delirium at the hospital-nursing effort and risk of falling: A routine data analysis. Pflege. 2020; 33(3): 133-142, doi: 10.1024/1012-5302/a000737.
Piao J, Jin Y, Lee SM. Triggers and nursing influences on delirium in intensive care units. Nursing in Critical Care. 2016; 23(1): 8-15. doi:10.1111/nicc.12250
Koçak AT, Arslan S. Yoğun bakımda uyku yoksunluğuna bir çözüm: Uyku bandı ve kulaklık. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2020; 23(2): 298-303. doi: 10.17049/ataunihem.455023.
Baron R, Binder A, Biniek R, et al. Evidence and consensus based guideline for the management of delirium, analgesia and sedation, revision. German Medical Science. 2015; 13: PMID: 26609286; PMCID: PMC4645746.
Flannery AH, Oyler DR, Weinhouse GL. The effect of interventions to improve sleep on delirium in the intensive care unit: A systematic review and research framework. Critical Care Medicine. 2016; 44(12): 2231-2240. doi:10.1097/CCM.0000000000001952.
Halil M. Deliryum ve dahiliye kliniklerinde önemi. İç Hastalıkları Dergisi. 2007; 14(1): 39-44.
Somer A. TPN, ilaç ve diğer solüsyonların hazırlanmasında DAS Uygulamaları. İçinde: Günaydın M, Öztürk R, Ulusoy S, Güntekin M (ed). 5. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi Kitabı. 1. baskı, Ankara: Bilimsel Tıp Yayınevi; 2007: 578-587.
Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü. Çevresel gürültü ölçüm ve değerlendirme kılavuzu. 5 Aralık 2021 tarihinde erişildi.