Sağlık Sektöründe Tedarikçi Seçim Kararının AHP Yöntemi İle İncelenmesi: Bir Üniversite Hastanesi Örneği

Hastaların teşhis, muayene ve tedavi işlemlerinde kullanılan medikal malzemeler sağlık kurumları için hayati önem arz etmektedir. Hastalar için ihtiyaç duyulan bu malzemelerin temininde etkin, doğru ve yerinde kararlar verilmesi gerekmektedir. Hastaneler malzeme tedarikçilerini seçerken belirli kanun ve yönetmeliklere uygun bir şekilde karar vermek zorundadırlar. Ancak hastanelerin çok fazla sayıda tedarikçisi bulunduğundan dolayı kanun ve yönetmeliklerce belirlenen çeşitli kriterler çerçevesinde karar vermek zorlaşmaktadır. Bu çalışmada hem hasta hem de hastane açısından en uygun tedarikçi seçim kararının verilebilmesi için çok kriterli karar verme yöntemlerinden biri olan AHP yöntemi kullanılmıştır. Çalışma Niğde ilinde faaliyet gösteren bir üniversite hastanesinin satın alma birim yöneticilerinin bakış açısıyla medikal firmalar arasından en uygun tedarikçinin seçilmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışmanın sonunda bir üniversite hastanesi için medikal firma seçiminde etkili olan kriterler belirlenmiş ve bu kriterler medikal firmalar arasında karşılaştırılarak bir sonuca varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Analitik Hiyerarşi Prosesi, Sağlık Sektörü, Tedarikçi Seçimi, Medikal Firma

Investigation of the Supplier Selection Decision by the AHP Method in the Healthcare Sector: A Case of a University Hospital

The medical supplies used in the diagnosis, examination and treatment of patients are vital for healthcare organizations. Efficient, accurate and appropriate decisions must be made in the supply of materials that patients need. Hospitals must make decisions in accordance with certain laws and regulations when selecting material suppliers. However hospitals have a large number of suppliers and this makes it difficult to choose the appropriate one among them while taking into consideration the various criteria determined by laws and regulations. In this study, the AHP method which is one of the multiple criteria decision making methods was used to determine the most appropriate supplier decision for both patient and hospital. The study was conducted in the purchasing department of a university hospital in Niğde with the aim of selecting the most suitable suppliers among the medical companies from the point of view of the managers. At the end of the study, the criteria for selecting a medical company for a university hospital were determined and these criteria have been compared among the medical companies and a result has been achieved.

Keywords:

Analytic Hierarchy Process, Healthcare, Supplier Selection, Medical Company,

PDF

___

Adıgüzel, T., Çetintürk, İ., & Er, O. (2009). Konaklama işletmelerine olan müşteri tercihinin analitik hiyerarşi prosesi yöntemi ile belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 1(1), 17-35. Akdeniz, A., & Turgutlu, T. (2007). Türkiye’de perakende sektöründe analitik hiyerarşik süreç yaklaşımıyla tedarikçi performans değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 1-17. Albayrak, E., & Erensal, Y. (2004). Using analytic hierarchy process (ahp) to improve human performance: an application of multiple criteria decision making problem. Journal of Intelligent Manufacturing, 15(4), 491-503. Alp, S., & Gündoğdu, C. (2012). Kuruluş yeri seçiminde analitik hiyerarşi prosesi ve bulanık analitik hiyerarşi prosesi uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 7-25. Asadi, R., Etemadian, M., Shadpour, P., & Semnani F. (2018). Designing a model of selection and assessment of hospital outsourcing services based on approach hierarchical possess (AHP) in hospitals. Journal of Hospital, 16(4), 9-18. Aydın, Ö., Öznehir, S., & Akçalı, E. (2009). Ankara için optimal hastane yeri seçiminin analitik hiyerarşi süreci ile modellenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 69-86. Badri, M. (1999). Combining the analytic hierarchy process and goal programming for global facility location-allocation problem. International Journal of Production Economics, 62 (3), 237–248. Bali, S., & Amin, S. (2017). An analytical framework for supplier evaluation and selection: a multi-criteria decision making approach. Internatıonal Journal of Advanced Operations Management, 9(1), 57-72. Bayar, İ. E. (2008). Kamu hastanelerinde tedarik zinciri yönetimi ve örnek bir uygulama (Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir). Bayhan, M. (2011). Hizmet sektöründe tedarikçi seçiminde bulanık kalite fonksiyon göçerimi kullanımı üzerine bir uygulama (Doktora Tezi, Süleymen Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta). Byrnes, J. (2004). Fixing the healthcare supply chain. Harvard Business School Working Knowledge https://hbswk.hbs.edu/archive/fixing-the-healthcare-supply-chain Chou, T. Y., Hsu, C. L., & Chen, M. C. (2008). A fuzzy multi-criteria decision model for international tourist hotels location selection. International Journal of Hospitality Management, 27(2), 293-301. Cihan, Ş., Ayan, E., Eren, T., Topal, T., & Yıldırım, E., (2017). Çok ölçütlü karar verme yöntemleri ile ekokardiyografi cihazı seçiminin yapılması. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 4(1), 41-49. Çerçeve Anlaşmalar ve Toplu Alımlar Genelgesi (2011), Sayı:3431 http://www.tkhk.gov.tr/828_genelgeler Dağdeviren, M., & Eren, T. (2001). Tedarikçi firma seçiminde analitik hiyerarşi prosesi ve 0-1 hedef programlama yöntemlerinin kullanılması. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 16(2), 41-52. Dağdeviren, M., Akay, D., Kurt, M. (2004). İş değerlendirme sürecinde analitik hiyerarşi prosesi ve uygulaması. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 19(2), 131-138. Dağdeviren, M., & Yüksel, İ. (2008). Developing a fuzzy analytic hierarchy process (AHP) model for behavior-based safety management. Information Sciences, 178(6), 1717-1733. Davras, G., & Karaatlı, M. (2014). Otel işletmelerinde tedarikçi seçimi sürecinde AHP ve BAHP yöntemlerinin uygulanması. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(1), 87-112. Dickson, G. (1966). An analysis of vendor selection: systems and decisions. Journal of Purchasing, 1(2),5-17. Doğan, N. Ö., & Gencan, S. (2013). Seyahat acentası yöneticilerinin bakış açısıyla en uygun otel seçimi: bir analitik hiyerarşi prosesi (AHP) uygulaması. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 41, 69-88. Eleren, A., (2007), Markaların tüketici tercih kriterlerine göre analitik hiyerarşi süreci yöntemi ile değerlendirilmesi: beyaz eşya sektöründe bir uygulama. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 4(2), 47-64. Gerdsri, N., & Kocaoğlu, D. (2007). Applying the analytic hierarchy process (AHP) to build a strategic framework for technology roadmapping. Mathematical and Computer Modelling, 46(7-8), 1071-1080. Ghodsypour, S. H., & Brien, C. O., (1998). A decision support system for supplier selection using an integrated analytic hierarchy process and linear programming. International Journal of Production Economics, 56(57), 199-212. Gupta, H. (2015). Selection of best hospital for surgery using ahp. IUP Journal of Operations Management; Hyderabad, 14(3), 18-32. Handfield, R., Walton, S., Sroufe, R., & Melnyk, S. (2002). Applying environmental criteria to supplier assessment: A study in the application of the analytical hierarchy process. European Journal of Operational Research, 141(1), 70–87. Kamu İhale Kanunu (KİK). (2002). No: 4734. http://www.ihale.gov.tr./Mevzuat.aspx. Korpela, J., Lehmusvaara, A., & Tuominen, M. (2001). Customer service based design of the supply chain. International Journal of Production Economics, 69 (2), 193–204. Kurttila, M., Pesonen, M., Kangas, J., & Kajanus, M. (2000). Utilizing the analytic hierarchy process AHP in swot analysis a hybrid method and its application to a forest certification case. Forest Policy and Economics, 1, 41-52. Kuruüzüm, A., & Atsan, N. (2001). Analitik hiyerarşi yöntemi ve işletmecilik alanındaki uygulamaları. Akdeniz İktisadi İdari Bilimler Dergisi, 1, 83-105. Lee, Y., & Kozar, K. (2006). Investigating the effect of website quality on e-business success: An analytic hierarchy process (AHP) approach. Decision Support Systems, 42(3), 1383- 1401. Malik, M. M., Abdallah, S., & Hussain, M. (2016). Assessing supplier environmental performance: applying analytical hierarchical process in the united arab emirates healthcare chain. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 55(1), 1313-1321. Manap, G. (2006). Analitik hiyerarşi yaklaşımı ile turizm merkezi seçimi. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 157-170. Nebol, E. (2016). Tedarik zinciri ve lojistik yönetimi. Ankara: Nobel Yayıncılık Ömürbek, N., & Şimşek, A. (2014). Analitik hiyerarşi süreci ve analitik ağ süreci yöntemleri ile online alışveriş site seçimi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 1(22), 306-327. Özyörük, B., & Özcan, E. (2008). Analitik hiyerarşi sürecinin tedarikçi seçiminde uygulanması: otomotiv sektöründen bir örnek. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 13(1), 133-144. Saaty, T., & Tran, L. (2007). On the invalidity of fuzzifying numerical judgments in the Analytic Hierarchy Process. Mathematical and Computer Modelling, 46, 962–975. Sambasivan, M., & Feı, N. Y. (2008). Evaluation of critical success factors of implementation of ISO 14001 using analytic hierarchy process (AHP): a case study from Malaysia. Journal of Cleaner Production, 16(3), 1424-1433. Soba, M. (2014). Banka yeri seçiminin analitik hiyerarşi süreci ve electre metodu ile belirlenmesi: uşak ilçeleri örneği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(25), 459-473. Soner, S., & Önüt, S. (2006). Çok kriterli tedarikçi seçimi: bir electre-ahp uygulaması. Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 4, 110-120. Tahriri, F., Osman, R., Ali, A., Yusuff, R., & Esfandiary, A. (2008). AHP approach for supplier evaluation and selection in a steel manufacturing company. Journal of Industrial Engineering and Management, 1(2), 54-76. Tengilimoğlu, D., & Yiğit, V. (2013). Sağlık işletmelerinde tedarik zinciri ve malzeme yönetimi. Ankara: Nobel Yayın Toksarı, M. (2007). Analitik hiyerarşi prosesi yaklaşımı kullanılarak mobilya sektörü için ege bölgesi’nde hedef pazarın belirlenmesi. Yönetim ve Ekonomi, 14(1), 171-180. Uzun, S., & Kazan, H. (2016). Çok kriterli karar verme yöntemlerinden ahp topsıs ve promethee karşılaştırılması: gemi inşada ana makine seçimi uygulaması. Journal of Transportation and Logistics, 1(1), 100-113. Vatansever, K. (2013). Kamu hastanelerinde mal alım kararlarının bulanık ahp yöntemiyle değerlendirilmesi ve gediz devlet hastanesi uygulaması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(3), 225-244. Yadav, A., Bhandari, G., Ergü, D., Ali, M., & Anis, M. (2015). Supplier selection by ahp in kmc pharmaceutical: use of gmıbm method for ınconsistency adjustment. Journal of Management Research, 7(5), 19-46. Yaralıoğlu, K. (2001). Performans değerlendirmede analitik hiyerarşi prosesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16(1), 129-142. Yenersoy, G. (1990). Malzeme yönetim sistemleri. İstanbul: MA-PA Yayınları Wong, J., & Li, H. (2008). Application of the analytic hierarchy process (AHP) in multi-criteria analysis of the selection of intelligent building systems. Building and Environment, 43(1), 108-12.