Süheyla DEMİREL YAZICI, Necati CEMALOĞLU

Türkiye’nin Öğretmen Profilinin OECD Ülkeleri İle Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi

Bu çalışma, Türkiye’nin öğretmen profili açısından OECD ülkeleri arasındaki yeri ve gelişimini incelemek amacıyla yürütülmüştür. Doküman analizi yoluyla veri toplanan araştırmada OECD’nin Education at a Glance göstergeleri ve TALIS 2018 araştırması sonuçlarından yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, Türkiye’de öğretmenlerin OECD ortalamasına göre daha genç oldukları ve yaşlı öğretmen oranının daha düşük olduğu tespit edilmiştir. Türkiye’de kadın öğretmen oranı yükseköğretim hariç tüm düzeylerde OECD ortalamasından düşüktür. OECD ortalamasına göre Türkiye’de ortaöğretim düzeyi hariç tüm düzeylerde öğretmen başına daha fazla sayıda öğrenci düştüğü anlaşılmıştır. Türkiye'de öğretmenlerin maaşları tüm kademeler için OECD ortalamasının altındadır ve öğretmenler deneyim kazandıkça maaşları OECD ortalamasının daha da altına düşmektedir. Türkiye’de öğretmenlerin büyük çoğunluğu lisans mezunudur ve yüksek lisans ve doktora mezunu öğretmen oranı OECD ortalamasından düşüktür. Türkiye’de öğretmenlerin sadece %72'si katıldıkları mesleki gelişim faaliyetlerinin öğretmenlik uygulamaları üzerinde olumlu etkiye sahip olduğunu düşünmektedir. Türkiye'de öğretmenlerin yalnızca %26'sı mesleklerinin toplumda değerli olduğunu düşünmekte iken öğretmenlerin %89'u işlerinden genel olarak memnundur.

Anahtar Kelimeler:

öğretmen profili, TALIS Araştırması, öğretmen maaşı, mesleki gelişim

A Comparative Examination of Turkey's Teacher Profile with OECD Countries

This study was carried out to examine Turkey's place and development among OECD countries in terms of teacher profiles. In this study, data was collected through document analysis, and OECD's Education at a Glance indicators and TALIS 2018 research results were used. As a result of the research, it has been determined that teachers in Turkey are younger than the OECD average and the percentage of older teachers is lower. The percentage of female teachers in Turkey is lower than the OECD average at all levels except for higher education. It has been understood that the ratio of students to teaching staff is higher than the OECD average at all levels except for secondary education in Turkey. Teachers' salaries in Turkey are below the OECD average at all levels, and as teachers gain experience, their salaries fall further below the OECD average. The majority of teachers in Turkey have a bachelor's degree and the ratio of teachers with master's and doctorate degrees is lower than the OECD average. Only 72% of teachers in Turkey think that the professional development activities they participate in have a positive effect on their teaching practices. While only 26% of teachers in Turkey think that their profession is valuable in society, 89% of teachers are generally satisfied with their jobs.

Keywords:

Teacher Profile,

PDF

___

Atasoy, R. & Cemaloglu, N. (2018). Evaluation of quality policies on education in turkish education system. Universal Journal of Educational Research, 6(7), 1504-1518.
Ayas, A . (2009). Öğretmenlik mesleğinin önemi ve öğretmen yetiştirmede güncel sorunlar. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3),1-11. https://dergipark.org.tr/en/pub/inuefd/issue/8704/108679 adresinden alınmıştır.
Akyüz, Y. (2003) “Eğitim tarihimizde günümüze kadar öğretmen yetiştirilmesi ve sağlanması ilkeleri, uygulamaları” eğitimde yansımalar VII. Çağdaş Eğitim Sistemlerinde Öğretmen Yetiştirme Ulusal Sempozyumu, (21-23 Mayıs Sivas), Tekışık Yayıncılık, Ankara.
Balcı, A. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma: yöntem, teknik ve ilkeler (6. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Bozbayındır, F. (2019). Öğretmenlik mesleğinin statüsünü etkileyen unsurların öğretmen görüşleri temelinde incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(72), 2076-2104.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, S. & Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri (18. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Çelikten, M., Şanal, M., & Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(19), 207-237.
Çınkır, Ş. ve Kurum, G. (2017). To be appointed or not to be appointed: The problems of paid teachers. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi - Journal of Qualitative Research in Education, 5(3), 9-35. DOI: 10.14689/issn.2148- 2624.1.5c3s1m
Erdem, A. R. (2010). İlköğretim ve ortaöğretim öğretmenlerinin karşılaştığı ekonomik sorunlar ve bu ekonomik sorunların performanslarına etkisi konusundaki görüşleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1),270-287.
Gültekin, M. ve Çubukçu, Z. (2008). İlköğretim öğretmenlerinin hizmetiçi eğitime ilişkin görüşleri. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (19), 185-201.
Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi (26. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
Kılınç, A. Ç., Cemaloğlu, N., & Savaş, G. (2015). The relationship between teacher leadership, teacher professionalism, and perceived stress. Eurasian Journal of Educational Research, 58, 1-26. http://dx.doi.org/10.14689/ejer.2015.58.5
Koşar, D., Er, E., & Kılınç, A. (2020). Öğretmenlerin lisansüstü öğrenim görme nedenleri: nitel bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 52, 370-392.
MEB (2019). Millî Eğitim Bakanlığı 2019–2023 Stratejik Planı. http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_12/31105532_Milli_EYitim_BakanlYYY_2019- 2023_Stratejik_PlanY__31.12.pdf adresinden alınmıştır.
MEB (2020). Milli Eğitim İstatistikleri: Örgün Eğitim 2019-2020. https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_09/04144812_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2019_2020.pdf adresinden alınmıştır.
OECD (2005), Teachers Matter: Attracting, Developing and Retaining Effective Teachers, Education and Training Policy,
OECD Publishing, Paris, https://dx.doi.org/10.1787/9789264018044-en
OECD (2019), TALIS 2018 Results (Volume I): Teachers and School Leaders as Lifelong Learners, TALIS, OECD Publishing, Paris. https://doi.org/10.1787/1d0bc92a-en
OECD (2020a). TALIS 2018 Results (Volume II): Teachers and School Leaders as Valued Professionals, TALIS, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/19cf08df-en
OECD (2020b), Education Policy Outlook: Turkey, www.oecd.org/education/policy-outlook/country-profile-Turkey-2020.pdf adresinden alınmıştır.
OECD (2020c), Education at a Glance 2020: OECD Indicators, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/69096873-en.
Özoğlu, M. (2011). Türkiye’nin Öğretmen “Yetiştirme” Politikası. 21. Yüzyılda Türkiye’nin Eğitim ve Bilim Politikaları Sempozyumu.
Sağlam, M. & Çiçek Sağlam, A . (2005). Öğretmenlik mesleğinin maddi yönüne ilişkin genel bir değerlendirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3 (3) , 317-328.
Schleicher, A (2018), World Class: How to build a 21st-century school system, Strong Performers and Successful Reformers in Education, OECD Publishing, Paris. http://dx.doi.org/10.1787/4789264300002-en
Süngü, H. (2012). Bazı OECD ülkelerindeki öğretmen maaşlarının karşılaştırmalı bir analizi. 21. Yüzyılda Eğitim Ve Toplum Eğitim Bilimleri Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(2), 21-45.
Şişman, M. (2007). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Pegem A Yayıncılık
Şahin, A. & Doğan, M. (2020). Öğretmenlerin yer değiştirme istekleri: nedenler ve tercihler. 12. Uluslararası Eğitim Camiası Sempozyumu Tam Metinleri, 522-532.
TEDMEM (2014). Öğretmen Gözüyle Öğretmenlik Mesleği. http://portal.ted.org.tr/yayinlar/ogretmen_gozuyle_ogretmenlik_meslegi.pdf adresinden erişilmiştir.
Tekışık, H. H. (1987). Türkiye'de öğretmenlik mesleği ve sorunları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 24-33.
Uygun, S. (2012). Basında öğretmen sorunları. Milli Eğitim Dergisi, 42 (194) , 72-91. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/milliegitim/issue/36174/406737
Ünsal, S. (2018). Türkiye’de öğretmenlik mesleğinin statüsüne ilişkin bir pareto analizi. Sakarya University Journal of Education, 8 (2) , 111-130.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınları.