RİVAYETLERİN BİLİMSELLİĞİ (HZ. PEYGAMBER VE DÖRT HALİFE DÖNEMİ)

Günümüzde bilim dünyasının çoğunluğuna hakim olan pozitivist bilim anlayışı, subjektif, tepkisel ve ideolojik özellikler taşımaktadır. Bu anlayış, din bilimleri ve tarih gibi bilim dallarının bilimselliğini bazen açıkça bazen de dolaylı olarak reddetmektedir. Din bilimcileri ve tarihçiler, bu bilimlerin temel malzemesi olan, “rivayet bilgilerini” bilimsel bir testten geçirmek suretiyle, üzerlerindeki bilimsellik kuşkularını gidermelidirler. Bu bilimsellik arayışı, evinin anahtarını sokağın karanlık bölümünde kaybetmiş fakat onu burası daha aydınlık diye köşedeki sokak lambasının altında arayan adamın hikayesine benzer şekilde, klasik pozitivist bilim anlayışı altında arama ihtiyacı içinde olmamalıdır. Bu sebeple bu yazı, siyer başta olmak üzere, rivayeti esas alan ilimlerin kendi aydınlıklarına dönmelerine bilimsel bir kapı aralığı olarak düşünülmelidir

Anahtar Kelimeler:

Rivayet, Bilimsel, Hz.Peygamber Dönemi, Dört Halife Dönemi

Scientific Character of the Narration (Time of the Prophet Muhammad and the Four Caliphs)

Contemporary positivist notion of science can be described as being have subjective, responsive and ideological aspects. This notion sometimes directly, other times indirectly rejects the scientific nature of certain branches of science such as religious sciences and history. Therefore historians and scholars of religious sciences should put “the narrative knowledge” which is their basic material, to a test to remove any shadow of doubt about their being scientific. This search for being scientific which resembles the story of a man who had lost the key of his house in the dark part of the street, but looking for it in the highted area, should not be in need of searching for an understanding through classical positivist understanding. Thus this article should be seen as an opened scientific door for sciences such as “siyar” which take narration as a base, to return to their own enlightment

Keywords:

Narration, Scientific, Time of Prophet Muhammad, Time of Four Caliphs,

PDF

___

» Aksoy, Mustafa, Sosyal Bilimler ve Sosyoloji, Alfa Yayınları, İstanbul 2000.
» Aycan, İrfan - Söylemez, M. Mahfuz, İdeolojik Tarih Okumaları Câhız, İbn Sellam el-İbadî, İbn Teymiyye, Makrizî Örneği, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 1998.
» Câbirî, Muhammed Âbid, İslam’da Siyasal Akıl, Çeviren: Vecdi Akyüz, Kitabevi Yayınları, İstanbul 1997.
» Celaleddin A. Ebubekir es-Suyuti, Hasâisü’l-Kübrâ, Bağdat 1974, I-II.
» Dabashi, Hamid, Authority in Islam From the Rise of Muhammad to the Establishment of the Umayyads. New Brunswick (U.S.A.) 1989.
» Demir, Ömer, Bilim Felsefesi, Vadi Yayınları, Ankara 2000.
» Faroqhi, Suraiya, Osmanlı Tarihi Nasıl İncelenir?, Çeviri: Zeynep Altok, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2001.
» Halebî, İnsânü’l-Uyûn fî Sîreti’l-Emini’l-Me’mun, Kahire 1965, II.
» Hamidullah, Muhammed, İslam Peygamberi, Türkçesi: M. Said Mutlu, İrfan Yayınevi, İstanbul 1966, I.
» Harman, Willis, Küresel Zihniyet Değişimi,Türkçesi: Muhammed Şeviker, İz Yayıncılık, İstanbul 2000.
» Hatiboğlu, M. Said, “Hilafetin Kureyşliliği”, Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, Ankara 1978.
» İbn Habib, Kitâbü’l-Münemmâk fi Ahbâri Kureyş, Tahkik: Hurşid Ahmet Faruk, Beyrut 1985.
» İbn Haldun, Mukaddime, Dâru’l-Kitâbi’l-Benânî ve’l-Mektebeti’l-Medrese, Beyrut, tarihsiz.
» İbn Haldun, Mukaddime, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrut, Tarihsiz, I.
» İbn Hallikân, Vefâyâtü’l- Â’yân ve Enbâu Ebnâi’z-Zamân, Tahkik: İhsan Abbas. Beyrut 1967.
» İbn Hişam, es-Sîretü’n-Nebeviyye, Beyrut 1936, II.
» İbn Kuteybe ed-Dineverî, el-İmâme ve’s-Siyâse, Tahkik; Tâha Muhammed ez-Zeynî, Halep, tarihsiz, I.
» Kant, I, Dünya Yurttaşlığı Amacına Yönelik Genel Bir Tarih Düşüncesi, Çeviren: U. Nutku, Yazko Felsefe Yazıları, 4. Kitap.
» Köksal, M. Asım, İslam Tarihi Hz. Muhammed (a.s.) ve İslamiyet, Şamil Yayınevi, tarihsiz, İstanbul, Medine Devri 10, XVII.
» Leon-E. Halkın, Tarih Tenkidinin Unsurları, Çeviren: Bahaeddin Yediyıldız, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1989.
» Muhammed b. Ömer el-Vâkıdî, Kitabu’r-Ridde, Bankipor el yazmasından yayınlayan: Muham- med Hamidullah, Beyrut 1989.
» Özlem, Doğan, “Evrenselcilik Mitosu ve Sosyal Bilimler”, Sosyal
» Bilimleri Yeniden Düşünmek, Metis Yayınları, İstanbul 1998.
» Özlem, Doğan, Tarih Felsefesi, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir 1984.
» Rodinson, Maxsime, İslam ve Kapitalizm, Hürriyet Yayınları, İstanbul 1978.
» Sarıçam, İbrahim, “Hurafeler Karşısında Hz. Muhammed (sav)”, Diyanet İlmî Dergi Peygambe- rimiz Hz. Muhammed (Özel Sayı), Ankara 2000.
» Taberî, Tarihü’l-Ümem ve’l-Mülûk, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrut, tarihsiz.
» Târîh-i Osmanî Encümeni, Osmanlı Tarihi, Muharrirler: Necib Âsım-Mehmet Ârif , Matbaa-i Orhaniyye, İstanbul 1335, I.
» Watt, W. Montgomery, Hz. Muhammed’in Mekke’si, Türkçesi, Mehmet Akif Ersin, Bilgi Vakfı Yayınları, Ankara 1988.
» Yıldırım, Ali - Şimşek, Hasan, Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2000.
» Zebîdî, Sahîh-i Buhârî Muhtasarı Tecrîd-i Sarîh Tercemesi ve Şerhi, Mütercim ve Şarihi: Kâmil Miras. Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1971, IX.