Birlikte Yaşamak Mümkün Mü?: Okur Yorumlarında “Suriyeli Sığınmacı” Söyleminin İnşası

Suriyeli sığınmacıların geri dönme ve Avrupa’ya geçme umutlarının tükenmesi ile birlikte sosyal uyum konusu önem kazanmıştır. Çalışmanın amacı, birlikte geçirilen yaklaşık sekiz yılın ardından sosyal uyum açısından gelinen aşamayı, okurların web üzerinde yayınlanan haberlere yaptıkları yorumlara dayanarak değerlendirmektir. Araştırma, fenomenolojik tipte betimleme amaçlı niteliksel bir çalışmadır. 01.05.2015 ile 30.04.2019 tarihleri arasında yayınlanan haberler hakkında yapılan toplam 615 yorum örneklemi oluşturmaktadır. Veriler, Maxqda’ye aktarıldıktan sonra tümevarımsal tematik içerik analizi yolu ile incelenmiştir. Veriler, “Durum”, “Uyum sağlayamayız, çünkü…” ve “Ne Yapmalı?” şeklinde üç ana başlık altında kümelendiğinde Suriyeli sığınmacıların, sosyal uyumu engelleyecek nitelikte ön yargılı, ayrımcı ve dışlayıcı bir söylemin öznesi olduğu görülmüştür. Sosyal uyum sürecini desteklemeyi amaçlayan çalışmaların öncelikle yerel toplumda ön yargılı ve dışlayıcı tutuma neden olan yanlış bilgilerin düzeltilmesini hedeflemesi gerektiği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Sosyal uyum, dijital habercilik, nefret söylemi, mülteciler

Is it Possible to Live Together?: Construction of the “Syrian Asylum Seeker” Discourse in Reader Comments

The issue of social cohesion has gained importance with the exhaustion of Syrian refugees' hopes for return and transition to Europe.The aim of the study is to evaluate social cohesion based on readers' comments on published news on web pages after approximately eight years of living together.The study is a descriptive qualitative study in phenomenological type. The research sample consisted of 615 comments on the news published between 01.05.2015 and 30.04.2019. After the data were transferred to Maxqda, they were examined by inductive thematic content analysis.When the data is clustered under three main headings as “Situation”, “We cannot cohere, because…” and “What to Do?”; it is seen that Syrian asylum seekers are the subject of prejudiced, discriminatory and exclusionary discourse that prevents social cohesion.It is thought that the studies aiming to support the social cohesion process should aim at correcting the wrong information that causes prejudiced and exclusionary attitude in the local community.

Keywords:

Social cohesion, digital journalism, hate speech, refugees,

PDF

___

AFAD. (2014). Türkiye'deki Suriyeli kadınlar: Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı.
Ardıç Çobaner, A. (2015). Çocuk hakları bağlamında Suriyeli mülteci çocukların haberlerde temsili. Marmara İletişim Dergisi, 24, 27-54.
Buz, S. ve Aygüler, E. (2017). Amartya Sen'in kapasite-yapabilirlik yaklaşımı bağlamında Türkiye'de yoksulluk durumu. Journal of Academic Value Studies, 15(3), 177-189.
Çağlar, İ. ve Özkır, Y. (2014). Suriyeli mültecilerin Türkiye basınında temsili. Middle East Yearbook/Ortadoğu Yıllığı.
Çuhadar Gürkaynak, E. (2012). Toplumsal temas: Önyargı ve ayrımcılığı önlemek için bir sosyal değişim aracı olarak kullanılabilir mi? Ayrımcılık: Çok Boyutlu Yaklaşımlar, 255-267.
Deleuze, G., ve Guattari, F. (1990). Kapitalizm ve Şizofreni 1-Göçebebilimi İncelemesi: Savaş Makinası. Çeviren: Ali Akay, Bağlam Yayınları, İstanbul.
Doğanay, Ü. ve Çoban Keneş, H. (2016). Yazılı basında Suriyeli 'mülteciler': Ayrımcı söylemlerin rasyonel ve duygusal gerekçelerinin inşası. Mülkiye Dergisi, 40(1), 143-184.
Dursun, O. (2012). Medyada gerçekliğin inşasında okurun rolü (Hürriyet Gazetesi okur yorumları üzerine bir analiz). Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 1-22.
Efe, İ. (2015). Türk basınında Suriyeli sığınmacılar. İstanbul: Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA).
Cinel, E. A. (2019). Türkiye ekonomisinin kırılgan yapısı-fragile structure of Turkish economy. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(23), 57-66.
De Jong, G. F. (2000). Expectations, gender, and norms in migration decision-making. Population studies, 54(3), 307-319.
Duncan, G. J., ve Newman, S. J. (1976). Expected and actual residential mobility. Journal of the American Institute of Planners, 42(2), 174-186.
Erdoğan, M. M. (2014). Türkiye'deki Suriyeliler: Toplumsal kabul ve uyum araştırması. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi (HUGO).
Erdoğan, M. M. (2017). Suriyeliler barometresi 2017: Suriyelilerle uyum içinde yaşamın çerçevesi - Yönetici özeti, değerlendirme, politika önerileri.
Erdoğan, M. M., Erdoğan, A., Yavcan, B., Mohamed, T. H., Kavukçuer, Y. ve Sancı, G. (2017). Elite dialogue: Türkiye'deki Suriyeli mülteci akademisyen ve üniversite öğrencilerinin durumu, sorunları ve beklentileri araştırması 2017.
Erdoğan, M. M., Şener, B., Sipahioğlu, E., Kavukçuer, Y. ve Yılmaz Başçeri, E. (2017). Kopuş'tan uyum'a kent mültecileri: Suriyeli mülteciler ve belediyelerin süreç yönetimi: İstanbul örneği: Marmara Belediyeler Birliği Kültür Yayınları.
Erdoğan, M. M. ve Ünver, C. (2015). Türk iş dünyasının Türkiye'deki Suriyeliler konusundaki görüş, beklenti ve önerileri. Ankara: Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu.
Eren, A. S. ve Tunç, A. (2018). Kahramanmaraş’taki suriyeli göçmenlerin hayattan ve kamu hizmetlerinden memnuniyet düzeylerinin ölçümüne yönelik bir alan çalışması. ASSAM, 5(12), 21-31.
Esnafı bitiren ayrıcalık. (29 Mayıs 2014). Sözcü Gazetesi. 15.11.2019 tarihinde https://www.sozcu.com.tr/2014/gunun-icinden/esnafi-bitiren-ayricalik-520091/ adresinden alındı.
European Commission. (2005). Study on immigration, integration and social cohesion: Final report. İçinde: European Commission Employment and Social Affairs DG (Ed.): Focus Consultancy Ltd., Erasmus University Rotterdam Faculty of Social Sciences.
Fielden, A. (2008). Local integration: an under-reported solution to protracted refugee situations. UNHCR, Policy Development and Evaluation Service.
Friedkin, N. E. (2004). Social cohesion. Annu. Rev. Sociol., 30, 409-425.
Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. (2017). 2016 Türkiye göç raporu. Ankara: T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü Göç Politikaları ve Projeleri Dairesi Başkanlığı.
Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. (2019). Geçici koruma istatistikleri. 15.11.2019 tarihinde https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638 adresinden alınmıştır.
Guay, J. (2015). Social cohesion between Syrian refugees and urban host communities in Lebanon and Jordan: World Vision.
Gülyaşar, M. (2017). Suriyeliler ve vatandaşlık: Yerel halk ve Suriyeli sığınmacılar çerçevesinde bir değerlendirme. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(13), 678-705.
Hall, S. (2001). Encoding/decoding. Media and cultural studies: Keyworks, 2.
Hewstone, M. ve Swart, H. (2011). Fifty-odd years of inter-group contact: From hypothesis to integrated theory. British Journal of Social Psychology, 50, 374-386.
Human Rights Watch. (2018). Syria: Events of 2018. 14.11.2019 tarihinde https://www.hrw.org/world-report/2019/country-chapters/syria adresinden alınmıştır.
İçduygu, A. (2017). Türkiye'deki Suriyeli sığınmacılar: "Siyasallaşan" bir sürecin analizi. Toplum ve Bilim, 140, 27-41.
IOM. (2017). Integration and social cohesion: Key elements for reaping the benefits of migration Global Compact Thematic Paper: International Organization for Migration.
Kan, K. (1999). Expected and unexpected residential mobility. Journal of Urban Economics, 45, 72–96.
Kap, D. (2014). Suriyeli mülteciler: Türkiye'nin müstakbel vatandaşları. Akademik Perspektif, 30-35.
Karataş, M. (2015). Türk yazılı basınında Suriyeli sığınmacılar ile halk arasındaki ilişkinin incelenmesi. Göç Araştırmaları Dergisi, 1(2), 112-151.
Karataş, K., Demiröz, F., Aygüler, E., Ayalp, M. Ç. ve Bolgün, C. (2018). Türk Kızılayı Ankara Toplum Merkezinden hizmet alan Suriyeliler: Sorun, gereksinim, beklenti ve kurum memnuniyetleri. Ankara: Türk Kızılayı.
Kardeş, S., Banko, Ç. ve Akman, B. (2017). Sosyal medyada Suriyeli sığınmacılara yönelik algı: Bir sözlük değerlendirmesi. Göç Dergisi, 4(2), 185-200.
Khalaf, S. ve Ilgar, R. (2017). Suriyeli mülteciler ve Türkiye'de mülteci sorunu. Türk Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(2), 40-52.
Kızılkaya, H. (18 Temmuz 2014). 10 maddede Suriyeli Sorunu’muz. Hürriyet Gazetesi. 15.11.2019 tarihinde http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/emre-kizilkaya/10-maddede-suriyeli-sorunumuz-26711968 adresinden alınmıştır.
Kuş, O. (2016). Dijital nefret söylemini anlamak: Suriyeli mülteci krizi örnek olayı bağlamında BBC World Servıce :Facebook sayfasına gelen yorumların metin madenciliği tekniği ile analizi. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 97-122.
McHugh, K. E. (1984). Explaining migration intentions and destination selection. The Professional Geographer, 36(3), 315-325.
Özdemir, S. (2007). Küreselleşme Sürecinde Refah Devleti (2. Baskı ed.). İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları.
Öztürk, M., ve Çetin, B. I. (2009). Dünya’da ve Türkiye'de yoksulluk ve kadınlar. Journal of Yasar University, 4(16).
Landale, N. S., ve Guest, A. M. (1985). Constraints, satisfaction and residential mobility: Speare’s model reconsidered. Demography, 22(2), 199-222.
Maslow, A. H. (1943). A theory of human motivation. Psychological review, 50(4), 370.
Max-Neef, M. A. (1992). Human scale development: conception, application and further reflections (No. 04; HC125, M3.).
Neuman, W. L. (2009). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nitel ve nicel yaklaşımlar (Sedef Özge, Çev.). İstanbul: Yayınodası.
Özalp, M. (2019). The ‘ceasefire’ in Syria is ending – here’s what’s likely to happen now. The Conversation: Academic Rigour, Journalistic Flair, http://theconversation.com/the-ceasefire-in-syria-is-ending-heres-whats-likely-to-happen-now-125492 adresinden alınmıştır.
Paksoy, A. F. ve Şentöregil, M. (2018). Türk basınında Suriyeli sığınmacılar: İlk beş yılın analizi (2011-2015). Selçuk İletişim, 11(1), 237-256.
Pandır, M., Efe, İ. ve Paksoy, A. F. (2015). Türk basınında Suriyeli sığınmacı temsili üzerine bir içerik analizi. Marmara İletişim Dergisi, 24, 1-26.
Rettberg, J. W. ve Gajjala, R. (2016). Terorists or cowards: Negative portrayals of male Syrian refugees in social media. Feminist Media Studies, 16(1), 178-181. Rudiger, A. ve Spencer, S. (2003). Social integration of migrants and ethnic minorities: Policies to combat discrimination. Paper presented at the Conference on the Economic and Social Aspects of Immigration Organized by the European Commission and OECD.
Rumelili, B. ve Karadağ, S. (2017). Göç ve güvenlik: Eleştirel yaklaşımlar. Toplum ve Bilim, 140, 69-92.
Saggar, S., Somerville, W., Ford, R. ve Sobolewska, M. (2012). The impacts of migration on social cohesion and integration: Final report: Migration Advisory Committee.
Sapancali, F. (2007). Türkiye’de işgücü piyasasi, sorunlar ve politikalar. Türk Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası (TÜHİS) İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 21(2-3), 8-30.
Şimşek, D. (2017). Göç politikaları ve insan güvenliği: Türkiye'deki Suriyeliler örneği. Toplum ve Bilim, 140, 11-26.
Şimşek, D. ve İçduygu, A. (2017). Giriş: Uluslararası göç, politika ve güvenlik. Toplum ve Bilim, 140, 6-10.
Sirkeci, İ. (2017). Bir güvensizlik ülkesi olarak Türkiye'nin mültecileri, Suriyeliler ve Türk mülteciler. Göç Dergisi, 4(1), 21-40.
Suriye'de bombalı araç inflak etti! (22 Ocak 2019). Hürriyet Gazetesi. 15.11.2019 tarihinde http://www.hurriyet.com.tr/dunya/son-dakika-suriyede-bombali-arac-panigi-41091108 adresinden alındı.
Süleymanov, A. (2017). Suriyelilerin Türk toplumunda toplumsal uyum ve sosyal kabul düzeyi. Türk Yurdu Dergisi, 361, 27-30.
Üstübici, A. (2017). Türkiye'de göç politikalarının dönüşümü: Yasadışılığın uluslararası üretiminden makbul yabancıya? Toplum ve Bilim, 140, 106-121.
Van Dijk, T. A. (2000). Ideology and discourse. PompeuFabra University, Barcelona.
Van Schaik, R. W. (2015). Visual representations of (Syrian) refugees in European newspapers. (One-Year Master), Malmö University, Malmö.
Yıldırımalp, S. ve İyem, C. (2017). Suriyeli sığınmacıların toplumsal kabul ve uyum sürecine ilişkin bir araştırma. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 107-126.
Yıldız, U. ve Sert, D. (2017). Göçün jeopolitiği ve Türkiye'nin coğrafi kısıtlaması üzerine farklı bir yorum. Toplum ve Bilim, 140, 93-105.