Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Spor Medyasında Kadın

Kadın-erkek eşitsizliği, toplumun pek çok alanı gibi, spor medyasında da görülmektedir. Bu eşitsizliğin kökeninde, toplumsal cinsiyet rollerinin etkisi bulunmaktadır. Koca ve Bulgu’ya göre (2005) spor, toplumsal cinsiyete dayalı bir kültürel pratik olarak incelenmelidir. Özellikle yarışma sporları, erkeklik ve kadınlıkla ilgili çok güçlü mesajlar taşımaktadır. Spor, geleneksel olarak, erkeksi cinsiyet rolü özellikleri gerektiren bir erkek etkinliği olarak görülmekte ve üstün sportif performans, erkeklikle eşdeğer kabul edilmektedir. Spor medyası da, bu roller bağlamında yayın yapmaktadır. Bu çalışmada, kadının spor medyasındaki yeri, Türkiye örneğinde tartışılacaktır. Bu çalışma, amacı açısından betimleyici, kapsadığı zaman açısından dönemsel, kullanılan teknik açısından da literatüre dayalı bir kuramsal tartışmadır. Spor medyası, erkek egemenliğinde olan bir alandır ve hayatın birçok alanından daha fazla erkeklerin hâkimiyetinde kalmıştır. Spor medyasının okuyucuya yansıttığı haber ve yorumlarda; kahramanlar, çoğunlukla erkeklerden oluşmaktadır. Kadınların çok az yer aldığı spor medyasına, en çok ilgi erkekler tarafından gösterilmektedir (Özsoy, 2008). Medyada, spor haberlerinde, kadın sporlarının büyük ölçüde mevcut olmayışı ve kadın bedeninin cinsel açıdan değer biçilecek nesneler olarak yer alması, iş gücü ve ev gibi alanlarda bulunan toplumsal ve maddi eşitsizliklerin anlamlı bir yeniden üretimidir (Rowe, 1996). Türk toplumunda da kadınlar daha çok ev içi alan ve onun uzantıları ile ilişkili görülürken, erkekler ise daha çok kamusal alanla ilişkili görülmektedir. Toplumsal cinsiyet önyargılarının ve bu önyargılara dayalı cinsiyetçi davranışların, çoğunlukla kadın bedeni üzerinden yürütüldüğü düşünülmektedir. Kadın bedeni, spor medyasında bir gösteriş malzemesi olarak kullanılmaktadır. Başarılı olan kadın sporculara yönelik haberlerde, “kadınlık” özellikleri ön plana çıkarılmaktadır. Medya, sporda kadın başarısını sıra dışı bir durum olarak tanımlamakta ve sporda kadını, ikincil konuma sokan yargıları pekiştirmektedir (Koca; Bulgu, 2005)

Women in Sports Media in the Context of Gender

Inequality between women and men, as many spaces of society, is also seen in the sports media. At theroot of this inequality, there is theeffect of genderroles. Accordingto Koca and Bulgu (2005) sports, should be examined as a gender based cultural practice. In particular, competition sports have strong messages about masculinity and femininity. Sports, traditionally, seen as a male activity, requires masculine gender role characteristics and superior sporting performance is considered as equivalent with masculinity. Sports media broadcasts in the context of these roles. In media, in sports news, largely non availability of woman sports and appearance of female body as a sexual object, is significant reproduction of social and financial inequality which situated in fields like labor force and home (Rowe, 1996). Also in Turkish society, women are mostly seen in relation to domestic fields and its scapes, while men are mostly seen in relation to public space. 

___

  • Arslan B, Koca C. (2006). “Kadın Sporcuların Yer Aldığı Günlük Gazete Haberlerinin Sunumuna Dair Bir İnceleme” Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe J. of SportSc., 17 (1),1-10.
  • Koca C, Bulgu N (2005). “Spor ve Toplumsal Cinsiyet: Genel bir bakış” Toplum ve Bilim, 103, s.163-184.
  • Özsoy S (2008). “Türk Spor Medyasında Kadın”Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe Journal of Sport Sciences, 19 (4), 201-219.
  • Rowe D (2006). Popüler Kültürler: Rock ve Sporda Haz Politikası, Çev: Mehmet Küçük, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
  • Yarar B, Özgüven H. Petra, Cantek F (2009). “Türkiye Modernleşme Tarihine Sporcu Kadınların Gözünden Bakmak: Cumhuriyet Tarihi Boyunca Kadınların Spor Yoluyla Toplumsal Kimliklerini Kurma Serüvenleri”, Karaelmas 2009 Medya ve Kültür Der: Nurçay Türkoğlu, Sevilen Toprak Ağaoğlu, Urban Kitap, s.479-495.