İSLÂM'DA ÂHİRET İNANCININ TEMELLERİ ÜZERİNE

Ölüm, ilk yaratılan insandan zamanımıza kadar insanoğlunun kendisinden asla kaçamadığı ve uzak kalamadığı bir olgudur. Bu nedenle ölüm, tün zaman ve mekân dilimlerinde insanın karşılaştığı, üzüldüğü, kederlendiği, şaşkına döndüğü hatta önünde en fazla acze düştüğü ve bu yönleri dolayısıyla insanı daima tefekküre sevk eden bir gerçektir. Öyle ki insanoğlu ölüm gerçeğinden yola çıkarak içinde yaşadığı dünyasını anlamlandırmakta ve hayat felsefesini, ölüm düşüncesi üzerine bina etmektedir. Ölümle başlayan bir hayat çizgisi olarak kabul edilen âhiret inancı, ölüm olayını tecrübe etmiş ilk insana kadar uzanır. Nitekim tarih boyunca ilkellik veya evrensellik gibi çeşitli vasıflarla nitelendirilen dinlerinbüyük çoğunluğu inanç sistemleri içerisinde âhiret inancına mutlaka yer vermişlerdir. Diğer inanç sistemleri hiyerarşisindeki sıralaması farklılık arz etmekle birlikte özellikle de, İslâm dini açısından bakıldığında âhiret inancının Allah inancıyla birebir ilişkili olan aslî ve öncelikli bir konumda bulunduğunu kabul etmek gerekir.

On the Fundamentals of Faith of Hereafter in Islam

Death is a phenomenon that human being never escape from and stay away until this time from first created person. Therefore death is fact that human being come across, gets sad, feels bad, gets amazed in all time and all place,even human being is helpless in front of death,because of this aspect,death makes human contemplate. Human being infact makes sense of the world where he lives and builds his life philosophy on the idea of death by looking at the faith of death.The faith of hereafter,accepted as a lifeline which starts with death,extends over the first person who experienced death. Indeed,a great majority of religions which are qualified various qualities like primitivity or universality throughout history have absolutely allowed for the faith of hereafter in their system of faith. With the different describing in other belief systems' hierarchical sorting, especially it is necessary to approve that faith of hereafter is in fundamental and priority position with the belief in Allah in terms of Islam.

___

ADAM, B. 2001: Yahûdi Kaynaklarına Göre Tevrat, Pınar Yay., İstanbul.

AKBAŞ, M. 2002: "Yahûdi ve Hıristiyan Düşüncesinde Ölüm Sonrası Hayat ve Diriliş İnancının Dini ve Teolojik Temelleri", Dokuz Eylül Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, Dokuz Eylül Üniversitesi Rektörlük Matbaası, Sayı: XV, İzmir, ss: 32-79.

el-ÂMİDÎ, S. 1391/1971: Gâyetu'l-Merâm fî 'İlmi'l-Kelâm, tah.: Hasan Mahmûd 'Abdillatîf, Kahire.

ATAY, H. 1992: İslâm'ın İnanç Esasları, Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Yay., Ankara.

ATEŞ, S. Trz: Kur'ân-ı Kerîm ve Yüce Meâli, Kılıç Kitabevi, Ankara.

AYDIN, M.: 2000 Dinler Tarihine Giriş, Din Bilimleri Yay., Konya.

el-BAĞDÂDÎ, 'A. 1346/1928: Kitâbu Usûli'd-Dîn, İstanbul.

BRATTON, F. 1995: Yakın Doğu Efsaneleri, çev.: Nejat Muallimoğlu, Avcıol Basım Yayım, İstanbul.

BOTTERO, J. 2003: Mezopotamya: Yazı, Akıl ve Tanrılar, çev.: Mehmet Emin Özcan-Ayten Er, Dost Kitabevi, Ankara.

BUDGE, E. A. 2001: Mısır'da Ölüm Sonrası Fikri, çev.: Rengin Ekiz, Ege Meta Yay., İzmir.

el-CÜVEYNÎ, 'A. 1950: Kitâbu'l-İrşâd ilâ Kavâtı'ı'l-Edille fî Usûli'l-İ'tikâd, nşr.: Muhammed Yûsuf Mûsâ-'Abdülmün'îm 'Abdülhâmîd, Mektebetu'l-Hancî, Kahire.

DEMİRCİ, K. 2013: Eski Mezopotamya Dinlerine Giriş, Ayışığı Kitapları, İstanbul.

DOĞAN, H. 2015: Horasan ve Maveraünnehir'de Ilımlı Bir İslâm Politikası: Kerrâmî Söylem ve Yansımaları, Rağbet Yay., İstanbul.

DOĞAN, H. 2016; Dinî Delilleri Işığında İslâm İnanç Esasları, Rağbet Yay., İstanbul.

el-EŞ'ARÎ, E. 1980: Makâlâtu'l-İslâmiyyîn ve'htilâfi'l-Musallîn, thk.: Hellmut Ritter, c. I, Wiesbaden.

el-GAZZÂLÎ, M. 1993: Tehâfütu'l-Felâsife, nşr.: Gerard Cihami, Beyrut.

el-GAZZÂLÎ, M. Trz; Ölüm ve Sonrası, çev.: Ahmet Yılmaz-Mahmut Coşkun, Merve Yay., İstanbul.

İBN HALDÛN, 'A. 1991: Mukaddime, haz.: Süleyman Uludağ, Dergah Yay., c. II, İstanbul.

İBN SÎNÂ, 'A. 1403/1983: el-'İlmu'l-Ledünnî (et-Tefsîru'l-Kur'ânî ve'lLugatu's-Sûfiyye fî Felsefeti İbn Sînâ İçinde), Beyrut.

KARADAŞ, C. 2008: İslâm Düşüncesinde Âhiret, Emin Yay., Bursa.

el-KÂDÎ, 'A. 1408/1988: Şerhu Usûli'l-Hamse, thk.: 'Abdülkerîm 'Osmân, Mektebetü'l-Vehbe, Kahire.

el-KÂDÎ, 'A. 1393/1974; Kitâbu Fazli'l-İ'tizâl ve Tabakâti'l-Mu'tezîle, nşr.: Fu'âd Seyyîd, Tunus.

KOMİSYON. 2015: İslâm İnanç Esasları El Kitabı, ed.: Şaban Ali Düzgün, Grafiker Yay., Ankara.

KÖROĞLU, K. 2015: Eski Mezopotamya Tarihi, İletişim Yay., İstanbul.

KUTSAL KİTAP. 2003: Eski ve Yeni Antlaşma (Tevrat, Zebur, İncil), Kitabı Mukaddes Şirketi, İstanbul.

el-MÂTÜRÎDÎ, M. 1425/2004: Te'vîlâtu Ehli's-Sünne, nşr.: Fâtıma Yûsuf elHaymî, c. III, Beyrut.

en-NESEFÎ, M. 2010: Bahru'l-Kelâm (Mâtürîdî Akâidi), trc.: Ramazan Biçer, Gelenek Yayıncılık, İstanbul.

er-RÂZÎ, F. 1996: Mefâtîhu'l-Gayb (et-Tefsîru'l-Kebîr), c. XXI, Beyrut.

er-RÂZÎ, F. 1401: Kitâbu'n-Nefs ve'r-Rûh, thk.: Muhammed Sağîr Hasan elMa'sûmî, Tahran.

es-SÂBÛNÎ, N. 1998: Mâtürîdiyye Akâidi, trc.: Bekir Topaloğlu, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., Ankara.

et-TAFTÂZÂNÎ, S. 1991: Kelâm İlmi ve İslâm Akâidi (Şerhu'l-Akâid), haz.: Süleyman Uludağ, Dergah Yay., İstanbul.

et-TAFTÂZÂNÎ, S. 1428/2007: Şerhu'l-'Akâidi'n-Nesefiyye, thk.: 'Abdusselâm b. 'Abdillâh el-Hâdî Şennâr, Dâru'l-Beyrut.

TAŞPINAR, İ. 2003: Yahûdi Kaynaklarına Göre Yahûdilikte Âhiret İnancı, Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yay., İstanbul. et-TİRMİZÎ, M. 1981: es-Sünen, İstanbul.

TOPALOĞLU, B. 1988: "Âhiret", Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, c. I., İstanbul, ss.: 538-546.

TÜMER, G.-KÜÇÜK, A. 1997: Dinler Tarihi, Ocak Yay., Ankara.

YAR, E. 2000: Ruh-Beden İlişkisi Açısından İnsanın Bütünlüğü Sorunu, Ankara Okulu Yay., Ankara.

YİTİK, A. 1996: Hint Kökenli Dinlerde Karma İnancının Tenâsüh İnancıyla İlişkisi, Ruh ve Madde Yay., İstanbul.

ez-ZÂHİRÎ, H. 1989: 'İlmu'l-Kelâm, nşr.: 'Ahmed Hicâzî es-Sakkâ, Kahire.