Masallarda Padişah-Şehzade Çatışmasının Psikanalitik Yönü

Bu makalede, Anadolu’dan derlenmiş bazı masallarda (Elazığ Masalları, Taşeli Masalları, Gümüşhane ve Bayburt Masalları, Yukarıçukurova Masalları, Uçar Leyli) yer alan padişah ve şehzade arasındaki çatışma unsurları metin inceleme yöntemi ile ele alınmıştır. Padişahla şehzade arasındaki çatışma aracılığıyla aslında masalların genel olarak baba ve oğul arasındaki çatışma unsurlarına ayna tuttuğu görülmektedir. Masalda bu çatışma genellikle iktidara geçme, aynı kıza âşık olma, babanın nasihatlerini dinlememe ve yasaklarına uymama şeklinde ele alınmaktadır. Çalışmamızda bu motiflere yönelik olarak yapılan psikanalitik değerlendirmelere yer verilmiştir. Başkahraman olan şehzade (oğul); kimi masallarda yurdunu kimi masallarda ise âşık olduğu kızı bir devin, canavarın, ejderha vb. kötücül bir unsurdan ya da düşmandan kurtarıp tahta oturur. Kimi zaman da kendi akıl ve yeteneklerinin farkında olmayan babasının bir hastalığına derman bularak onun takdirini kazanır. Böylelikle aslında bir taraftan da bilinçaltındaki ödipal baba sorununu aşıp erginlenme ve olgunlaşma yolunda önemli bir adım atar. Sonuç olarak masalların bilinçaltında yer alan ödipal sorunlardan biri olan baba-oğul çatışmalarının gün yüzüne çıkarılması ve giderilmesinde etkili bir araç olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

masal, baba, oğul, çatışma, psikanaliz

The Psychoanalytic Aspect of the Sultan-Prince Conflict in Tales

In this article, the conflict elements between the sultan and the prince in some tales compiled from Anatolia (Elazığ Masalları, Taşeli Masalları, Gümüşhane ve Bayburt Masalları, Yukarıçukurova Masalları, Uçar Leyli) are discussed with the text analysis method. Through the conflict between the sultan and the prince, it is seen that the tales generally mirror the elements of conflict between father and son. In the fairy tale, this conflict is usually handled as gaining power, falling in love with the same girl, not listening to the father's advice and not following his prohibitions. In our study, psychoanalytic evaluations made for these motifs are included. The protagonist, the prince (son); ın some tales, his homeland, in some tales, the girl he fell in love with is a giant, monster, dragon, etc. saves from a malicious element or enemy and sits on the throne. Sometimes, he finds a cure for his father's illness, who is not aware of his own mind and abilities, and gains his appreciation. Thus, on the one hand, he overcomes the subconscious oedipal father problem and takes an important step towards initiation and maturation. As a result, it is seen that tales are an effective tool in bringing to light and eliminating father-son conflicts, which is one of the subconscious oedipal problems.

Keywords:

folk tale, father, son, conflict, psychoanalysis,

PDF

___

Alptekin, A. B. (2002). Taşeli Masalları. Akçağ Yayınları.
Arat, R. R. ve Bang, W. (1987). Oğuz Kağan Destanı. Makaleler. Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, 605-672.
Bettelheim, B. (2019). Masalların Büyüsü (Çev: S. G. Elibal), İnkılâp Kitabevi.
Boratav, P. N. (2001). Uçar Leyli. Tarih Vakfı Yayınları.
Brunswick, R. M. (1940). The preoedipal phase of the libido development. Psychoanalytic Quarterly, 9, 293-319.
Campbell, J. (2021). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu. (Çev: S. Gürses), İthaki Yayınları.
Dorson, R. M. (2011). Günümüz Folklor Kuramları. (Çev: S. Gülçayır, Y. Özay), Geleneksel Yayınları.
Freud, S. (1932). Female sexuality. İnternational Journal of Psycho-Analysis, 13, 281-297.
Freud, S. (1998). Totem ve Tabu I. (Çev: N. Berkes), Cumhuriyet Dünya Klasikleri.
Günay, U. (1975). Elazığ Masalları (İnceleme). Atatürk Üniversitesi Yayınları.
Güneş Ulus, A. (2023). Masal Padişahları. Ürün Yayınları.
Kaplan, M. (1996). Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 3 – Tip Tahlilleri. Dergâh Yayınları.
Parmaksız, A. (2017). Freud Bana Masal Anlatsa. Bilge Kültür Sanat Yayınları.
Sakaoğlu, S. (2002). Gümüşhane ve Bayburt Masalları. Akçağ Yayınları.
Sezer, M. Ö. (2020). Masallar ve Toplumsal Cinsiyet. Kor Yayınları.
Şimşek, E. (2001). Yukarıçukurova Masallarında Motif ve Tip Araştırması. Kültür Bakanlığı Yayınları.
Togan, Z. V. (1982). Oğuz Destanı (Reşideddin Oğuznâmesi, Tercüme ve Tahlil). Enderun Kitabevi.
Von Franz, M.L. (2021). Masalları Yorumlamak (Çev: C. Şeref), Pinhan Yayıncılık.