BODRUM KATLARDA RİJİT BODRUM PERDE TASARIMININ YAPI DAVRANIŞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Bu çalışma, binaların bodrum katlarında sırasıyla 1, 2 ,3 ve 4 cepheye yerleştirilen bodrum perdelerinin ve hiç bodrum perdesi olmamasının yapı davranışına etkisini araştırmaktadır. Bu amaçla ele alınan 13 katlı betonarme bir konut binası için Türkiye Bina Deprem Yönetmeliğinde (TBDY-2018) verilen dört farklı taşıyıcı sistem tipi esas alınmıştır. Salt çerçeveli, salt perdeli ve plandaki perde oranı düşük ve yüksek olan iki adet çerçeveli-perdeli taşıyıcı sistem olmak üzere dört farklı taşıyıcı sistem tipi ve beş farklı bodrum perde yerleşim durumu için toplam yirmi adet model hazırlanmıştır. Modeller arasındaki davranış farkları; perde taban momentlerindeki, eşdeğer deprem kuvvetleri, yapı rijitliği için yapı periyotları ve deprem deplasmanları, burulma düzensizliği, hasar durumları, radye tasarımı ve maliyet gibi parametreler üzerinden değerlendirilmiştir. Dört cephede perde yerleştirilerek oluşturulan rijit bodrum katın kritik kattaki hasar miktarını artırdığı tüm taşıyıcı sistem tiplerinde gözlenmiştir. Tüm modeller için kritik katlardaki en az hasar bodrum perdesi olmayan modellerinde görülmüştür. Tüm modellerde en yüksek radye temel maliyeti bodrum perdesiz modeller için elde edilirken en düşük radye temel maliyeti ise 4 cepheden bodrum perdeli olan rijit bodrum kata sahip modeller için elde edilmiştir. Radye temel ve üstyapı maliyetleri birleştirilerek elde edilen toplam kaba yapı maliyetleri ise tüm modellerde oldukça yakın sonuçlar vermiştir.

Anahtar Kelimeler:

TBDY 2018, betonarme taşıyıcı sistemler, rijit bodrum kat, bodrum kat perdeleri

PDF

___

AFAD (2018a). Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı.
AFAD (2018b). Türkiye Deprem Tehlike Haritası. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Bölgesel Deprem–Tsunami İzleme ve Değerlendirme Merkezi, (2021, 08 Ocak) Erişim adresi: http://www.koeri.boun.edu.tr/sismo/2/deprembilgileri/genel-bilgiler/
ÇŞİDB (2022). Yılı İnşaat ve Tesisat Birim Fiyatları. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı.
Değer, Z.T., & Gökçeoğlu, U. Bodrum perde yerleşiminin 2018 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği’ne yüksek bina tasarımına etkisi. 6. Uluslararası Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı 13-15 Ekim 2021 – GTÜ – Gebze, Kocaeli, Türkiye
Erdim, Y.K. (2018). Betonarme binalarda rijit bodrum kat sayısının yapısal davranışa etkisi. Yüksek lisans tezi. İstanbul: İstanbul Gelişim Üniversitesi.
Özuygur, A.R., & Dilsiz, A. (2021). Rijit bodrumlu binaların TBDY 2018’e göre tasarımına yönelik bir Değerlendirme. Uluslararası Mühendislik Araştırma ve Geliştirme Dergisi, 13(1), 243-249.
STA4-CAD. Structural Analysis for Computer Aided Design (version 14.1), İstanbul, 34718.
Ünsal, İ., & Şahan, M.F. (2021). TBDY 2018 yönetmeliğinde verilen süneklik düzeyi yüksek betonarme taşıyıcı sistemler için maliyet ve deprem performansı bakımından bir karşılaştırma. Çukurova Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 36(2), 509-522.
Ünsal, İ., Öncel, F.A., Şahan, M.F. (2020). TDY 2007 ve TBDY 2018 yönetmeliklerine göre yapı yüksekliğinin taban kesme kuvveti ve tepe deplasmanı üzerindeki etkisinin incelenmesi. Konya Mühendislik Bilimleri Dergisi, 8(4), 930-942.