12019

Türkiye’de Avrupa Deniz Levreği ve Çipura Yetiştiriciliğinin Üretim ve Ekonomik Göstergelerine Yakından Bir Bakış

Bu çalışmada, Türkiye’de su ürünleri yetiştiriciliğinde son yıllarda en fazla üretilen ilk 3 tür içinde bulunan Avrupa deniz levreği (Dicentrarchus labrax) ve çipura (Spraus aurata) balıklarının genel olarak ve illere göre üretim miktarları, değerleri, işletme sayıları ve kapasiteleri değerlendirilerek ülke ekonomisine katkıları ve potansiyellerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. 10 yıllık değişime bakıldığında 2011 yılında ülkemizin yetiştiricilik miktarı 188.790 tondan, 2020 yılında 421.411 tona çıkmıştır. 2011 yılından 2020 yılına gelindiğinde Avrupa deniz levreği 47.013 tondan 148.907 tona, çipura ise. 32.187 tondan 109.749 tona çıkmıştır. Ülkemizde 2020 yılında yapılan toplam 421.411 ton yetiştiriciliğinin %61’ini bu iki tür oluşturmaktadır. Avrupa deniz levreğinin ülkemizde 11 ilde, çipura balığının ise 7 farklı ilde yetiştiriciliği yapılmaktadır. Bu iki türün yetiştiriciliğinde de Muğla ilk sırada gelmekte, İzmir ise Muğla’yı takip etmektedir. Balık fiyatları Avrupa deniz levreğinde 2011’de 8,9 TL (5,32 USD) iken, 2020’de 29,53 TL (4,21 USD) olarak görülmektedir. Çipurada ise 2011’de 8,9 TL (5,32 USD) iken, yine 2020 yılında 28,31 TL (4,03) olmuştur. Avrupa deniz levreğinde, ortalama işletme başına üretim miktarı 1.107 ton ile Mersin ilk sırada yer alırken, Çanakkale 33 ton ile en düşük üretime sahiptir. Çipurada ise ortalama tesis başına 1.135 ton ile Aydın ilk sırada yer alırken 11 ton ile Çanakkale son sırada yer almaktadır. Türkiye, dünya deniz balıkları yetiştiriciliği klasmanındaki liderliğini korumak için, zengin su kaynaklarını en optimum noktada kullanmada bilimsel verilerden yola çıkmaktadır. Çevreyle dost ve sürdürülebilir olarak dünya liderliğini koruma isteğini sürdüren ülkemiz, gelecek öngörülerilerini yerli alternatif yem hammaddeleri ar-gelerine hız verme, yeni pazarlara girme, iklim değişikliğinin olası etkilerini en aza indirmek için B planlarını üzerinde yoğunlaştırmalıdır.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye, Avrupa Deniz Levreği, Çipura, İller, Ekonomi

A Closer Look at Production and Economic Indicators of European Seabass and Seabream Farming in Turkey

In this study, the production amounts, values, number of enterprises, and capacities of European sea bass (Dicentrarchus labrax) and sea bream (Spraus aurata) fish, which are generally among the first 3 species in aquaculture in Turkey (on the basis of provinces), were evaluated. It is also aimed to reveal their contributions to the country's economy and their potential. When the 10-year change is tracked, the aquaculture amount of our country increased from 188,790 tons in 2011 to 421,411 tons in 2020. From 2011 to 2020, European sea bass increased from 47,013 tons to 148,907 tons and sea bream. It increased from 32,187 tons to 109,749 tons. In 2020, these two species account for 61% of the total 421,411 tons of cultivation in our country. European sea bass is grown in 11 provinces in our country, and sea bream is grown in 7 different provinces. While İzmir follows Muğla, Muğla comes first in the cultivation of both species. As fish prices were 8.9 TL (5.32 USD) in European sea bass in 2011, it became 29.53 TL (4.21 USD) in 2020. While it was 8.9 TL (5.32 USD) in sea bream in 2011, it became 28.31 TL (4.03) in 2020. In European sea bass, Mersin ranks first with an average production amount of 1,107 tons per enterprise, meanwhile Çanakkale has the lowest production with 33 tons. In sea bream, Aydın ranks first with an average of 1,135 tons per facility, whereas Çanakkale ranks last with 11 tons. To maintain its leadership in the world of marine fish farming, Turkey sets out from scientific outputs in using its rich water resources at the optimum point. Our country, which continues to desire to maintain its world leadership in an environmentally friendly and sustainable manner, should focus its future projections on B plans for accelerating domestic alternative feed raw materials, new markets, and decreasing possible negative effects of climate change.

Keywords:

Turkey, European Sea Bass, Seabream, Provinces, Economy,

PDF

___

Anonim, (2018). Sema Budak, Erişim Tarihi: 28/10/2021 https://Www.Yatirimkredi.Com/Turkiyede-balikcilik-ve-su-urunleri-ekonomisi.Html
Aydın, O. & Sayılı, M. (2009). Samsun İlinde Alabalık Işletmelerinin Yapısal ve Ekonomik Analizi. GOÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 26(2), 97-107.
Baki, B & Dalgıç, G. (2009). Ordu İli Perşembe İlçesinde Levrek (Dicentrarchus labrax L., 1758) Yetiştiriciliği Yapan İşletmelerde Üretim ve Teknik Özellikler. Anadolu J. Agric. Sci. 24(1), 8-1.
BAKKA. (2021). Zonguldak İli Levrek, Gökkuşağı Alabalığı ve Deniz Alabalığı Yetiştiriciliği, Ön Fizibilite Raporu, T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. 74 Sf.
Çukurova Kalkınma Ajansı. (2020). Adana Ili Çipura Üretim Tesisi, Ön Fizibilite Raporu, T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. 34 Sf.
EuroStat, (2020). Https://Ec.Europa.Eu/Eurostat/Statistics-explained/Index.Php?Title=archive:aquaculture_statistics&oldid=356961, Erişim Tarihi: 28.Ekim.2021
FAO. (2018), http://www.fao.org/3/CA0191TR/Ca0191tr.Pdf., (21 Ekim 2021).
FAO. (2021). Global Production Statistics 1950-2017. Http://Www.Fao. Org/Fishery/Statistics/Global-production/Query/En. (21 Ekim 2021).
Hekimoğlu, B & Altındeğer, M. (2012). Türkiye ve Samsun İlinde Su Ürünleri Sektörünün Mevcut Durumu Sorunları ve Çözüm Önerileri, Samsun Valiliği Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, 35 Sf.
Korkut, A.Y. & Yıldırım, Ö. (2003). Türkiye’de Su Ürünleri Yetiştiriciliği ve Yetiştiricilikte Alternatif Yem Kaynakları E. Ü. Su Ürünleri Dergisi. 20(1-2), 247 - 255
SÜMAE. (2012). Doğu Karadeni̇z Bölgesi̇ Su Ürünleri̇ Sektör Raporu. Su Ürünleri̇ Merkez Araştırma Ensti̇tüsü, Trabzon. 107 sf.
TAGEM. (2019). Su Ürünleri Sektör Politika Belgesi. Https://www.tarimorman.gov.tr/TAGEM/belgeler/yayin/su%20ürünleri%20sektör%20politika%20belgesi%202019- 2023.Pdf. (15.11.2020).
Taş, B. (2007). Vona Koyu’nda (Güney Karadeniz, Ordu, Türkiye) Su Ürünleri Yeti̇şti̇ri̇ci̇li̇ği̇. Journal Of Fisheriessciences.Com. 1(4), 176-183. DOI: 10.3153/Jfscom.2007021
TCMB. (2021). Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Ortalama Döviz Kurları, https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/67c9353c-d201-40fb-9e19-a99dd1653d6e/Rom+ortalama+kur.Xlsx?Mod=ajperes&cacheid=rootworkspace-67c9353c-d201-40fb-9e19-a99dd1653d6e-mq-iiag (30/10/2021).
Tolon, T. (2019). Türkiye’de Geçmişten Günümüze Tarım Politikaları ve Ekonomisi. Edition: 1, Chapter: 13, 283-298, Akçağ Yayınevi,
TÜİK. (2019). Su Ürünleri Üretimi. Türkiye İstatistik Kurumu. Https://Biruni.Tuik.Gov.Tr/Medas/?Kn=97&locale=tr (29/10/2021)
TÜİK. (2021). Türkiye Su Ürünleri İstatistikleri. Https://Data.Tuik.Gov.Tr/Kategori/Getkategori?P=tarim-111&dil=1 (29/10/2021)