Evrim KILIÇ, Burcu KAYHAN TETİK, Osman KURT

Doktorların Akılcı Laboratuvar Kullanımı Bilgilerinin Değerlendirilmesi, Türkiye'den Tanımlayıcı Bir Çalışma

Amaç: Sağlık harcamalarının ülkelerin ekonomisi üzerine etkileri son yıllarda daha aşikar duruma gelmiştir. Özellikle gereksiz ve uygunsuz istenen laboratuvar tetkikleri hem maliyeti hem de iş yükünü artırmaktadır. Laboratuvarların akılcı kullanılması ve gereksiz test istemlerinin azaltılması için çeşitli düzenlemeler geliştirilmiş olmasına karşın hala bu konuda yetersizlikler bulunmaktadır. Bu çalışmada hekimlerin akılcı laboratuvar kullanımı hakkındaki farkındalıklarını ve klinik pratikte sık istenen testlere ait test istem prosedürü hakkındaki bilgi düzeylerini ölçmek amaçlandı. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı olarak planlanan çalışmada Turgut Özal Tıp Merkezi’nde çalışmakta olan hekimlere ‘Akılcı Laboratuvar Kullanımı’ hakkında mevcut olan genelge baz alınarak hazırlanan sorulardan ve sosyodemografik verilerden oluşturulan anket formu uygulandı. Bulgular: Dahili ve cerrahi branşlarda toplam 400 hekime anket uygulandı. Hekimlerin yaş ortalaması 33.01±5.97 (min=22, maks=59) yıl idi. Hekimlerin %3.3'ü, kan lipitleri, %80.8'i HbA1c, %64.5'i Üre/kreatinin, %40'ı D vitamini ve B12 vitamini istem periyodu hakkındaki soruyu doğru yanıtladı. Hekimlerin %85.3’ü akılcı laboratuvar test istem prosedüründen haberdar değildi ve %94’ü akılcı laboratuvar kullanımı ile ilgili herhangi bir eğitim almamıştı. Sonuç: Hekimlerin akılcı laboratuvar kullanımı hakkındaki bilgi düzeyleri yetersiz olduğu ve testlerin istem prosedürü hakkında eğitimlerinin olmadığı bulundu. Sağlık harcamalarını azaltabilmek için bu konuda hekimlere eğitimler düzenlenmeli ve farkındalık oluşturulmalıdır.

Anahtar Kelimeler:

Akılcı laboratuar kullanımı, Gereksiz test istemi, Test istem periyodu

Evaluation of Doctors’ Knowledge of Rational Laboratory Use, A Descriptive Study From Turkey

Objective: The effects of health expenditures on the economy of countries have become more evident in recent years. Especially unnecessary and inappropriate laboratory tests increase both the cost and the workload. In this study, it was aimed to evaluate the level of knowledge of physicians about rational laboratory use and procedure for frequently ordered tests in clinical practice. Methods: This study was planned to be a descriptive study. A questionnaire based on the current circular about 'Rational Laboratory Use' and including sociodemographic data was applied to physicians working at Turgut Ozal Medical Center. Results: The questionnaire was applied to a total of 400 physicians working in internal medicine and surgical branches. The average age of the physicians was 33.01 ± 5.97 (min = 22, max = 59) years. The question about order period of blood lipids was answered correctly by 3.3% of physicians, HbA1c by 80.8%, Urea / creatinine by 64.5%, and vitamin D and vitamin B12 was answered by 40% of physicians. On the other hand 85.3% of the physicians were not aware of the rational laboratory test ordering procedure and 94% had not received any training on rational laboratory use. Conclusions: It was found that physicians had insufficient knowledge about rational laboratory use and they did not receive any training about the test procedures. In order to reduce health expenditures, more training on this subject should be organized for physicians and awareness should be raised.

Keywords:

Rational Laboratory Use, Unnecessary Test Order, Test Order Period,

PDF

___

1. Formsan RW. Why is thelaboratoryafterthoughtformanagedcareorganizations? ClinChem. 1996; 42:813-6.
2. Janssens PM. Managingthedemandforlaboratorytesting: optionsandopportunities. Clinicachimicaacta, 2010; 411:1596-1602.
3. Lang T. Laboratorydemandmanagement of repetitivetesting–time forharmonisationand an evidencedbasedapproach. Clinicalchemistryandlaboratorymedicine, 2013; 51:1139-40.
4. Zeytinoğlu A. Klinik viroloji-seroloji laboratuvarından istenilen gereksiz testlerin değerlendirilmesi. Ege Tıp Dergisi, 2012; 51:157-161.
5. Huissoon AP,Carlton SA. Unnecessaryrepeatrequesting of tests in a universityteachinghospitalimmunologylaboratory: An audit. J ClinPathol. 2002; 55:78-79.
6. Çuhadar S, Köseoğlu M. Sağlıkta ekonomi dönemi: Laboratuvarların yeni politikaları neler olmalı? Türk Klinik Biyokimya Dergisi, 2015; 13:35-42.
7. Fryer AA. W.S.A. Smellie, Managingdemandforlaboratorytests: a laboratorytoolkit. Journal of clinicalpathology, 2013; 66:62-72.
8. https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/15140,akilci-laboratuvar-kullanimi-aek42422915 pdf.pdf?0. Erişim tarihi 22.06.2020.
9. Berkem R, Özbek A. Mikrobiyoloji Laboratuvarından Tanı Testlerinin Akılcı Kullanımı. Tıbbi Mikrobiyoloji Kliniği, Ankara. 3. Ulusal Klinik Mikrobiyoloji Kongresi. 18-22 Kasım 2015.
10. Allan GM,Innes GD. Do familyphysiciansknowthecosts of medicalcare? Survey in British Columbia. CanadianFamilyPhysician. 2004; 50:263-270.
11. Sa L,Costa-Santos C,Teixeira A,Couto L,Costa-Pereira A,Hespanhol, A. Portuguesefamilyphysicians’ awareness of diagnosticandlaboratory test costs: a cross-sectionalstudy. PloSone, 2015; 10:1-14.
12. Yeh DD. A clinician'sperspective on laboratoryutilizationmanagement. Clinicachimicaacta, 2014; 427:145-50.
13. Morgen EK. Naugler C. Inappropriaterepeats of sixcommontests in a Canadiancity: a populationcohortstudywithin a laboratoryinformaticsframework. Americanjournal of clinicalpathology. 2015; 144:704-712.
14. Kobkitjaroen J,Pongprasobchai S,Tientadakul P. γGlutamylTransferaseTesting, Change of ItsDesignation on theLaboratoryRequest Form, andResultingRatio of InappropriatetoAppropriateUse. LabMed, 2015; 46:265-270.
15. May TA, Clancy M,Critchfield J,Ebeling F,Enriquez A,Gallagher C.Ng VL. Reducingunnecessaryinpatientlaboratorytesting in a teachinghospital. Americanjournal of clinicalpathology, 2006;126:200-206.
16. Hilborne LH. WhenLess Is MoreforPatients in LaboratoryTesting. Am J ClinPathol 2013; 139:271-272.

ISSN: 1309-3878
Yayın Aralığı: 3
Başlangıç: 2009
Yayıncı: Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD adına Yrd.Doç.Dr.Cemil Işık Sönmez