KAN DAVASI VE NAMUS CİNAYETİ TÖRELERİNİ UYGULAYAN TOPLULUKLARDA OTORİTE ALGILAMASI

Kan davaları ve namus cinayetleri kabile türü topluluklarda töre normlarına dayalı sistematik ve kolektif bir yargılama ve cezalandırma sürecini ifade etmektedir. Bahsedilen bu töre cinayetleri genellikle merkezi otoritenin hiç bulunmadığı veya zayıf olduğu kabile/aşiret türü gruplarda gerçekleşmektedir. Belli bir kamu otoritesinin bulunduğu ama etkili şekilde nüfuz edemediği durumlarda, aşiret mensubu olan insanlar merkezi devlet ile mahalli feodal grubun normları arasında bir çatışama yaşamaktadır. Diğer taraftan kabile türü grupların meşru hukuk ve otoriteyi ihlal eden eylemleri, grubun normlarıyla belirlenmesi ve gerekçelendirilmesi, grubun baskısı altında ve bilinçli bir şekilde gerçekleşmesi yönleriyle kanunsuzluğa dayalı benzer hareketlerden ayrılmaktadır. Bu çalışmada ilk olarak töre cinayetlerinin kabile/aşiret topluluklarıyla bağlantıları incelenmektedir. Daha sonra, bu toplulukları mevcut hukuki sistemi ve merkezi otoriteyi ihlal etme pahasına, bu cinayet eylemlerine yönelten sebep ve saikler değerlendirilmektedir. Kabile topluluklarında töreye dayalı normların ve “müşterek şeref ve prestij” telakkisinin bu insanlar için devlete bağlılıktan çok daha önemli bir kimlik ve aidiyet oluşturduğu görülmektedir. Bu itibarla, bu yıkıcı uygulamaları ortadan kaldırmaya yönelik bir teşebbüsün, devletin meşru otoritesini özellikle eğitim ve bilinçlendirme metotlarıyla bu topluluklara nüfuz ettirmesi gerekmektedir

Anahtar Kelimeler:

Kan davası, namus cinayeti, aşiret toplulukları, otorite algılaması, töre cinayeti

AUTHORITY PERCEPTION OF THE GROUPS WHICH MAINTAIN CUSTOMS OF BLOOD FEUD AND HONOR KILLING

Blood feuds and honor killings suggest a systematic and collective process of trial and punishment in tribal communities based on customary norms. Customary murders usually occur in tribal groups in which central authority is either weak or totally absent. In the former case, tribal people experience a conflict between norms of the central state and those of the local group. On the other hand, the acts of tribal groups violating legitimate legal and administrative system differ from similar unlawful acts, in that they are determined and justified by norms of the feudal group and they have been perpetrated deliberately and under the pressure of the group. In this paper, first, connection of customary murders with tribal communities has been examined. Then the reasons and motives that drive them to those practices at the expense of violating legal system and central authority are considered. It is seen that customary norms and “common honor and prestige” conception of tribal people form an identity and affiliation much more important than their allegiance to state. Accordingly, any attempt to remove those devestating practices should consider penetration of legitimate authority of the state especially by educational and informative methods

Keywords:

Blood feuds, honor killings, tribal groups, authority perception, traditional customary murders,

PDF

___

AL-KRENAWI, Alean & GRAHAM, John R. (1997), “Social work and blood vengeance: the Bedouin-Arab case”, British Journal of Social Work, V. 27, pp. 515–528.
AL-KRENAVI, Alean, et al. (2001), “Psychological responses to blood vengeance among Arab adolescents”, Child Abuse & Neglect, V. 25/4, pp. 457-472.
ANIK, Cengiz (2011), “Toplumsal Zihniyet Aracılığı ile Sosyal Kontrol”, Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi, V. 2/1, pp. 101- 115.
AYKUT, Oktar (1999), “Namus ve Töre Cinayetlerinin Türk Hukukundaki Uygulaması”, Töre Cinayetleri, T.C. Basbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlügü Yayınları, Ankara, pp. 45-57.
BENSON, Bruce L. (1989), “Enforcement of Private Property Rights in Primitive Societies: Law Without Government”, The Journal of Libertarian Studies, V. 9/1, pp. 1-26.
DÖNMEZER, Sulhi (1982), Sosyoloji. 13. Ed., Savaş Yayınları, Ankara.
GINAT, Joseph (1987), Blood dispute among the Bedouin and rural Arab in Israel: revenge, mediation, outcasting and family honor, University of Pittsburgh Press, Pittsburgh.
GÖZE, Ayferi (2011), Siyasal Düşünceler ve Yönetimler, Beta Yayıncılık, İstanbul.
HAREL, Alon (2009), “Why Only the State May Inflict Criminal Sanctions: The Case Against Privately Inflicted Sanctions”, (ed.) Paul H. Robinson et al., Criminal Law Conversations, Oxford University Press, Oxford.
HART, Herbert L. A. (1961), The Concept of Law, Clarendon Press, Oxford.
HASAN, Hasan İbrahim (1973), Siyasi Dini Kültürel Sosyal İslam Tarihi, (tr.) İsmail Yiğit et al., V. 1, Kayıhan Yayınları, İstanbul.
HOBBES, Thomas (1651), Leviathan, London. (Prepared by Rod Hey for McMaster University Archive of the History of Economic Thought).
HODGSON, M. G. S. (1993), İslam’ın Serüveni, V.1, İz Yayınları, İstanbul.
JABBUR, Jibrail S. (1995), The Bedouins and the Desert: Aspects of Nomadic Life in the Arab East,. State University of New York Press, New York.
KÖROĞLU, Mehmet (2011), “Hukuk Tarihi Açısından Ölüm Cezası ve İnfaz Şekilleri”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, V. 17, pp. 309-322.
LANDINFO (2009), Report – Honour Killings in Iran, Country of Origin Information Center, Norway.
LINDHOLM, Charles (1996), The Islamic Middle East: A Historical Anthropology, Blackwell Publishers, Oxford.
MCLAUGHLIN, Paul (2007), Anarchism and Authority, Ashgate Publishing Company, Hampshire.
PITT-RIVERS, Julian (1966), “Honour and a social status”, (ed.) John G. Peristiany, Honour and Shame: The Values of Mediterrnean Society, Weidenfeld and Nicolson, London.
RIEDER, Jonathan. (1984). “The social organization of vengeance”, (ed.) B. Donald, Toward a general theory of social control: fundamentals, V. 1, Academic Press, Toronto, pp. 136-148.
ROBERTSON, Smith W. (1907), Kinship and Marriage in Early Arabia, Adam and Charles Black, London.
SARIHAN, Senal (1999), “Namus Cinayetlerinde Avukatların Sorumlulugu”, Töre Cinayetleri, T.C. Basbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlügü Yayınları, Ankara, pp. 59–69.
SMARTT, Ursula (2006) “Honour Killings”, Justice of the Peace, V. 170, pp. 4-7.
ÜNSAL, Artun, (1995) Kan Davası, (tr.) Niyazi Öktem & Emre Öktem, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
YILDIZ, M. Cengiz (2008), “Türkiye’de Töre Baskısına Bağlı İntiharlar ve Töre Cinayetleri”, İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, V.1/16, pp. 209-231.