Turan YÜKSEK, Vagıf ATAMOV, Kevser TÜRÜT

Demlenmiş Çay Atığı ve Evsel Yemek Atıkları İle Beslenen Kırmızı Kaliforniya Solucanından Elde Edilen Katı Solucan Gübresindeki Bazı Besin Elementlerinin Belirlenmesi

Evsel kökenli yemek atıkların değişik yöntemlerle geri kazanılması bir yandan çevrenin korunması; diğer yandan ulusal ekonomiler için çok büyük bir öneme sahiptir. Bu çalışmada, demlenmiş çay atığı ve evsel yemek atıkları ile beslemenin Kırmızı Kalifornia solucanından elde edilen katı solucan gübresindeki (vermikompostaki) bazı besin elementlerine etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla, altı farklı besi ortamında rastgele yönteme göre üç tekrarlı deneme deseni kurulmuştur. Denemelerin her birine başlangıç ağırlıkları belirlenen besi ortamları ve bu besi ortamlarının içine ağırlıkları tespit edilen 30’ar adet solucan eklenmiştir. 1 ay arayla deneme kaplarındaki solucanlar sayılmış, ağırlıkları belirlendikten sonra tekrar deneme kaplarına bırakılmıştır. Sekiz haftadan (besi yemleri tamamen gübreye dönüştükten sonra) sonra solucan gübreleri alınmış ve hava kurusu hale getirildikten sonra analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda en yüksek solucan sayısı ve ağırlığına % 50 demlenmiş çay atığı + % 50 inek gübresi besi ortamı karışımından elde edilen solucan gübresinde rastlanmıştır. Yemek atıklarının ≥ % 50 olduğu besi ortamlarında (B, C, F) solucanların öldüğü belirlenmiştir. Besi ortamlarından elde edilen solucan gübresindeki en yüksek azot değerine (% 2,16) % 100 demlenmiş çay atığından elde edilen solucan gübresinde, en yüksek fosfor, potasyum, kalsiyum, çinko, bakır, demir, magnezyum ve pH değerlerine % 50 demlenmiş çay atığı + % 50 inek gübresinden elde edilen solucan gübresinde, en yüksek mangan değerine % 40 demlenmiş çay atığı + % 40 yemek atığı + % 20 inek gübresinden elde edilen solucan gübresinde rastlanmıştır. Yemekte kullanılan malzemelerin üretimlerinde farklı tip pestisidlerin kullanılması, bu atıklardaki solucanların ölmesine neden olduğu düşünülmektedir. Evsel kökenli yemek atıklarına değişik oranlarda demlenmiş çay atığı ve fermente olmuş inek gübresi atığının eklenmesi sonucu elde edilen vermikomposttaki besin maddesi içerikleri değişmektedir. Farklı besi ortamı olarak tercih edilen evsel kökenli yemek atıklarının kompoze süresinin solucan ağırlığı, sayısı ve meydana gelen solucan gübresinin bazı besin elementlerine etkisi olduğu söylenebilmektedir. Ancak bu etkinin somut biçimde ortaya konulabilmesi için evsel kökenli yemek atıklarında farklı fermentasyon yöntemi ve fermentasyon süresi gibi faktörlerin nasıl bir etkiye sahip olduğu yeni araştırmalarla ortaya konulmalıdır. Böylece besin elemenleri bakımından en yüksek içeriğin elde edilmesi için atıklardaki en ideal fermentasyon yöntemi, süresi ve ideal besi karışım oranı somut biçimde ortaya konulmuş olur

Keywords:

Besin elementleri demlenmiş çay atığı, evsel yemek atığı, Kalifornia solucanı,

PDF

___

Arancon, N.Q., Edwards C.A., Atiyeh R.M. and Metzger J.D., 2004.Effects of vermicomposts produced from food waste on greenhouse peppers. Bioresource Technology, 93, 139-144.
Arancon, N. and Edwards, C.A., 2011. The Use of Vermicomposts as Soil Amendments for Productuion of Field Crops. Vermiculture Technology. Edwards, C.A., Arancon, N.Q. and Sherman, R. (Eds.). CRC Press, Taylor and Francis Groop, Chapter 10, 129-151.
Arıman Karabulut, H., Kurtoğlu, İ., Yüksek, T. & Osmanoğlu, M.İ. (2016). Balık Yemlerinde Hayvansal Protein Kaynağı Olarak Solucan Ununun Kullanımı, Anadolu Çevre ve Hayvancılık Bilimleri Dergisi, 1(2), 64-69.
Atiyeh, R.M., Edwards, C.A, Subler, S. and Metzger, J.D., 2000. Earthworm processed organic wastes as components of horticultural potting media for growing marigolds and vegetable seedlings. Compost Science and Utilization, 8, 215- 233.
Baier-Anderson, C. and Anderson, R.S., 2000. The effects of Chlorothalonil on oyster hemocyte activation: Phagocytosis, reduced pyridine nucleotides, and reactive oxygen species production. Environmental Research, 83(1), 72-78.
Beard, J., 2006. DDT and human health. Science of the Total Environment, 355(1), 78-89.
Bellitürk, K., Görres, J.H., Turan, H.S., Göçmez, S., Bağdatlı, M.C., Eker, M. ve Aslan, S., 2014. Zeytin Bitki Artıkları-Ahır Gübresi-Kum Karışımı ile Yapılacak Olan Vermikompostun Tarımda Kullanılabilirliğinin Araştırılması. Namık Kemal Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi, Proje No: NKUBAP.00.24.AR.13.15.
Boehm, M.J., Madden, L.V., and Hoitink, H.A.J., 1993. Effect of organic matter decomposition level on bacterial species diversity and composition in relationship to Pythium damping –off severity. Applied and Environmental Microbiology,59, 4171-4179.
Buchanan, M.A, Russell, E. and Block, S.D., 1988. Chemical characterization and nitrogen earthworms in environmental and waste management In C.A.Edwards and E.F. Neuhauser (Eds.), SPB Acad. Publ., The Netherlands, 231-240.
Chen, S.K., Edwards, C.A. and Subtler, S., 2001. Effects of the fungicides benaomyl, captan and chlorothalonil on soil microbial activity and nitrogen dynamics in laboratory incubations. Soil Biology and Biochemistry, 33(14), 1971-1980.
Chen, Y. and Aviad, T., 1990. Effects of humic substances on plant growth. In: MacCarthy, P., C.E. Clapp, R.L. Malcolm and P.R. Bloom (eds) Humic Substances in Soil and Crop Sciences: Selected Readings. ASA and SSSA, Madison, Wisconsin, USA, 161-186.
Das, D., Bhattacharyya, P., Ghosh, B.C., Banik, P., 2016. Bioconversion and biodynamics of Eisenia foetida in different organic wastes through microbially enriched vermiconversion technologies. Ecological Engineering, 86, 154–161.
Dominguez, J., Edwards, C.A. and Subler, S., 1997. A comparison of vermicomposting and composting. Biocycle, 38, 57–59.
Edwards, C.A., and Bohlen, P.J., 1996. Biology and Ecology of Earthworms. 3rd. edition,ISBN: 978-0-412-56160-3, 438 pp.,196-212.
Erşahin, Y.Ş., 2007a.Vermikest ve vermikest hümik fraksiyonlarının hıyar (C.sativus l.) kök ve gövde çürüklük etmenleri R. solani (kühn) ve F. oxysporum f.sp. cucumerinum üzerindeki baskılama etkisinin belirlenmesi (Doktora Tezi), Gaziosman Paşa Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat, Türkiye, 128 s., 80.
Erşahin, Y.Ş., 2007b. Vermikompost ürünlerinin eldesi ve tarımsal üretimde kullanım alternatifleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 24(2), 99-107.
Garg, P., Gupta, A., Satya, S., 2006. Vermicomposting of different types of waste using Eisenia foetida: A comparative study. Bioresource technology, 97(3), 391-395.
Gündüzalp, A.A. and Güven, S., 2016. Atık, çeşitleri, atık yönetimi, geri dönüşüm ve tüketici: Çankaya Belediyesi ve semt tüketicileri örneği. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi, ISSN, 1304-2823.
Huang, G.F., Wong, J.W., Wu, Q.T. and Nagar, B.B., 2004. Effect of C/N on composting of pig manure with sawdust. Waste Management, 24(8), 805–813.
İlay, R., Kavdır, Y. and Sümer, A., 2013. The effect of olive oil solid waste application on soil properties and growth of sunflower (Helianthus annuus L.) and bean (Phaseolus vulgaris L.). International Biodeterioration & Biodegradation, 85, 254-259.
Joshi, R. and Pal Vig, A., 2010.Effect of vermicompost on growth, yield and quality of tomato (Lycopersicum esculentum L). African Journal of Basic & Applied Sciences, 2(3), 117-123.
Kale, R.D., Mallesh, B.C., Kubra, B. and Bagyaraj, D.J., 1992. Influence of vermicompost application on the available macronutrients and selected microbial populations in a paddy field. Soil Biology and Biochemistry, 24, 1317-1320.
Karaçal, İ. ve Tüfenkçi, Ş., 2010. Bitki Beslemede Yeni Yaklaşımlar ve Gübre- Çevre İlişkisi, Ziraat Mühendisliği VII.Teknik Kongresi, 257-268.
Lange, M.G., 2005. A Comparison Analysis of Vermicomposting Strategies in Food Substrates with an Emphasis on Nutrient Values and Reproduction. Pioneer Undergraduate ResearchFellowship,1-15.
Manyuchi, M.M. and Phiri, A., 2013. Vermicomposting in solid waste management: a review. International Journal of Scientific Engineering and Technology, 2(12), 1234-1242.
Masciandro, G., Ceccanti, B. and Garcia, C., 1997. Soil agro-ecological management: fertirrigation and vermicompost treatments. Bioresource Technology, 59, 199-206.
Namlı, A., Akça, O., Perçimli, C., Beşe, S., Gür, Ş., Arıkan, H., Eser, İ., İzci, E., Gümüşay, E., Tunca, G., Khalau J., Mutafçılar, Z. ve Demirtaş, Ö., 2014. Evsel ve endüstriyel arıtma çamurlarının solucanlar (Eisenia fetida) ile kompostlanması. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi, 2(1), 46-56.
Neuhauser, E.F, Loehr, R.C, and Malecki, M.R., 1988. The Potential of Earthworms for Managing Sewage Sludge. Earthworms and Waste Management.SPB Academic Publishing,ISBN: 90-5103-017-7,Edwards,C.A., Neuhauser, E.F. (Eds.), 9-20.
Orlov, D.S. and Biryukova, O.N., 1996. Humic substances of vermicomposts. Agrokhimiya, 12, 60-67.
Orozco, S. H., Cegarra, J., Trujillo, L. M. and Roig, A., 1996. Vermicompostsing of coffee pulp using the earthworm Eisenia fetida: effects on C and N contents and the availability of nutrients. Biology and Fertility of Soils. 22, 162-171.
Parthasarathi, K., 2007. Life cycle of Lampito mauritii (Kinberg) in comparison with Eudrilus eugeniae (Kinberg) cultured on different substrates. Journal of Environmental Biology, 28(4), 803–812.
Punde, B.D. and Ganorkar, R.A., 2012. Vermicomposting-recycling waste into valuable organic fertilizer. International Journal of Engineering Research and Applications, 2, 2342-2347.
Shanmugasundaram, R., Jeyalakshmi, T., Saravanan, M., Mohan, S.S., Goparaju, A. and Murthy, P.B., 2013. Influence of some biological wastes and their combination on growth and reproduction potential of earthworm, Eisenia fetida and their effect on plant growth. International Journal of Environment and Waste Management, 11(4), 387-398.Sherman, R. (2003). Raising earthworms successfully.North Carolina Cooperative Extension Service Publication Number: EBAE 103-83 Last Electronic Revision: August 2003 (CM), 1-26 pp. https://www.bae.ncsu.edu/extension/extpublications/waste/composting/agw-641_rasing-earthworms.pdf, (12 Kasım 2016).
Suthar, S., Kumar, K. and Mutiyar, P.K., 2014. Nutrient recovery from compostable fractions of municipal solid wastes using vermitechnology. Journal of Material Cycles and Waste Management, 17(1), 174-184.
Suthar, S., Pandey, B., Gusain, R. and Gaur, R.Z., 2016. Nutrient changes and biodynamics of Eisenia fetida during vermicomposting of water lettuce (Pistia sp.) biomass: a noxious weed of aquatic system. Environmental Science and Pollution Research, 24(1), 199-207.URL-1, 2007. http://www.zmo.org.tr/etkinlikler/6tk05/016uygunaksoy. pdf (11 Aralık 2007).
Wang, L., Zhang, Y., Lian, J., Chao, J., Gao, Y., Yang, F. and Zhang, L., 2013. Impact of fly ash and phosphatic rock on metal stabilization and bioavailability during sewage sludge vermicomposting. Bioresource Technology, 136, 281-287.
Yüksek, T., 2016. Farklı Tip Yemle Beslenen Kırmızı Kalifornia Solucanı (Eisenia fetida)’nın Biomass (Solucan Sayısı ve ToplamAğırlığı) Verimi ve Meydana Gelen Gübrenin BazıKalite Parametrelerine Etkisinin Araştırılması. Sanayi İşbirliği Projesi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Rize, Türkiye, Proje No: 253.Yüksek, T., Verep, B. ve Baltacı, C., 2017.Hayvan gübresinden elde edilen sıvı solucan gübresinin iz ve besin elementleri açısından incelenmesi. Turkish Journal of Agriculture: Food Science and Technology, 5(8), 986-991.
Yüksek, T., 2019. Farklı tip yemle beslemenin kırmızı Kaliforniya solucanında solucan sayısı ve ağırlığına etkisinin belirlenmesi. Anadolu Çev. ve Hay. Dergisi, 4 (1), 1-6.