Okul Müdürlerinin Dağıtımcı Liderlik Davranışları İle Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkiler

Bu çalışmada, okul müdürlerinin dağıtımcı liderlik davranışları (DL) ve beş faktör kişilik özellikleri (5FKÖ) arasındaki ilişkiler ele alınmıştır. Araştırma ilişkisel ve nedensel karşılaştırmalı desene uygun kurgulanmıştır. Çalışma grubu, maksimum çeşitlilik özelliği gösteren 110 okul müdüründen oluşturulmuştur. Veriler dil ve kültür adaptasyonları yapılmış olan Dağıtımcı Liderlik ve Beş Faktör Kişilik Envanterleri yardımıyla toplanmıştır. Çözümleme aritmetik ortalama, Pearson Korelâsyonu ve Path Analizi teknikleri yardımıyla yapılmıştır. Bulgulara göre okul müdürleri meslektaşlarını DL ve 5FKÖ bakımından genel olarak iyi düzeyde değerlendirmektedirler. Dağıtımcı Liderlik ve Beş Faktör Kişilik Özellikleri arasında pozitif yönlü korelâsyonel ilişkiler [r=.36 ve .51] bulunmaktadır. Yapısal Eşitlik Modeli sonuçları DL ve 5FKÖ arasında alt boyutlar düzeyinde oluşturulan teorik modelin doğrulanamadığını, fakat liderlik ve kişilik yapısının birer bütün olarak ele alındığı teorik modelin doğruladığını göstermektedir. Araştırma sonuçları ilgili literatür temelinde tartışılmakta, bulgulara dayalı olarak geliştirilen öneriler sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Dağıtımcı Liderlik, Beş Faktör Kişilik, Okul Müdürleri

The Relations Between Distributed Leadership Behaviors and Personality Traits of The School Principals

The aim of this study was to define the relations between Distributed Leadership (DL) and Five Factor Personality Traits (5FPT) with the school principals’ opinions. Research was designed in a relational and causal comparative design. The study group was consisted of maximum variation sampling from 110 principals. Data were collected by Distributed Leadership and Five Factor Personality Inventories. They adapted to Turkish Language and Culture. Data were analyzed with Arithmetic Mean, Pearson Moment Correlation and Structural Equation Model. Findings showed that principals had evaluated their colleagues at the good level in terms of DL and 5FPT. There were [r=.36 ve .51] positive relations between sub scales of two structures. Path Analysis results showed that a model when two structures approached as a whole was confirmed by SEM while a theoretical model at the level of sub dimensions were not been confirmed. Findings were discussed on the base upon relevant literature.

Keywords:

Distributed leadership, Five Factor Personality Treat, Principals,

PDF

___

Baloğlu N. (2012) Relations between Value-Based Leadership and Distributed Leadership: A Casual Research on School Principles’ Behavior. Educational Scienc-es: Theory & Practice, [Supplementary Special Issue] Spring 12 (2): 1367-1375.
Baloğlu N. (2011a) Dağıtımcı Liderlik Uygulamaları: Eklektik Bir Tasarım Çalış-ması. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 12, (4), 163–18.
Baloğlu N. (2011b) Dağıtımcı Liderlik: Okullarda Yönetiminin Yeniden Yapılan-dırması Surecinde Dikkate Alınması Gereken Bir Liderlik Yaklaşımı. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 12, (3), 127–148.
Barrick, M. R., Mount, M. K., & Judge, T. A. (2001). Personality and performance at the beginning of the new millennium: What do we know and where do we go next? International Journal of Selection & Assessment, 9(1/2), 9–31.
Bass, B. M., & Stogdill, R. M. (1990). Bass & Stogdill's handbook of leadership: Theory, research, and managerial applications (3rd ed.). New York: Free Press.
Bligh M. C. (2009)“Personality Theories of Leadership.” Encyclopedia of Group Processes & Intergroup Relations. SAGE Publications.
Bollen, K. A. (1989). Structural equations with latent variables. New York: Wiley.
Buluç, B. (2009). İlköğretim okullarında bürokratik okul yapısı ile okul müdürleri-nin liderlik stilleri arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 34, 71–86.
Christy L.; A. George M. (1986) A meta-analysis of the relation between personality traits and leadership perceptions: An application of validity generalization proce-dures. Journal of Applied Psychology, 71(3): 402–410.
Costa, P.T., Jr., McCrae, R.R.; Revised NEO Personality Inventory (NEO-PI-R) and NEO Five-Factor Inventory (NEO-FFI) manual. Odessa, FL: Psychological Assess-ment Resources, 1992.
Çağlar, A., Yakut, Ö., & Karadağ, E. (2005) İlköğretim okul müdürlerinin öğret-menler tarafından algılanan kişilik özellikleri ve liderlik davranışları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi Ege Eğitim Dergisi, (6) 1 s:61–80
Dede B. (2009) Kişisel özelliklerin örgütsel vatandaşlık davranışları üzerindeki etkileri: Bankalar örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. KTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü: Trabzon.
Digman J.M., (1990) "Personality structure: Emergence of the five-factor model," Annual Review of Psychology, 41, 417-440
Elmore, R. F., (2000) Building a New Structure for School Leadership The Albert Shanker Inst. http://www.shankerinstitute.org/Downloads/building Erişim tarihi: 21.01.2011
Erkuş A. ve A. Tabak (2009) “Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Çalışanların Çatışma Yönetim Tarzlarına Etkisi: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma”, Atatürk Üni-versitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23 (2): 213–242.
Fiedler, F. E. (1976). The leadership game: Matching the man to the situation. Or-ganizational Dynamics, 4(3), 6-16.
Gronn, P. (2000) Distributed properties: a new architecture for leadership. Educa-tional Management and Administration, 28 (3), 371&endash;338.
Gronn, P. (2002). Distributed leadership. In K. Leithwood ve P. Hallinger (Eds.). Second International Handbook of Educational Leadership and Administration. (653–696) (Dordrecht: Kluwer Academic)
Goldberg, L.R. (1993) "The structure of phenotypic personality traits," American Psychologist, 48, 26-34
Hair, Joseph F., William C. Black, Barry J. Babin, and Rolph E. Anderson (2010), Multivariate Data Analysis, Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Hulpia, H., G. Devos, & Y. Rosseel (2009) Development and validation of scores on the distributed leadership inventory. Educational and Psychological Measurement, XX, 1-22. [Online] Retrieved on 17-September-2013, at URL: https://www2.istanbul.edu.tr/?p=18443
Judge T.A, J.E. Bono, R. Ilies ve M.W. Gerhardt. (2002) Personality and leadership: A qualitative and quantitative review. Journal of Applied Psychology, 87 (4) s: 765–780
Jöreskog, K.G. & Sörbom, D. (1999). LISREL (version 8.30). Chicago, IL: Scientific Software International.
Kline, R. B. (1998). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press.
Korkmaz M. (2006) Okul Yöneticilerinin Kişilik Özellikleri ile Liderlik Stilleri Arasındaki İlişki Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Bahar 2006, Sayı 46, ss: 199-226
Kuşdil, M.E. (2000). Value-socialization in cultural context: A study with British and Turkish Families. Unpublished doctoral thesis. University of Sussex at Brighton. Lord, R. G., de
Lord, R. G., De Vader, C. L., & Alliger, G. M. (1986). A meta-analysis of the relation between personality traits and leadership perceptions: :An application of validity generalization procedures. Journal of Applied Psychology, 71, 402–410.
Mann, R. D. (1959) A review of the relationships between personality and perfor-mance in small groups. Psychological Bulletin, 56 (4), 241–270.
McCrae, R. R., & John, O. P. (1992). An introduction to the five-factor model and its applications. Journal of Personality, 60(2), 175-215.
Northouse P.G. (2012) Leadership: Theory and Practice, Sixth Edition Sage Publica-tions.
Ployhart, R. E., Lim, B. -C., & Chan, K. -Y. (2001). Exploring relations between typical and maximum performance ratings and the five factor model of personality. Personnel Psychology, 54(4), 809-844.
Report ASD-TR-61-97, Lackland Air Force Base, TX: Personnel Laboratory, Air Force Systems Command, 1961.
Russell, M.T., Karol, D.(1994) The 16PF Fifth Edition administrator's manual." Champaign, IL: Institute for Personality & Ability Testing.
Sieff G. and L. Carstens (2006) the relatıonshıp between personalıty type and leadershıp focusSA Journal of Human Resource Management, 4 (1), 52–62
Spillane, J., Halverson, R., & Diamond, J. (2004). Toward a theory of school leader-ship practice: Implications of a distributed perspective. Journal of Curriculum Stud-ies, 36(1), 3–34. (3): 23–28.
Stogdill, R. M. (1948). Personal factors associated with leadership: A survey of the literature. Journal of Psychology, 25, 35–71.
Schumacher, R. E., & Lomax, R. G. (1996). A Beginner’s Guide to Structural Equa-tion Modeling. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
Stogdill, R. (1974). Handbook of leadership. New York: The Free Press.
Taşdöven H., A. Emrah ve M. Dönmez. (2012) Liderlik Tarzı ve Mizaç-Karakter İlişkisi: Polis Teşkilatında Bir Uygulama. Yönetim ve Ekonomi. (19) 2, s: 165–177
Tokat B., C.Giderler. (2006) Yöneticilerin A Tipi ve B Tipi kişilik yapılarının liderlik davranışlarına etkisi üzerine bir araştırma. İktisat İsletme ve Finans, (21) 242 s: 60–68
Tupes EC, R.E. Christal (1961). Recurrent personality factors based on trait ratings. (ASD-TR-61-97) Lackland Air Force Base, TX: Aeronautical Systems Division, Personnel Laboratory.
Yelboğa A. (2006) Kişilik Özellikleri ve iş performansı arasındaki ilişkinin incelen-mesi,“İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi Cilt:8 Sayı:2,s.197-211
Zel, U.N. (1999). Kişiliğin Yönetim Performansına Etkileri, Örgüt Ortamında Kullanılması ve Ülkeler /Sektörler Arasında Karşılaştırmalı Bir Uygulama, Yayınlanmamış Doktora Tez, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
Zel, U.N. (2002) Kişilik ve Liderlik. Seçkin Yayınevi. Ankara.