Evşen NAZİK, Ebru VAR, Seda KARAÇAY YIKAR, Selçuk NAZİK, Aylin GÜLTEKİN KARADAĞ, Rahşan GÖKÇE, Dudu UÇAR DEDE

Sağlık Çalışanlarının Hasta Güvenliği Kültürü Algısının Belirlenmesi: Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi Örneği

Amaç: Hastaları oluşabilecek zararlardan korumak ve hasta güvenliğini sağlamak için sağlık kurumlarında hasta güvenliği kültürünün oluşturulması gerekmektedir. Araştırma, iki farklı bölgedeki kadın doğum ve çocuk hastalıkları hastanesinde çalışan sağlık çalışanlarının hasta güvenliği kültürü algılarını belirlemek ve karşılaştırmak amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı tipteki araştırma Kasım 2015’ de Sağlık Bakanlığı’na bağlı Türkiye’nin güneyinde ve doğusundaki 2 ilde bulunan Kadın, Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi’nde görev yapan 216 sağlık çalışanı ile yapılmıştır. Verilerin toplanmasında kişisel bilgi formu ve Hasta Güvenliği Kültürü Ölçeği (HGKÖ) kullanılmıştır. Araştırmada ilgili kurumlardan ve etik kuruldan izin alınmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 16.0 kullanılmıştır.Bulgular: Araştırmaya katılan sağlık çalışanlarının %71,8’i A Hastanesinde görev yapan sağlık çalışanlarının, %28,2’si B Hastanesinde görev yapan sağlık çalışanlarının, %46,8’i hemşire, %41,2’si ebe, %12’si doktor olarak görev yapmaktadır. Sağlık çalışanlarının %80,6’sı hasta güvenliği konusunda eğitim almıştır. HGKÖ’nün hata değerlendirmesi (2,71±0,883), hastane yönetimi desteği (3,12±0,814), görev değişimi (2,37 ±0,673), hata raporlama (3,12± 1,088), kurumsal iletişim (3,27 ±0,950) alt boyutlarında a hastanesinde görev yapan sağlık çalışanlarının daha yüksek puan ortalamasına sahip olduğu bulunmuştur. Genel Güvenlik (2,66 ±0,59), örgütsel öğrenme (2,44 ±0,788), takım çalışması (3,07± 1,026), istihdam (3,04 ±0,723) ve birimler arası ilişki (3,30±0,857) alt boyutlarında ise B Hastanesinde görev yapan sağlık çalışanlarının daha yüksek puan ortalamasına sahip olduğu görülmektedir. Sonuç: Çalışmada B Hastanesinde görev yapan sağlık çalışanlarının HGKÖ toplam puan ortalamasının daha yüksek olduğu, sağlık çalışanlarının hasta güvenliği kültürüne ilişkin algılarının olumlu olduğu ancak istendik düzeyde olmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Hasta Güvenliği, Sağlık Hizmetleri, Hasta Güvenliği Kültürü, Sağlık Çalışanları

Determination of patient safety culture perceptions of health professionals: the example of the maternity and children’s hospital

Objective: Patient safety culture is a patient-centered concept which includes leadership, team work, communication, and learning. Patient safety culture should be formed in hospitals with a view to protecting patients from potential harms and providing patient safety. The study was conducted to determine and compare patient safety culture perceptions of health workers working in the maternity and children’s hospital in two different regions. Material and Methods: This descriptive study was conducted with 216 health professionals working in two Maternity and Children Hospitals connected to the Ministry of Health Department in November 2015 and located in the South and East parts of Turkey. The data were collected through Personal Information Form and Hospital Survey on Patient Safety Culture (HSPSC). Ethical permissions were received from the institutions where the study was conducted. The data were analyzed in SPSS 16. Results: Of all the health professionals participating in the study, 71,8% were in Hospital A and 28,2% were in Hospital B; 56,8% were nurses, 41,2% were midwives, and 12% were doctors. 80,6% of the health professionals received training on patient safety. Hospital A was found to receive higher mean scores in the HSPSC subscales of Error Evaluation (2,71±0,883), Hospital Management Support (3,12±0,814), Duty Shift (2,37 ±0,673), Error Reporting (3,12± 1,088), and Corporate Communication (3,27 ±0,950).On the other hand, Hospital B was found to have higher mean scores in the subscales of Overall Safety (2,66 ±0,59), Organizational Learning (2,44 ±0,788), Team Work (3,07± 1,026), Staffing (3,04 ±0,723), and Relations across Units (3,30±0,857) . Conclusion: This study found that total HSPSC mean score of Hospital B was higher and health professionals had positive attitudes about patient safety culture, but this score was not at a desired level.

Keywords:

Patient Safety, Health Services, Patient Safety Culture, Health Professionals,

PDF

___

1.Hatırnaz G. Özel Hastanelerin Hukuki Sorumluluğu ve Hasta Hakları. İstanbul: Seçkin Yayınevi. 2007: 28-36.
2.Wendın R. Hasta Güvenliği - Temel Bir Yetkinlik Mi Yoksa Sadece Bir Kavram Mı? 1. Hasta Güvenliği Kongresi (Kongre Kitabı). Antalya 28-31 Mart 2007. 24-28.
3. Gökdoğan F,Yorgun S. Sağlık Hizmetlerinde Hasta Güvenliği ve Hemşireler. Anadolu Hemşirelik Ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2010; 13 (2). 53-59.
4. Çakmakçı M, Akalın E. Hasta Güvenliği: Türkiye ve Dünya. Füsun Sayek TTB Raporları. 2010.
5. Brennan TA et.al. Relation Between Malpractice Claims And Adverse Events Due To Negligence. Results Of The Harvard Medical Practice Study I. N Engl J Med. 1991;324:370-6.
6. Corrigan JM, Donaldson MS, Kohn LT, Mckay T, Pıke KC. To Err is Human: Building a Safer Health.İnstitue of Medicine. 1999. file:///C:/Documents%20and%20Settings/Ev%C5%9Fen%20Nazik/Belgelerim/Downloads/To_Err_is_Human_1999__report_brief.pdf
7. Naghavi M et.al. Global Regional And National Age-Sex Specific All-Cause And Cause-Specific Mortality For 240 Causes Of Death. 1990-2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013. The Lancet 2015; 385(9963): 117-171.
8. Akalın EH. Yoğun Bakım Ünitelerinde Hasta Güvenliği. Yoğun Bakım Dergisi. 2005; 5(3): 141-146.
9. Özata M, Altunkan H. Hastanelerde Tıbbi Hata Görülme Sıklıkları, Tıbbi Hata Türleri Ve Tıbbi Hata Nedenlerinin Belirlenmesi: Konya Örneği. Tıp Araştırmaları Dergisi. 2010: 8 (2):100 -111.
10. Bodur S, Filiz E, Çimen A, Kapçı C. Ebelik Ve Hemşirelik Son Sınıf Öğrencilerinin Hasta Güvenliği Ve Tıbbi Hatalar Konusundaki Tutumu. Genel Tıp Dergisi. 2012; 22(2): 37-42.
11. Vural F,Dura AA, Fil Ş, Çiftçi S, Torun SD, Patan R. Sağlık Çalışanlarında Memnuniyet. Kurumda Kalma Ve Örgütsel Bağlılığa Etki Eden Faktörler. Balıkesir Sağlık Bil Derg. 2012; 3(1): 137-145.
12. Adıgüzel O. (2010). Hasta Güvenliği Kültürünün Sağlık Çalışanları Tarafından Algılanmasına Yönelik Bir Araştırma, Sosyal Bilimler Dergisi, 28, 159-170.
13. Erdemir AD, Elçioğlu ÖŞ. Tıp Etiği Işığında Hasta ve Hekim Hakları. Ankara. 2000: 25-32.
14. Akalın E. Hasta Güvenliği Kültürü. Sağlıkta Nabız. 2010; 7 (25) : 10-13.
15. Karaca A, Arslan H. Hemşirelik Hizmetlerinde Hasta Güvenliği Kültürünün Değerlendirilmesine Yönelik Bir Çalışma. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi. 2014; 1(1): 9-18.
16. Gündoğdu S, Bahçecik N. Hemşirelerde Hasta Güvenliği Kültürü Algılamasının Belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2012; 15 (2): 119-128.
17. Çakır A. Hasta Güvenliği Kültürü İle Kalite Yönetim Sistemi Arasındaki İlişkinin Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Toplam Kalite Yönetimi Anabilim Dalı Toplam Kalite Yönetimi Programı Yüksek Lisans Tezi. 2007.
18. Dursun S, Bayram N, Aytaç S. Hasta Güvenliği Kültürü Üzerine Bir Uygulama. Sosyal Bilimler Dergisi. 2010; 8 (1). 1-14.
19. Taş Y, Akpınar AT, İşçi E. Kalite Yönetim Sistemi İle Hasta Güvenliği Kültürü İlişkisinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma: Üniversite Hastanesi Örneği. 2013 Avaliable from: http://akademikpersonel.kocaeli.edu.tr/yunustas/bildiri/yunustas02.10.2013_18.11.13bildiri.pdf
20. Sağlık Bakanlığı Memnuniyet Araştırması. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü. Ankara 2010. Erişim adresi: http://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/saglik_personeli_memnuniyeti_arastirmasi.pdf
21. Özdemir FK, Şahin ZA. Hemşirelerin Hasta Güvenliği Kültürü Algıları: Kars İli Örneği . ODÜ Tıp Dergisi. 2015; 2: 139-144.
22. Erdağı S, Özer N. Cerrahi Kliniklerde Çalışan Hemşirelerin Çalışma Ortamlarının. Hasta Güvenliği Kültürü Algılarının ve Tükenmişlik Durumlarının İncelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2015; 18(2): 94-106.
23. Akman A. Hasta Güvenliği Kültürü Ve Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Hasta Güvenliği Kültürü İle İlgili Algılarını Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesine Yönelik Bir Araştırma. İstanbul üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. İstanbul. 2010.
24. Aydın Ş. Bir Üniversite Hastanesinde Görev Yapan Hekim ve Hemşirelerin Hasta Güvenliği Kültürüne İlişkin Algılamaları. Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Hemşirelikte Yönetim Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Sivas. 2010.
25. Birgili F,Salış F. Çekirdekçi S. Ece. G. Hastanelerde Hasta Güvenliği İklimi: Muğla İlinde Bir Hastane Örneği. II. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler Kitabı. Kırılmaz. H.(Ed.). Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü. 2010. Ankara.
26. Akın A, Üçel A, Doğan N. Göztepe Eğitim Araştırma Hastanesinde Hasta Güvenliği Kültürünün Algılanması ve Çalışan Uzman Hekim. Asistan Hekim ve Hemşirelerin Hasta Güvenliği Kültürüne Yönelik Tutumlarının Belirlenmesi. II. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler Kitabı. Kırılmaz. H.(Ed.). Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü. 2010. Ankara.
27. Rich VL. Creation of a Patient Safety Culture: A Nurse Executive Leadership Imperative: Patient Safety and Quality: An Evidence-Based Handbook for Nurses, 2008;2:2-45.