KAYSERİ ARKEOLOJİ MÜZESİ VE KAYSERİ SELÇUKLU UYGARLIĞI MÜZESİ'NDEKİ SELÇUKLU DÖNEMİ SERAMİK KANDİLLERİ

Antik çağdan günümüze kadar aydınlanma ihtiyacı insanoğlunun temel gereksinimleri arasındadır. Gündüzleri güneş ışığının, geceleri ise ay ışığının aydınlatamadığı yerler ateşin icadıyla birlikte dönemsel olarak üretilen aydınlatma araçlarıyla aydınlatılmıştır. Dönem teknolojisine göre ve insanların istekleri doğrultusunda farklı aydınlatma araçları kullanılmış ve zamanla gelişim göstermişlerdir. Üretilen bu aydınlatma araçları sırayla meşale, şamdan ve kandildir. Meşaleler, yangına sebebiyet vermesinden dolayı kullanışlı bir aydınlatma aracı değildir. Şamdanlar ve kandiller meşaleye göre daha yaygın ve uzun süre kullanılabilmişlerdir. Taşıma açısından da daha kolay olması nedeniyle insanlar tarafından benimsenmiştir. Üretilmiş oldukları döneme göre malzeme, teknik, form ve kompozisyon açısından farklılık gösteren şamdan ve kandiller, kullanan ailelerin ekonomik durumu ile de doğru orantı göstermektedir. Dönemin yaşayış tarzı, sosyal ve ekonomik durumu hakkında bilgi edinilmesini sağlayan bu tarz aydınlatma araçları oldukça önemli eserlerdir. Bu bilimsel araştırma yazısının konusunu oluşturan kandiller seramik malzemeden yapılmış olup; Selçuklu Dönemine ait aydınlatma araçlarıdır. Bu taşınabilir kültür varlığı müzenin teşhirinde ve deposunda korunmaktadır. Araştırmaya konu olan bu seramik kandiller; malzeme, teknik, form ve kompozisyon açısından detaylı bir şekilde incelenerek, dönem özellikleri göz önüne alınarak bilim camiasına tanıtılması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Aydınlatma araçları, seramik, kandil, Selçuklu Dönemi

PDF

___

Referans1 Acara, Meryem,- Olcay, B. Yelda; (1998). “Bizans Döneminde Aydınlatma Düzeni ve Demre Aziz Nikolaos Kilisesi’nde Kullanılan Aydınlatma Gereçleri”, Adalya, No:II. Antalya.
Referans2 Anonim; (1986). Kandil, Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi, C: 12, İstanbul.
Referans3 Aykaç, Razan; (2017). Konya Karatay Müzesindeki Selçuklu Dönemi Seramik Kandilleri, Konya.
Referans4 Bağbaşı, Tuğba; (2018). Kayseri Selçuklu Uygarlığı Müzesi’nde Yer Alan Seramik Kandiller, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi A.B.D. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri.
Referans5 Biçici, H. Kamil; (2012). İznik Müzesindeki, Kandil ve Şamdan Motifli Mezar Taşları, Turkish Studies, International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/3, Ankara.
Referans6 Bulut, Lale; (2007). Samsat Kazısı Buluntuları, Anadolu’da Türk Devri Çini ve Seramik Sanatı, İstanbul.
Referans7 Coşkun, Dilek; (2007). Konya – Ereğli Müzesi’nde Bulunan Roma Dönemi Kandilleri, ( Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya.
Referans8 Çeken, Muharrem; (2007). Kubad Abad Sarayı Kazısı, Selçuklu Seramikleri, Anadolu’da Türk Devri Çini ve Seramik Sanatı, İstanbul.
Referans9 Çokay, Sedef; (1998). Antik Çağda Aydınlatma Araçları, İstanbul
Referans10 Çoruhlu, Tülin; (2008). “2007 Dönemi Ören (Adramytteion Antik Kenti) Kazı Çalışmaları ve Ortaçağ Buluntularının Değerlendirilmesi”, XII. Ortaçağ – Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Sempozyumu, Çanakkale.
Referans11 Çoruhlu, Tülin, (2008). “Adramytteion Antik Kenti Kazı Buluntusu Pismiş Toprak Kandiller(2001–2006)”, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi, S.6. İstanbul.
Referans12 Dağlı, Günsel; (2008). Hadrıanoupolis Surları Kurtarma Kazısında Bulunan Roma ve Bizans Dönemi Kandilleri, (Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir.
Referans13 Durutürk, Begüm; (2010). İonia Bölgesinde Roma Dönemi Pagan Sembollü Kandiller, (Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir.
Referans14 Evren, Adil, (1997). “Tire-Uzgur Köyü Mezarı Ve Buluntuları”, Türk Arkeoloji Dergisi, S: 31, Ankara.
Referans15 Fındık, Nurşen Özkul; (2013). Rakka Seramikleri ve Hasankeyf’teki Taklitleri Üzerine Bir Analiz, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Isparta.
Referans16 Gürhan, Sevinç Gök; (2004). 2000 Yılı Beçin Kazısı’nda Bulunan Cam Kandil Hakkında, Sanat Tarihi Dergisi, Sayı/Number:XIII/1 Nisan/April, İstanbul.
Referans17 Gürhan, Sevinç Gök; (2007). Aksehir Kurtarma Kazısı Seramikleri, Anadolu’da Türk Devri Çini ve Seramik Sanatı, İstanbul.
Referans18 Gürhan, Sevinç Gök; (2007). Selçuklu Dönemi Kazıları, Anadolu’da Türk Devri Çini ve Seramik Sanatı, İstanbul.
Referans19 İlter, Fisun; (2009). Ören/ Adramytteion Antik Kenti Pişmiş Toprak Kandilleri, (Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sakarya.
Referans20 Karamağaralı, Beyhan – Yazar, Turgut; (2007). Ani Kazısı Buluntuları, Anadolu’da Türk Devri Çini ve Seramik Sanatı, İstanbul.
Referans21 Karamağaralı, Nakış; (2007). Ahlat Sırlı Seramikleri, Anadolu’da Türk Devri Çini ve Seramik Sanatı, İstanbul.
Referans22 Nişanyan, Sevan, (2009). “Sözlerin Soyağacı” Çağdas Türkçenin Etimolojik Sözlüğü, İstanbul.
Referans23 Özgül, Mehmet; (2012). Şanlıurfa Müzesi’nden Bir Grup Kandil, (Atatürk Üniversitesi, SBE. Arkeoloji ABD, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum.
Referans24 Soysal Mümtaz; (1997). “Kandil”, Eczacıbası Sanat Ansiklopedisi, C: II, İstanbul.
Referans25 Yılmaz, Güler; (2011). Hasankeyf Kazılarında 2007-2009 Yıllarında Bulunan Aydınlatma ve Depolama İşlevli Sırlı Seramik Kaplar,(Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi A.B.D. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.