An Ottoman Mentality - The World of Evliya Çelebi

Evliya Çelebi’nin Seyahatname’si üzerinde tartışmasız en yetkin isimlerden biri olan Robert Dankoff, bu kitabında okuyucuya Seyahatname üzerinde yıllarca yaptığı çalışmaların âdeta damıtılarak zenginleştirilmiş bir derlemesini sunmaktadır. Gerçekten de Dankoff, kitabın telif sürecine katkıda bulunan kişi ve kurumları saymak amacıyla kaleme aldığı teşekkür yazısında (s. xix), kitap bölümlerinin her birinin aslında farklı amaçlarla ve farklı tarihlerde tertip edilmiş olduğunu ifade eder. Bu durum Suraiya Faroqhi tarafından yazılan kitabın önsöz (Foreword) kısmında da belirtilmektedir. Yazısına bir yandan Evliya Çelebi Seyahatname’sini daha iyi anlamanın yollarını irdelemekle baş- layan Faroqhi, öte taraftan bu amaçla şu ana değin girişilen çalışmaların bir dökümünü verir. Seyahatname üzerine yapılan araştırmaların tarihi seyrini takip eden okuyucu, Dankoff’un bu son eserinin bir anlamda “Evliya Çelebi çalışmaları”nda geldiği son noktayı temsil ettiğini rahatlıkla fark edebilir. Seyahatname’nin muhtelif bölümlerinin neşri, Seyahatname’de yer alan bilgilere istinaden oluşturulan monografiler ve yine bu eserden hareketle Osmanlı dünyasına dair yaptığı değerlendirmelerden sonra Dankoff, artık Evliya Çelebi’yi bizatihi Evliya’nın kendi kaleminden yazmayı denemiştir.

___

  • Dankoff, Robert, An Ottoman Mentality - The World of Evliya Çelebi, Leiden-Boston: Brill, 2006.