Uluslararası Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Haller Bakımından Devletlerin Uluslararası Sorumluluğu ve COVID-19 Pandemisi Bağlamında Bir Değerlendirme

31 Aralık 2019’da Çin’in Wuhan şehrinde sebebi tespit edilemeyen bir zatürre vakasının Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’ye bildirilmesi ile birlikte Covid 19 olarak adlandırılan salgın dünya gündemine girmiştir. Virüsten etkilenen bütün devletler birtakım olağanüstü tedbirler almak durumunda kalmıştır. Covid 19’la mücadele sırasında devletlerin uluslararası hukuktan doğan birtakım yükümlülüklerini ihlal ettikleri ileri sürülmektedir. İhlal iddiaları ile birlikte doğan mağduriyetlerin giderilmesi adına uluslararası yargı mekanizmalarına başvurulması beklenmektedir. Çalışmada devletlerin Covid 19’u önlemek ve etkisini azaltmak için attıkları adımlarda uluslararası hukuktan kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmedikleri veya getiremedikleri durumlara ilişkin, bir uluslararası yargı organı karşısında uluslararası teamül hukuku olduğu kabul edilen hukuka ayrılığı ortadan kaldıran hallerden zaruret hali, tehlike hali ve mücbir sebebi savunma olarak ileri sürebilip süremeyeceği sorusuna cevap aranmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Pandemi, Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Haller, Mücbir Sebep, Zaruret Hali, Tehlike Hali

Circumstances Precluding Wrongfulness in International Responsibility of States: An Evaluation in the Context of COVID-19 Pandemic

On December 31, 2019, following a report by China of atypical pneumonia cases to the World Health Organization (WHO), the so-called COVID-19 outbreak entered the global agenda. Almost all affected states were forced into taking extraordinary measures. By virtue of applying these strong measures during the pandemic, states have been accused of breaching some rules of international law. A flood of cases are expected to be filed in international courts asking for relief arising from these breaches. In this article, I will examine the question of whether states can rely on the circumstances precluding wrongfulness, such as distress, force majeure, or state of necessity, as defenses that justified a lack of fulfillment of international obligations during the fight against the virus.

Keywords:

Pandemic, Circumstances Precluding Wrongfulness, Force Majeure, Necessity, Distress,

PDF

___

Acer Yücel, Kaya İbrahim, Temel Uluslararası Hukuk Ders Kitabı ( 10. Baskı Seçkin 2019).
Aksar Yusuf, Teoride ve Uygulamada Uluslararası Hukuk II (5. Baskı Seçkin 2019).
Aust A, Handbook of International Law, (2. Bası Cambridge University Press 2010).
Aybay Rona, Oral Elif, Kamusal Uluslararası Hukuk, (İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 2016).
Bal A, Devletlerin Uluslararası Sorumluluğunun Doğması ( Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi 2006).
Borchard Edwin M, The Diplomatic Protection of Citizens Abroad (The Banks Law Publishing 1927).
Brownlie I, State Responsibilitiy Part 1 (Clendon Press 1983).
Crawford J, State Responsibility General Part (Cambridge University Press 2013).
Çelik E, ‘Milletlerarası Mesuliyet’ (1957) C. XXI (1-4) İÜHFM, 66-80.
Dülger K, Devletin Uluslararası İnsancıl Hukukun İhlalinden Doğan Sorumluluğu (Beta 2015).
Erkiner H. H, Devletin Haksız Fiilden Kaynaklanan Uluslararası Sorumluluğu (On İki Levha Yayıncılık 2010).
Gavi (Gavi The Vaccine Alliance 26 Mart 2020) Erişim Tarihi 4 Ağustos 2020.
Gündüz Aslan, Milletlerarası Hukuk Konu Anlatımı – Temel Belgeler – Örnek Kararlar (10. Baskı Savaş 2019).