Duygu AYHAN BAŞER, Fatma SEZGİN, Nur YAZAR, İzzet FİDANCI, Hilal AKSOY, Mustafa CANKURTARAN

COVID-19 Pandemisinin Bir Aile Sağlığı Merkezi Başvurularına Etkisi

ÖzetAmaç: Çalışmanın amacı bir birinci basamak sağlık kurumu çerçevesinde COVID-19 pandemisinin aile sağlığı merkezi başvurularına olan etkisini değerlendirmektir.Gereç ve Yöntemler: Retrospektif tanımlayıcı tipteki çalışmanın verileri, Ankara’da iki birimli bir Aile Sağlığı Merkezinin (6407 nüfus) Aile Hekimliği Bilgi Sisteminde kayıtlı 01/04/2019-01/12/2019 ve 01/04/2020-01/12/2020 tarihleri arasındaki hasta başvurularından elde edilmiştir. Çalışmamıza aile hekimliği polikliniklerimize 2019 yılında başvuran 8.315 ve 2020 yılında başvuran 4.563 hasta olmak üzere toplam 12.878 hasta dâhil edildi. Veri formunda, belirtilen başvuru yılları için yıllara/aylara göre toplam başvuru sayıları, muayene sayıları, bebek-çocuk, kadın, lohusa ve gebe izlemleri ve bağışıklama hizmetlerinin sayıları ve bireysel olarak; başvuranların, yaş, cinsiyet, başvuru sayısı, başvuru ana tanıları, kronik-psikiyatrik hastalık durumları raporlanmıştır.Bulgular: 2019 ve 2020 yıllarında başvuranların yıllara göre yaş ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark vardı (p<0.001). İki yıl için de en fazla başvuru Kasım ayında iken; 2019 yılında en az başvuru Haziran ayında; 2020 yılında en az başvuru Mayıs ayında olmuştu (p<0.001). 2019 yılında başvuruda en sık konulan ana tanı “Akut üst solunum yolu enfeksiyonu” iken; 2020 yılında “Esansiyel (primer) hipertansiyon” idi.Sonuç: Pandemide bir Aile Sağlığı Merkezi örnekleminde iş tanımı yanında başvuruların niteliğinin de değiştiği görülmüştür. Çalışma sonucunda sağlık sisteminin en önemli parçalarından olan ve pandemide önemi daha da anlaşılan aile hekimlerinin iş listesinde ve iş tanımında yapılan değişiklikler ve genel pandemiye özgü çıkarılan yönetmelikler çerçevesinde pandemi döneminde başvuru sayıları, muayene sayıları ve dağılımlarında çeşitli değişikliklerin olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Aile hekimliği, Birinci basamak sağlık hizmeti, Hasta Başvurusu, COVID-19 Pandemisi

The Impact of the COVID-19 Pandemic on Applications For a Family Health Center

Abstract

Keywords:

Family Medicine, COVID-19 Pandemic, Patient Admission, Primary Health Care,

PDF

___

T.C. Ministry of Health General Directorate of Public Health 2020 [İnternet]. COVID-19 (SARS-CoV2 Infection) Guideline (Erişim Tarihi:10.06.2021).
Xu K, Cai H, Shen Y, Ni Q, Chen Y, Hu S et al. Management of corona virus disease-19 (COVID-19): The Zhejiang experience. Zhejiang Da Xue Xue Bao Yi Xue Ban. 2020;49(1):147-157.
Huston P, Campbell J, Russell G, Goodyear-Smith F, Phillips RL Jr, van Weel C et al. COVID-19 and primary care in six countries. BJGP Open. 2020;4(4):bjgpopen20X101128.
TC Sağlık Bakanlığı. [İnternet]. https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66495/pandemi-hastanesi.html (Erişim Tarihi: 10.06.2021)
TC Sağlık Bakanlığı. Bilimsel Danışma Kurulu Çalışması. COVID-19 Pandemisinde Sağlık Kurumlarında Çalışma Rehberi ve Enfeksiyon Kontrol Önlemleri 2020. (Erişim Tarihi: 10.06.2021)
TAHUD. ASM'lerde Covid-19 Yönetimi. 01 Nisan 2020: https://www.tahud.org.tr/news/view/asm-de-covid-19-y%C3%B6netimi-%28tahud-01-nisan-2020%29 (Erişim Tarihi: 10.06.2021)
Türk Tabipleri Birliği Aile Hekimliği Kolu COVID-19 Salgını Aile Sağlığı Merkezi Rehberi: https://www.ttb.org.tr/userfiles/files/ahk%20covid%20rehberi.pdf (Erişim Tarihi: 10.06.2021)
Aktura B. Pandemic Management in family medicine centers. Jour Turk Fam Phy. 2020;11(1):45-47.
Demirbilek Y, Pehlivantürk G, Özgüler Z, Alp Meşe E. COVID-19 outbreak control, example of ministry of health of Turkey. Turk J Med Sci. 2020; 50:489-494.
Acar H, Gökseven Y, Öztürk GZ, Arıca S. COVID-19 In primary healthcare. Ankara Med J. 2020;(2):444-467.
Saatçi E. COVID-19 Pandemisi ve Aile Hekimliği. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi. 2020;24(2):56-57.
Alexander C, Tajanlangit M, Heyward J, Mansour, MHS O, Qato DM, Stafford RS. Use and content of primary care office-based vs telemedicine care visits during the COVID-19 pandemic in the US. JAMA Network Open. 2020;3(10):e2021476.
Murphy M, Scott LJ, Salisbury C, Turner A, Scott A, Denholm R. Implementation of remote consulting in UK primary care following the COVID-19 pandemic: a mixed-methods longitudinal study. British Journal of General Practice.2021;1-12.
Özceylan G, Kolcu G. COVID-19’un Birinci Basamak Sağlık Hizmetlerine Etkileri. 2020. İzmir
İçişleri Bakanlığı 21.03.2020 ve 22.03.2020 tarih ve 2280 sayılı Resmi Gazete Cumhurbaşkanlığı Kararı. 65 Yaş Üstü ile Kronik Hastalığı Olanlara Sokağa Çıkma Yasağı Genelgesi. (Erişim Tarihi: 10.06.2021).
Kara İH, Türker Y, Hakan L, Baltacı D, Dikicidüzce B. İl merkezi’ndeki bir aile sağlığı merkezine başvuran hastaların demografik bilgileri ile başvurudaki semptomlarının incelenmesi: Preliminer çalışma. Düzce Tıp Fakültesi Dergisi. 2015;17(3):115-119.
Aygul Dogan E, Ozkara A, Kasım I, Ayhan Baser D, Sencan İ, Kahveci R. Patient profile of a family medicine training center in winter season in Ankara: Retrospective analysis of admissions. Euras J Fam Med. 2017;6(3):101-106.
Binns HJ, Lanier D, Pace WD, Galliher JM, Ganiats TG, Grey M et al. Describing primary care encounters: the Primary Care Network Survey and the National Ambulatory Medical Care Survey. Ann Fam Med. 2007;5(1):39-47.
Çetinkaya F, Baykan Z, Naça M. Yetişkinlerin aile hekimliği uygulaması ile ilgili düşünceleri ve aile hekimlerine başvuru durumu. TAF Prev Med Bull. 2013;12(1):49-56.
Topallı R, Topsever P, Filiz TM, Ciğerli Ö, Görpelioğlu S. Hereke aile hekimliği merkezi 2001 yılı başvuru nedenleri ve yapılan sevklerin değerlendirilmesi. Türk Aile Hek Dergisi. 2003;7:18-22.
Buğdaycı R, Şaşmaz T, Kurt AÖ, Tezcan H. Bir kent tipi sağlık ocağında yazılan tanıların incelenmesi. Hacettepe Toplum Hekimliği Bülteni. 2002;23(4):273-278.
Buğdaycı R, Şaşmaz T, Kurt AÖ, Saatçi E, Tezcan H, Yıldırm F. Kent merkezinde bulunan bir sağlık ocağına 2000 yılı içinde yapılan poliklinik başvurularının incelenmesi. Sağlık ve Toplum. 2002;12:51-56.
Göktaş O. T.C. Sağlık Bakanlığı Bursa Ertuğrul Gazi Aile Hekimliği Merkezi 2001 yılı çalışmaları ve hedefleri. V. Ulusal Aile Hekimliği Kongresi Özet Kitabı. Adana, 27-30 Mart 2002;218-224.
Gemalmaz AF, Gürel FS, Başak O. 1473 olgu ve 2304 başvurunun incelenmesi: ADÜ Tıp Fakültesi aile hekimliği uygulaması deneyimi. V. Ulusal Aile Hekimliği Kongresi Özet Kitabı. Adana, 27-30 Mart 2002;366.
Doğum Öncesi Bakım Yönetim Rehberi” T.C.Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Yayın No:924, Ankara, 2014.