Petrol Fiyatları ile Türkiye’nin Dış Ticaret Açığı Arasında Zamana Göre Değişen Nedensellik Analizi

Bu çalışmanın amacı, 1969-2018 dönemi için küresel petrol fiyatları ile Türkiye’nin dış ticaret açığı arasındaki nedenselliği tespit etmektir. Bu amaçla, Hacker ve Hatemi-J bootstrap simetrik nedensellik testi ile birlikte, literatürde kayan pencereler olarak da tanımlanan zamana göre değişen nedensellik testi uygulanmıştır. Analizler sonucunda tüm dönem için nedensellik çıkmamıştır. Ancak, zamana göre değişen nedensellik sonuçlarına göre sadece 1998 yılında yüzde beş anlamlılık düzeyinde dış ticaret açıklarından küresel petrol fiyatlarına doğru bir nedensellik tespit edilmiştir.Bu çalışmanın konu ile ilgili literatüre yöntemsel bir katkı sağlayacaktır. Sonuçlar çerçevesinde, Türkiye’de enerji tasarrufu sağlayan politikaların uygulamalarının artması gerektiği düşünülmektedir. Bu çerçevede özellikle sanayi kesiminde alternatif enerji üretimi (güneş, rüzgar vb.) kullanılmalı, elektrik ile çalışan otomobil üretimi çalışmalara hız kazandırılmalı, toplumda bireysel enerji tüketimini minimize edecek bilinç sağlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler:

Dış Ticaret Açığı, Petrol Fiyatları, Hacker ve Hatemi-J Simetrik Nedensellik, Zamana Göre Değişen Nedensellik, Kayan Pencereler

A Time-Varying Causality Analysis Between Oil Prices and Trade Deficit of Turkey

The purpose of this study is to determine the causality between global oil prices and the trade deficit of Turkey in the period 1969 to 2018. For this purpose, along with the Hacker and Hatemi-J bootstrap symmetric causality test, the time-varying causality test, which is also defined as rolling windows in the literature, was applied. As a result of the analysis, no causality was found for the entire period. However, according to the results of causality that changed over time, only in 1998, the causality from foreign trade deficits to global oil prices was determined at a significance level of 5 percent. This study will make a methodological contribution to the literature on the subject. In the framework of the results, the increased application of energy-saving policies is considered necessary in Turkey. In this context, alternative energy production (solar, wind, etc.) should be used, especially in the industrial sector, electricity-powered automobile production should be accelerated, and the society should be conscious about minimizing individual energy consumption.

Keywords:

The foreign trade deficit, Oil Prices, Hacker and Hatemi-J Symmetric Causality, Time-varying Causality, Rolling Windows,

PDF

___

Abuoliem, N., Nor, S.M., Matar, A. ve Hallahan, T. (2019). Crude Oil Prices, Macroeconomic Indicators and the Financial Sector in Jordan: Dynamic Causes and Responses. Journal of International Studies, 12(3), 131-146.
Açikalin, S. ve Uğurlu, E. (2014). Oil Price Fluctuations and Trade Balance Of Turkey. Proceedings of the International Conference on Economic Sciences and Business Administration, 1(1), 6-13.
Afşar, B., Cura, F. ve Mıhoğlu, A.H. (2019). Petrol Fiyatları İle Cari Açık İlişkisi: Brıc Ülkeleri Ve Türkiye Karşılaştırması. Uluslararası Ekonomi ve Siyaset Bilimleri Akademik Araştırmalar Dergisi, 3(7), 1-12.
Balcilar, M., Özdemir, Z. A. ve Arslantürk, Y. (2010). Economic Growth and Energy Consumption Causal Nexus Viewed Through A Bootstrap Rolling Window. Energy Economics, 32(6), 1398-1410.
Başarir, Ç. ve Erçakar, M.E. (2016). An Analysis Of The Relationship Between Crude Oil Prices, Current Account Deficit And Exchange Rates: Turkish Experiment. International Journal of Economics and Finance, 8(11), 48-59.
Bayar, Y., Kılıç, C. ve Arıca, F. (2014). Türkiye’de Cari Açığın Belirleyicileri. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(1), 451-471.
Bayar, Y. ve Karamelikli, H. (2015). Impact of Oil And Natural Gas Prices On The Turkısh Foreign Trade Balance: Unit Root And Co-integration Tests With Structural Breaks. Romanian Economic and Business Review, 10 (3), 91-104.
Bayat, T., Şahbaz, A. ve Akçaci, T. (2013). Petrol Fiyatlarının Dış Ticaret Açığı Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 42, 67-90.
Bayraktar, Y., Eğri, T. ve Yıldız, F. (2016). A Causal Relationship Between Oil Prices Current Account Deficit, And Economic Growth: An Empirical Analysis from Fragile Five Countries. Eco forum Journal, 5(3), 29-44.
Bernanke, B.S., Gertler, M. ve Watson, M. (1997). Systematic Monetary Policy And The Effects Of Oil Price Shocks. Brookings Papers on Economic Activity, 1, 91-142.
Beşel, F. (2017). Oil Prices Affect Current Account Deficit: Empirical Evidence From Turkey. Journal of Applied Research in Finance and Economics, 3(2), 13-21.
Bhatta, G. R. (2013). Remittance and Trade Deficit Nexus in Nepal: A VECM Approach. NRB Economic Review, 25(1), 37-50.
Boman, V. (2019). The Impact from Oil Price Shocks on the Trade Balance: The Case of the Two Nordic Brothers (Unpublished Master's Thesis). Umea University Economics Program Umea/Sweden.
Bozgeyik, Y. ve Kutlu, A. (2019). Türkiye’de Cari Açığın Belirleyicileri: 1992-2017 Dönemi İçin Ampirik Çalışma. Maliye Dergisi, 176,1-26.
Değirmen, S. ve Saltık, O. (2017). Impacts Of Realized Volatility Of Oil Price Over Foreign Trade Related Activities İn Turkey. Economic Change and Restructuring, 50(3), 193-209.
Demir, M.A. (2019). Uluslararası Enerji Fiyatlarının Dünya Ticareti Üzerine Etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Dickey, D. A. ve Fuller, W. A. (1981). Likelihood Ratio Statistics For Autoregressive Time Series With A Unit Root. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 49(4), 1057-1072.
Doğan, İ. ve Gürbüz, S. (2017). Enerji Fiyatlarının Dış Ticaret Açığı Üzerindeki Rolü: Doğrusal Olmayan İlişkinin Analizi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,10(2), 81-90.
Erdoğan, S. ve Bozkurt, H. (2009). Türkiye’de Cari Açığın Belirleyicileri: MGARCH Modelleri İle Bir İnceleme. Maliye ve Finans Yazıları, 1(84), 135-172.
Göçer, Ş., Deniz, M. B. ve Bursal, M. (2019). Türkiye’de Dış Ticaret Hadlerinin Altın, Gümüş, Dolar, Petrol Ve Doğalgaz Fiyatları İle İlişkisi: Eş Bütünleşme Analizi. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(20), 191-203.
Granger, C.W.J., (1996). Can We Improve the Perceived Quality of Economic Forecasts? Journal of Applied Econometrics, 11, 455–473.
Güngör, S., Sönmez, L., Korkmaz, Ö. ve Karaca, S. S. (2016). Petrol Fiyatlarındaki Değişimlerin Türkiye'nin Cari İşlemler Açığına Etkileri. Maliye Finans Yazıları, 106, 29-48.
Hacker, R. S. ve Hatemi-J, A. (2006). Tests For Causality Between İntegrated Variables Using Asymptotic And Bootstrap Distributions: Theory And Application. Applied Economics, 38(13), 1489-1500.
İnsel, A. ve Kayikçi, F. (2013). Determinants Of The Current Account Balance İn Turkey: An Ardl Approach. Economic research-Ekonomska istraživanja, 26(1), 1-16.
Kadooğlu Aydın, G. (2017). Ödemeler Dengesi Ve Cari Açık: Türkiye’de 2014-2016 Yılları Arasında Cari Açık Ve Petrol Fiyatları Etkileşimi. Fırat Üniversitesi Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 1(2), 27-66.
Karadaş, H.A., Salihoğlu,E. ve Koşaroğlu, Ş.M. (2019). Current Account Deficit Problem İn Turkish Economy: An Application With Selected Macroeconomic Variables. Bilecik Şeyh Edebali University Journal of Social Sciences Institute,4(1), 448-461.
Karagöl, V. ve Kırca, M. (2019). G-7 Ülkelerinde Petrol Fiyatları Ve Cari İşlemler Dengesi Arasındaki Simetrik Ve Asimetrik Nedensellik İlişkilerinin Analizi. Proceedings of the EconWorld2019@Budapest, 1-14.
Kırca, M. ve Karagöl, V. (2019). Symmetric And Asymmetric Causality Between Current Account Balance And Oil Prices: The Case Of BRICS-T. Applied Econometrics, 56, 25-44.
Knight, D., Nedeljkovic, M. ve Portugal-Perez, A. (2019). Turkey: An Empirical Assessment Of The Determinants Of The Current Account Balance. (Policy Research Working Paper No. 8982) The World Bank.
Kolçak,M., Kalabak, A,Y. ve Boran,H. (2017). Kamu Harcamaları Büyüme Üzerinde Bir Politika Aracı Olarak Kullanılmalı mı? VECM Analizi ve Yapısal Kırılma Testleri ile Ampirik Bir Analiz: 1984-2014 Türkiye Örneği. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 72(2), 467-486.
Kunle, A.S. (2020). Oil Price Volatility and Trade Balance: Co-integration and Causality Analysis in Nigeria. International Journal of Scientific and Management Research, 3(1), 24-30.
Le, T-H.ve Chang,Y. (2013). Oil Price Shocks and Trade Imbalances. Energy Economics, 36, 78-96.
Lebe, F. ve Akbaş, Y. (2015). İthal Ham Petrol Fiyatları İle Döviz Kurunun Cari Açık Üzerindeki Etkisi: Türkiye İçin Bir Araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17 (2), 170-196.
Lee, J. ve Strazicich, M. C. (2003). Minimum Lagrange Multiplier Unit Root Test with Two Structural Breaks. Review of Economics and Statistics, 85(4), 1082-1089.
Olayungbo, D.O. (2019). Effects of Global Oil Price on Exchange Rate, Trade Balance, and Reserves in Nigeria: A Frequency Domain Causality Approach. Journal of Risk and Financial Management, 12(43), 1-14.
Özlale, Ü. ve Pekkurnaz, D. (2010). Oil Prices And Current Account: A Structural Analysis For The Turkish Economy. Energy Policy, 38(8), 4489-4496.
Pesaran, M. H. ve Timmermann, A. (2005). Small Sample Properties of Forecasts From Autoregressive Models Under Structural Breaks. Journal of Econometrics, 129(1-2), 183-217.
Phillips, P. C. ve Perron, P. (1988). Testing For A Unit Root İn Time Series Regression. Biometrika, 75(2),335-346.
Polat, M.A. (2019). Petrol Fiyatlarının ve Reel Efektif Döviz Kurunun Türkiye’nin Dış Ticaret Dengesine Etkileri: Sınır Testi Yaklaşımı. Maliye ve Finans Yazıları, 112, 149-174.
Rafiq, S.,Salim, R. ve Bloch, H. (2009). Impact of Crude Oil Price Volatility on Economic Activities: An Empirical Investigation in the Thai Economy. Resources Policy, 34, 121-132.
Terzi, N. ve Çelik, S. (2016). Oil Prices And Trade İn Turkey: A Wavelet Continuous Transform Analysis. Eurasian Journal of Economics and Finance, 4(4), 29-41.
Tiwari, A.K. , AROURİ, M. ve Teulon,F. (2014). Oil Prices and Trade Balance: A Frequency Domain Analysis for India. Economics Bulletin, 34(2), 663-680.
Toda, H. Y. ve Yamamoto, T. (1995). Statistical Inference in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Processes. Journal of Econometrics, 66(1-2), 225-250.
Unutur, P.K. (2018). The Effect of Crude Oil Prices on the Foreign Trade Deficit - Case Of Turkey (2000-2015). (Unpublished Master's Thesis). Dogus University Institute of Social Science, İstanbul.
Yılmaz,S. ve Bugay Tekgül, Y. (2019). Türkiye’de Döviz Kuru Politikalarının Olası Etkileri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 28(3), 170-181.
Yılmaz, H. ve Tütüncü, A.(2020). Türkiye’de Bütçe Açığı–Cari Açık İlişkisi: Zamanla Değişen Nedensellik Testi (1975-2017). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(1), 47-60.A