TÜRKİYE’DE BELEDİYELERİN MALİ TABLOLAR TEMELİNDE YABANCI KAYNAK YAPISININ ANALİZİ

Belediye bilançolarında yabancı kaynak hesapları, belediyelerin borçluluk durumunu göstermektedir. Bu hesaplar, belediyelerin sürdürülebilir bir mali yapıya sahip olup olmadıklarını tespit edebilme ve gerektiği durumda iyileştirme olanağının olup olmayacağını gösterebilmektedir. Dolayısıyla belediyelerin yabancı kaynaklarının bilançolarında yer alan farklı alt hesap grupları itibariyle analizinin yapılması önem arz etmektedir. Bu hesap gruplarından kamu idarelerine mali borçlar, faaliyet borçları, emanet yabancı kaynaklar, alınan avanslar, ödenecek diğer yükümlülükler, borç ve gider karşılıkları ile gelecek aylara ve yıllara ait gelirler ve gider tahakkukları kamuoyu tarafından fazla bilinmemektedir. Nitekim çalışma ile Türkiye’deki belediyelerin kamuoyuna fazla yansımayan yabancı kaynaklarının bilançolar aracılığıyla analiz edilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda çalışmada belediyelerin kısa ve uzun vadeli yabancı kaynak hesaplarında yer alan tutarların toplam yabancı kaynaklar içerisindeki paylarında artış yaşandığı tespit edilmiştir.

AN ANALYSIS OF THE STRUCTURES OF MUNICIPAL LIABILITIES BASED ON THE FISCAL STATEMENTS IN TURKEY

The municipal liabilities presented to indebtedness of municipalities. These accounts enable the municipalities to determine if they have a sustainable fiscal structure and to improve them if necessary. Therefore, it is crucial to analyze the municipal liabilities via different sub-accounts in the balance-sheets. Some of these sub-accounts, which are fiscal liabilities to public administrations, operating debts, deposit liabilities, advances received, other fiscal liabilities payable, provisions for liabilities and expenses, and income relating to future periods and expense accruals, are not known to the public. Thus, it is aimed to analyze the types of municipal liabilities via balance-sheets. Accordingly, it is determined that the share of short-term and long-term liabilities not known by the public in total liabilities increased.

PDF

___

Antalya Büyükşehir Belediyesi (ABB), “2016 ve 2017 Yılı Faaliyet Raporları”, http://antalya.bel.tr/i/faaliyet-raporlari (Erişim Tarihi 01.04.2019).
Antalya Büyükşehir Belediyesi (ABB), “2018 Yılı Faaliyet Raporu”, http://antalya.bel.tr/i/faaliyet-raporlari (Erişim Tarihi 01.06.2019).
Athukorala, S. Lakshman (2003). Accrual Budgeting and Accounting in Government and Its Relevance for Developing Member Countries. Philippines: Asian Development Bank.
Avrupa Komisyonu (2012). “Kamu Mali Analiz Teknikleri ve Standartları Kılavuzu”, http://twinningproject.muhasebat.gov.tr/wp-content/uploads /sites/2/2017/11/Kamu-Mali-Analiz-Teknikleri-ve-Standartlar%C4%B1-K%C4%B1lavuzu.pdf (Erişim Tarihi 17.02.2019).
Blondal, Jon (2003). “Accrual Accounting and Budgeting: Key Issues and Recent Developments”, Gestion publica por resultados y programacion plurianual, Serie: 29, 27-38.
Bursa Büyükşehir Belediyesi (BBB), “2017 Yılı Faaliyet Raporu”, https://www.bursa.bel.tr/?sayfa=yayinlar (Erişim Tarihi 01.04.2019).
Bursa Büyükşehir Belediyesi, “2018 Yılı Faaliyet Raporu”, https://www.bursa.bel.tr/?sayfa=yayinlar (Erişim Tarihi 01.06.2019).
Chan, James, L. (2003). “Government Accounting: An Assessment of Theory, Purposes and Standarts”, Public Money & Management, 13-20.
Çetinkaya, Özhan (2014). Kamu İhale Kanunu ve Yolsuzluk Riskleri. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
Çetinkaya, Özhan (2004). “Devlet Muhasebesi Alanındaki Gelişmeler ve Türkiye’de Yapılan Çalışmaların Değerlendirilmesi”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları: Prof. Dr. Salih Turhan’a Armağan, 46. Seri, 83-98.
Çetinkaya, Özhan; Demirbaş, Tolga (2004). “Türkiye’de Belediyelere İlişkin Borçlanma Mevzuatı, Borçlanma Yapısı ve Belediye Borçlanma Yapısının İncelenmesi”. Akdeniz İİBF Dergisi, 4(8), 18-37.
Çınar, Tayfun (2005). “Kentsel Altyapı Finansman Modeli Olarak Yerel Kredi Piyasası Sistemi: Türkiye Örneği”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60(4), 57-74.
Devlet Muhasebesi Standartları-1 (DMS-1), RG: 22.02.2008 / 26795.
Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) (2000). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı: Kamu Mali Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması ve Mali Saydamlık Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara.
Ergen, Zuhal (2016). “Kamu Mali Yönetiminde Yeniden Yapılanma: Muhasebe-i Umumiye Kanunundan 5018 Sayılı Kanuna Bütçe ve Harcama Usullerinde Dönüşüm”. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 8(1), 93-115.
Eroğlu, Erdal; Demirbaş, Tolga (2016). “Mali Saydamlığın Önemi ve Türkiye’de Kamu Mali Yönetiminin Mali Saydamlık Açısından Değerlendirilmesi”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(1), 287-312.
Eroğlu, Erdal; Serbes, Halil (2018). “Fiscal Autonomy of Sub-Central Governments in Turkey”, Bolivar, Manuel P. R.; Subires, Maria D. L. (Eds.), Financial Sustainability and Intergenerational Equity in Local Governments, IGI Global, 83-100.
Ersöz, Mustafa (2017). “Kamu Kurumlarında Mali Tablo Analiz Yöntemlerinin Uygulanabilirliği”. Sayıştay Dergisi, 105, 1-40.
Falay, Nihat (1995). “1980 Sonrasında Yerel Yönetimlerin Finansman Açığı Sorunu ve Türkiye”. Çağdaş Yerel Yönetimler, 4(5), 13-24.
Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği (GYMY), RG: 23.12.2014 / 29214.
Gücenme Gençoğlu, Ümit (2014). Finansal Tablolar Analizi. Bursa: Alfa Akademi.
Gül, Mustafa (2009). “Türkiye’de Belediyelerin Dış Borçlanması”. Sayıştay Dergisi, 74-75, 97-115.
İpek, Selçuk (2017). Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Mali Yapısı. Ankara: Paradigma Akademi.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, “2018 Mahalli İdareler Detaylı Hesap Planı”, https://muhasebat.hmb.gov.tr/hesap-planlari (Erişim Tarihi 01.06.2019).
Hazine ve Maliye Bakanlığı, “Kamu İdareleri İçin Mali Analiz Rehberi”, https://ms.hmb.gov.tr/uploads/sites/3/2019/02/Mali-Analiz-Rehberi.pdf (Erişim Tarihi 07.10.2019).
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), “2016 ve 2017 Yılı Faaliyet Raporları”, https://www.ibb.istanbul/SitePage/Index/176 (Erişim Tarihi 01.04.2019).
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, “2018 Yılı Faaliyet Raporu”, https://www.ibb.istanbul/SitePage/Index/176 (Erişim Tarihi 01.06.2019).
İzmir Büyükşehir Belediyesi, “2018 Yılı Faaliyet Raporu”, https://www.izmir.bel.tr/tr/Dokumanlar/23/43 (Erişim Tarihi 01.06.2019).
Kamu Gözetimi Muhasebe Ve Denetim Standartları Kurumu, “Türk Muhasebe Standardı-1: Finansal Tabloların Sunuluşu (TMS-1)”, http://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/DynamicContentFiles/T%C3%BCrkiye%20Muhasebe%20Standartlar%C4%B1/TMSTFRS2019Seti/TMS/TMS%201.pdf, RG: 24.05.2018 / 30430 (Erişim Tarihi 20.02.2019).
Karaarslan, Erkan (2002). “Kamu Mali Yönetimi ve Tahakkuk Esaslı Devlet Muhasebesi”. Maliye Dergisi, 140, 1-18.
Kerimoğlu, Baki (2006). “Yerel Yönetimlerde Muhasebe, Raporlama ve Hesap Verebilirlik”, Güner, Ayşe; Yılmaz, Serdar (Der.), Mali Yerelleşme: Teori ve Uygulama Üzerine Yazılar, İstanbul: Güncel Yayıncılık, 223-246.
Korlu, R. Kutlu; Çetinkaya, Özhan (2015). “Türkiye’deki Belediyelerin Mali Özerkliğinin Öz Gelirler Bağlamında Analizi ve Değerlendirilmesi”. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3(4), 95-111.
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği (MİBMY), RG: 27.05.2016 / 29724.
OECD (1993). Accounting For What?: The Value of Accrual Accounting to the Public Sector, Occasional Papers on Public Management, Paris.
Ortak, Ahmet (2011). “Belediyelerin Borçlanması”. Dış Denetim, 173-181.
T.C. Sayıştay Başkanlığı (2018). “2017 Yılı Mali İstatistikleri Değerlendirme Raporu”, https://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/62643830/files/raporlar /genel_raporlar/mali_istatistik/2017_Mali.pdf.pdf (Erişim Tarihi 16.02.2019).
Tümer, Özlem; Demirbaş, Tolga (2017). “Devlet Muhasebesinde Bütçeleştirilmiş Borçlar Hesabına İlişkin Bir Değerlendirme”. Yönetim Bilimleri Dergisi, 15(30), 69-86.
Türkyener, Can M.; Altıntaş, Abdullah (2012). Belediyelerde Mali Analiz: Yönetim ve Denetim Odaklı Yaklaşım. Ankara: Türkiye Belediyeler Birliği.
Üçbaş, Abdurrahman (2013). “Kamu Mali Yönetim Sisteminde Muhasebenin Rolü ve Muhasebe Birimlerinin Yeniden Yapılandırılması”. Denetişim, 11, 92-100.
Van Der Hoek, M. Peter (2005). “From Cash to Accrual Budgeting and Accounting in the Public Sector: The Dutch Experience”. Public Budgeting & Finance, 32-45.
Yakar Önal, Ayşegül (2008). “Türkiye’de Belediyelerin Borçlanma Süreci: 1960-2006”. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 39, 187-206.
Yıldırım, Zuhal (2010). “Belediye Hizmetlerinin Finansmanında Borçlanma”, Altuğ Figen; Çetinkaya, Özhan; İpek, Selçuk (Ed.), Mahalli İdareler Maliyesi Üzerine Yazılar, Bursa: Ekin Yayınevi, 97-116.
5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (KMYKK), RG: 24.12.2003 / 25326.
5393 Sayılı Belediye Kanunu, RG: 13.07.2005 / 25874.
6360 Sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, RG: 06.12.2012 / 28489.
2010/238 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı, RG: 19.03.2010 / 27526.
6736 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun, RG: 19.08.2016 / 29806.
7020 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Ve Bir Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, RG: 27.05.2017 / 30078.
7143 Sayılı Vergi Ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun, RG: 18.05.2018 / 30425.
2018/11897 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı, RG: 25.06.2018 / 30459.
355 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı, RG: 23.11.2018 / 30604.