Çoklu Modernlikler Sosyolojisi ve Türkiye

“Alternatif modernleşme” kavramı, modern sosyolojide en popüler konulardan birisi olmuştur. Modernizm kavramı 1770 yılında ilk kez kullanıldı. Tarihselcilik, Batı dünyasında ilk kez gerçekleşti. Modernlik, Batı tarihsel bağlamında oluşarak anlam kazanan bir kavramdır. Endüstriyel ve kapitalist Dünya ekonomisinin gelişmesi ile tanımlanır. Son zamanlarda Modernizm kavramı ve onun uygulamaları eleştirilmektedir. Ayrıca, yine günümüzde Modernlikler çoğullaşmıştır. Hepsinin ayrı ayrı sorunları vardır. Bugün, Modernleşme Batı dışında farklı anlamda kullanılır. Aynı zamanda Batı – Dışı Modernlikler olarak da kullanılır. Bu kavramın içinde İslamiyet önemli bir kavram ve uygulama olarak belirmektedir. Batı toplumlarında Sanayi Devrimi ile birlikte yaşanan köklü politik toplumsal, ekonomik ve moral değerler dünyasının değişmesi sonucu ortaya çıkan bir kavramdır. Ayrı zamanda Japonya, Sovyet ve Amerikan Modernleşmesi. Amerika’da modernliğin Avrupa’dan ithal edildiği bir gerçekliktir. Alman sosyolog Ulrich Beck’in ileri sürdüğü “Risk Toplumu” kuramı da kendisinin belirttiği bir başka alternatif modernlik örneğidir. Doğu Asya ülkelerindekilere “Geç Modernlikler” denilmektedir. Rus Modernliği de buna dahildir. Bunlar sömürgeleşmemiş deneyimlerdir. Çoklu Modernlikler de denir. Türkiye, sıklıkla Doğu ile Batı arasında ve özellikle de İslami Doğu ile Hıristiyan Batı arasında bir köprü olarak anlaşılmaktadır. Türkiye, bir taraftan Avrupalı İslamdır ve diğer taraftan da Orta Doğu’daki Modernleştirici bağlamdır. Doğu topraklarında Modernlik fikrinin Batı’dan ithal edildiği kuşku götürmez. Günümüz Türkiye’si demokrasinin değil ama kapitalizmin Türkiyesi’dir ve bu nedenle, Modernlik deneyimini kaybetmek üzeredir. Beck’e göre, yeni Modernliği belirleyen temel dönüşüm, endüstriyel toplumdan risk toplumuna geçiştir. Modernleşme, aslında eleştirilmekte fakat yine de akademik çevrelerde etkili olmaya devam etmektedir.

Sosyoloji of Alternative Modernitıes and Türkiye

The concept of “alternative modernity” is one of the most popular topics in modern

___

  • Armağan, Mustafa (1999), “Alternatif Modernliğe ve Modernliğimize Dair”, Doğu-Batı Dergisi, Yıl 2, Sayı. 8.
  • Bayhan, Vehbi (2002), “Risk Toplumu”, Doğu-Batı Dergisi, Ankara, Sayı. 19.
  • Beck, Ulrich (1999), Siyasallığın İcadı, Çev. Nihais Ülner, İstanbul, İletişim Yayınları.
  • Beck, Ulrich (2011), Risk Toplumu, Başka Bir Modernliğe Doğru, Çev. K. Özdoğan ve B. Doğan, İstanbul, İthaki Yayınları.
  • Esgin, Ali (2008), Anthony Giddens Sosyolojisi, 2.Baskı, Ankara, Anı Yayınları.
  • Esgin, Ali (2014), Sosyolojik Soruşturmalar, Ankara, Siyasal Kitabevi Yayınları.
  • Giddens, Anthony (1994), Modernliğin Sonuçları, İstanbul, Ayrıntı Yayınları.
  • Göle, Nilüfer (1998), “Batı Dışı Modernlik Üzerine Bir İlk Desen”, Doğu Batı Dergisi, Ankara, Yıl. 1, Sayı. 2.
  • Göle, Nilüfer (2000), “Snaphots of Islamic Modernities”, Daedalus, Vol.129, No.1, s.91-117.
  • Kaya, İbrahim (2006), Sosyal Teori ve Geç Modernlikler-Türk Deneyimi, Ankara, İmge Kitabevi Yayınları.
  • Kaya, İbrahim (2014), Yeni Türkiye – Modernliği Olmayan Kapitalizm, Ankara, İmge Yayınları.
  • Kızılçelik, Sezgin (2013), Burjuva Sosyolojisi, 2. Baskı, Ankara, Anı Yayınları.
  • Slattery, Martin (2007), “Sosyolojide Temel Fikirler”, İçinde: Risk Toplumu, Ulrich Beck, İstanbul, Sentez Yayınları.
  • Yıldırım, Ergün (2012), Hayali Modernlik- Türk Modernliğinin İcadı, İstanbul, Doğu Kitabevi Yayınları.