Ali YORGANCIOĞLU, Ersin ÖNEM, Bahri BAŞARAN

Ekolojik Özellikleri İyileştirilmiş Boya Egalizatörünün Deri Boyama Prosesi Üzerine Etkisi

Deri üretiminde özellikle ıslatma-yumuşatma, yağ giderme, yağlama ve boyama gibi proseslerde çeşitli yüzey aktif maddelerin etkilerinden faydalanılmaktadır. Bununla birlikte ticari ve teknik öneme sahip yüzey aktif maddeler olan alkil fenol etoksilatlar (APEOs) insan sağlığına ve çevreye olan toksik etkileri sebebiyle kullanımları sınırlandırılmıştır. Bu çalışmada küçükbaş derilerin boyama işleminin homojen ve yüksek tüketimli bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için APEO içermeyen yüzey aktif madde karışımları hazırlanarak boyama üzerine olan etkinlikleri belirlenmiştir. Alkil fenol etoksilat içermeyen boya egalizatörleri ile işlem görmüş deri örneklerinin renk ölçümleri Konica Minolta CM-3600d marka spektrofotometre, boyarmadde tüketimleri ise Shimadzu UV-1601 PC UV-Visible marka spektrofotometre kullanılarak analiz edilmiştir. Mamul hale gelen derilerde ışık haslığı analizleri ISO 105-B02 standart metoduna göre yapılmış ve sonuçlar kıyaslamalı olarak incelenmiştir. Ayrıca elde edilen derilerin APEO içerikleri de belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; hazırlanan boya egalizatörlerinin banyo tüketimi, elde edilen renk ve ışık haslığı değerleri açısından ticari olarak kullanılan APEO içerikli egalizatörler ile benzer sonuçlar verdiği ve APEO içermeyen yüzey aktif maddelerin deri üretiminde kullanılmasıyla ekolojik uyumlu hedeflenen ürünlerin üretilebileceği ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler:

boyama, yüzey aktif madde, APEO, ekoloji, deri, ekoloji

The Effect of Eco-Benign Dye Levelling Agent on Leather Dyeing Process

In leather production, various surfactants are used in the processes such as soaking, degreasing, fatliquoring and dyeing. However, alkylphenol ethoxylates (APEOs), commercial and technical surfactant, have been restricted due to their toxic effects on human health and environment. In this study, the APEO-free surfactant mixtures were prepared to determine the effectiveness of the dyeing process in order to achieve the homogeneous and high consumption of the dyeing process of sheepskins. Color measurements of the leather samples treated with APEO-free dye levelling agent were analyzed using Konica Minolta CM-3600d spectrophotometer and dyestuff consumption were determined with the Shimadzu UV-1601 PC UV-Visible spectrophotometer. Light fastness analyses were carried out according to ISO 105-B02 standard test methods and the results were compared. The APEO contents of the dyed leather were also determined. According to the results; prepared dye levelling agents were provided the similar results with APEO-based surfectants in terms of float uptake, obtained color and light fastness values and thus, producibility of eco-benign leather products was revealed by using the APEO-free surface active agents.

Keywords:

leather, dyeing, surface active agent, APEO, ecology,

PDF

___

Baldwinson T. M., 1990. Colorant and Auxiliaries: Organic Chemistry and Application Properties. In Colorants and Auxiliaries. Society of Dyers and Colourists, Bradford, 2:374-375.
Covington A. D., 2009. Tanning Chemistry, The Science of Leather. The University of Northampton, Northampton, UK.
Çiftçi M.F., 2015. Tekstil Endüstrisinde Yüzey Aktif Maddelerin Kullanımı. TMMOB Kimya Mühendisleri Odası.
Dikmelik Y., 2013. Deri Teknolojisi, Sepici Kültür Hizmeti Yayınları. s.216-240.
Dullaghan M. E., Ultee A.J., 1973. Polymeric Dye Retarders for Acrylic Fibers. Textile Research Journal. 43:10-18.
Göktaş O., Mammadov R., Duru M.E., Baysal E., Çolak A.M., Özen E., 2006. Development of New Environment Friendly Natural Colored Preservatives for Wood Surface Dying Derived From Different Tree and Herbaceous Plant Extracts and Determination of Their Color Parameters. Ekoloji. 60:16-23.
International standard ISO 105-B02:2000/Amd.2.2000(E), 2000. Color fastness to artificial light: Xenon arc fading lamp test.
Moralesa T.V., Padróna M.E.T., Ferreraa Z.S., Rodríguez J.J.S., 2009. Determination of Alkylphenol Ethoxylates and Their Degradation Products in Liquid and Solid Samples. Trends Analytical Chemistry. 28:1186-1200.
Parvinzadeh M., 2007. Effect of Proteolytic Enzyme on Dyeing of Wool with Madder. Enzyme and Microbial Technology. 40:1719-1722.
Paul R., Solans C., Erra P., 2005. Study of a Natural Dye Solubilisation in O/W Microemulsions and Its Dyeing Behaviour. Colloids and Surfaces A: Physicochem. Eng. Aspects. 253:175-181.
Püntener A.G., 2000. Leather Dyes, Colorants for Non-Textile Applications. Elsevier. 478-557.
Rameshkannan M., Raghu C., Thanikaivelan P., Chandrasekaran B., 2012. Mapping Alkyl Phenol Ethoxylates in Leathers Treated with Surfactants and Fatliquors: Role of Enzymes in the Removal of APEO. Journal of the American Leather Chemists Association. 107:123-127.
Rosen M.J., 2004. Surfactants and Interfacial Phenomena. Third Edition, A John Wiley & Sons, Inc., Publication, 433p.
Smyth H.F., Calandra J.C., 1969. Toxicologic Studies of Alkylphenol Polyoxyethylene Surfactants. Toxicology and Applied Pharmacology. 14:315–334.
Warhurst A.M., 1995. An Environmental Assessment of Alkylphenol Ethoxylates and Alkylphenols. Friends of the Earth, Edinburgh.
Voogt P., Kwast O., Hendriks R., Jonkers N., 2000. Alkylphenol Ethoxylates and Their Degradation Products in Abiotic and Biological Samples from the Environment. Analysis. 28:776-782.
Yorgancioglu A., Onem E., Basaran B., 2018. Preparation and Application of APEO-Free Surface Active Agents for Soaking Process of Leather. II International Conference on Engineering Technology and Innovation. Book of Proceedings, Budapest Hungary, 140-144.