YARDIMCI HİZMET PERSONELİNE VERİLEN UYGULAMALI EL HİJYENİ EĞİTİMİNİN EL HİJYENİ UYUMUNA ETKİSİ

Araştırma, yardımcı hizmet personeline (YHP) hijyenik el yıkama uyumuna yönelik verilen eğitimin etkisini değerlendirmek amacıyla, tek gruplu ön test-son test yarı deneysel tipte gerçekleştirildi. Araştırma; cerrahi klinikler, ameliyathane, yoğun bakım üniteleri (YBÜ) ve invaziv işlem yapılan kliniklerde, 159 YHP ile yürütüldü. Veriler, Kişisel Bilgi Formu ve YHP El Hijyeni Uyum Ölçeği ile toplandı. Katılımcılara uygulamalı hijyenik el yıkama eğitimi verildi. Eğitim öncesi ve 3 ay sonrasında, YHP’nin el hijyeni uyumu değerlendirildi. Verilerin analizinde; tanımlayıcı, Kolmogorov-Smirnov, Shapiro-Wilk, Wilcoxon, Friedman, Kruskal Wallis ve Mann-Whitney U testleri kullanıldı. Araştırmaya katılan YHP’nin; %52,8’inin 31-40 yaş aralığında, %73’ünün erkek, %56’sının ilköğretim mezunu, %58,5’inin 11 yılın üzerinde çalışma deneyimi olduğu belirlendi. YHP’nin %44’ünün cerrahi serviste, %22’sinin YBÜ’nde ve %14,5’inin ameliyathanede görev yaptığı saptandı. YHP’lerin eğitim öncesi (69,27±15,29; min:16, max:84) ve sonrası (70,36±13,83; min:21, max:84) El Hijyeni Uyum Ölçeği puan ortalamalarında anlamlı farklılık olmadığı belirlendi. Eğitim sonrasında ameliyathanede görevli katılımcıların “Hastaya Temas Sonrası” puanlarının arttığı (X2K-W =9,218, p=0,027), kurum içi eğitimini 1 ay önce alan YHP’lerinin eğitim sonrası “Hastaya Temas Sonrası” (Z=-2,029, p=0,042) ve toplam ölçek puanında (Z=-1,97, p=0,049) anlamlı yükselme olduğu saptandı. YHP’nin el hijyeni uyumlarının yüksek olduğu, el hijyenine yönelik verilen eğitimin sonuçları 3 ay sonra değerlendirildiğinde ise el hijyeni uyumunda anlamlı farklılığın olmadığı sonucuna varıldı.

Anahtar Kelimeler:

El hijyeni, El hijyeni uyumu, Hastane enfeksiyonu, Yardımcı hizmet personeli

Effect of Practical Hand Hygiene Training on Hand Hygiene Compliance of Assistant Service Personnel

The research was carried out in a single group pretest-posttest semi-experimental type, in order to evaluate the impact of the training given to the auxiliary service personnel (ASP) on hygienic hand washing compliance. The research was conducted with 159 ASP in; surgical clinics, operating room, intensive care units (ICU) and clinics with invasive procedures. The data were collected using the Personal Information Form and the ASP Hand Hygiene Compliance Scale. Practical training on hygienic hand washing was given to the participants. Before and 3 months after the training, the hand hygiene compliance of YHP were evaluated. Descriptive, Kolmogorov-Smirnov, Shapiro-Wilk, Wilcoxon, Friedman, Kruskal Wallis and Mann-Whitney U tests were used in the analyzes of the data. About the ASP participating in the research, it was determined that; 52.8% were between the ages of 31-40, 73% were male, 56% were primary school graduates, and 58.5% had over 11 years of working experience. It was determined that 44% of the ASP worked in the surgical service, 22% in the ICU and 14.5% in the operating room. It was determined that there was no significant difference in the average scores of the Hand Hygiene Compliance Scale before (69,27±15,29; min:16, max:84) and after (70,36±13,83; min:21, max:84) the hygienic hand washing training of ASPs. It was determined that, the "After Contact with the Patient" scores of the participants working in the operating room increased (X2K-W =9,218, p=0,027) after the training, and the scores of the ASP’s who received the in-house training 1 month ago increased significantly in the "After Contact with the Patient" sub-dimension (Z=-2,029, p=0,042) and total score (Z=-1,97, p=0,049). It was concluded that; ASP's hand hygiene compliance was high, and when the results of the training on hand hygiene were evaluated three months later there was no significant difference in hand hygiene compliance.

Keywords:

Hand hygiene, Hand hygiene belief, Hospital infection, Assistant service personnel,

PDF

___

Allegranzi, B., Gayet, A. A., Damani, N., Bengaly, L., McLaws, M. L., Moro, M. L., … Pittet, D. (2013). Global implementation of WHO’s multimodal strategy for improvement of hand hygiene: a quasi-experimental study. The Lancet Infectious Diseases, 13, 843–51.
Alshehari, A. A., Park, S., Rashid, H. (2018). Strategies to improve hand hygiene compliance among healthcare workers in adult intensive care units: a mini systematic review. Journal of Hospital Infection, 100(2), 152-158.
Artan, Y., Sözeri, İ., Durmaz, A. A. (2018). Yoğun bakımda çalışan yardımcı hizmet personelinin el hijyeni uyumunun değerlendirilmesi. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 22(1), 10-18.
Birnbach, D. J., Rosen, L. F., Fitzpatrick, M., Kristopher, L. A., Thomas, E. T. (2019). Current hand hygiene education is suboptimal. The Clinical Teacher, 16, 1–4.
Chassin, M. R., Mayer, C., Nether, K. (2015). Improving hand hygiene at eight hospitals in the United States by targeting specific causes of noncompliance. Joint Commission Journal on Quality and Patient Safety, 41 (1). 4-12.
Cohen, J., (1992). Statistical power analysis. Current Directions in Psychological Science. 1(3), 98- 101.
Çapık, C., (2014). İstatiksek güç analizi ve hemşirelik araştırmalarında kullanımı: Temel bilgiler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 17, 4.
Demir, N. A., Kölgelier, S., Küçük, A., Özçimen, S., Sönmez, B., Demir, L. S., . . . İnkaya, A. Ç. (2013). Sağlık çalışanlarının el hijyeni hakkındaki bilgi düzeyi ve el hijyenine uyumu. Nobel Medicus, 9(3), 104-109.
Deveci, S. E., Açık, Y., Ercan, E., Ferdane, A., Öncül, O. (2010). Bir üniversite hastanesinde temizlik çalışanlarının temizlik ve hijyen konusundaki davranışlarının değerlendirilmesi. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi, 24(2), 123 – 127.
Elmas, H. (2010). Hijyenik el yıkama öğretiminde kullanılan iki farklı yöntemin etkisinin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Erasmus, V., Daha, T. J., Brug, H., Richardus, J. H., Behrendt, M. D., Vos, M. C., . . . Beeck, F. V. (2010). Systematic review of studies on compliance with hand hygiene guidelines in hospital care. Infect Control Hospital Epidemiology, 31(3), 283-394.
Ersoy, S., Çetinkaya, F., Alp, E. (2014). Hastane temizlik çalışanlarının hastane enfeksiyonları ve korunma ile ilgili bilgi, tutum ve davranışları. Sağlık Bilimleri Dergisi, 23, 1-9.
Gould, D. J., Moralejo, D., Drey, N., Chudleigh, J. H., Taljaard, M. (2017). Interventions to improve hand hygiene compliance in patient care. Cochrane Database Syst Rev. 9(9), CD005186.
Güçlü, E., Tuna, N., Yahyaoğlu, M., Çalıca, U. A., Özcan, Ö., Ceylan, S., . . . Karabay, O. (2012). Eğitimin ve alkol bazlı el antiseptiklerinin hastanede yaygınlaştırılmasının el hijyeni uyumuna etkisi. Flora Dergisi, 17(2), 118-125.
İnfal, S., Şahin, K. T. (2016). Bir üniversite hastanesindeki yardımcı personelin hastane enfeksiyonları ile ilgili bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 73(1), 39-48.
Karakaya, K., Tüzün, H., Baran, E., Göçmen, L., Erata, M., Arıkan, İ., . . . Kökalan, Y. H. (2012). Türkiye el yıkama araştırması. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü. 28 Ağustos 2020 tarihinde https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/elyika_tr.pdf adresinden erişildi.
Koşucu, S. N., Göktaş, S. B., Yıldız, T. (2015). Sağlık personelinin el hijyeni uyum oranı. Müsbed, 5(2), 105-108.
Kurt, H., Gündeş, S., Geyik, M. F. (2016). Enfeksiyon Hastalıkları. İstanbul: Nobel Tıp Kitapları 2. Baskı, 474-475.
Lambe, K. A., Lydon, S., Madden, C., Vellinga, A., Aoife, H., Walsh, M., O’Connor, P. (2019). Hand hygiene compliance in the ICU: A Systematic Review. Critical Care Medicine, 47(9), 1251-1257.
Musu, M., Lai, A., Mereu, N. M., Galletta, M., Campagna, M., Tidore, M., … Coppola, R. C. (2017). Assessing hand hygiene compliance among healthcare workers in six Intensive Care Units. Journal of Preventive Medicine and Hygiene, 58(3), E231-E237.
Özerdoğan, E., Yeşilbalkan U. Ö. (2015). Yardımcı Hizmet Personeli El Hijyeni Uyum Ölçeği’nin geliştirilmesi geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Hakemli Hemşirelik Araştırmaları Dergisi, 4, 1–25.
Salmon, S., Tran, H. L., Bùi, D. P., Pittet, D., McLaws, M. L. (2014). Beginning the journey of hand hygiene compliance monitoring at a 2,100-bed tertiary hospital in Vietnam. American Journal of Infection Control, 42, 71-3.
Sax, H., Uçkay, I., Richet, H., Allegranzi, B., Pittet, D. (2007). Determinants of good adherence to hand hygiene among healthcare workes who have extensive exposure to hand hygiene campaigns, Infection Control & Hospital Epidemiology, 28(11), 1267-74.
Sili, U., Ay, P., Bilgin, H., Hidiroglu, S., Korten, V. (2019). Hand hygiene knowledge, perception and practice of healthcare workers in a Turkish university hospital intensive care unit. Journal of Infection in Developing Countries, 13(8), 744-747.
Sunkesula, V. C. K., Meranda, D., Kundrapu, S., Zabarsky, T. F., Mckee, M., Macinga, D.R., … Donskey, C.J. (2015). Comparison of hand hygiene monitoring using the 5 Moments for Hand Hygiene method versus a wash inewash out method. American Journal of Infection Control, 43, 16-19.
T.C. Resmi Gazete, (2003). 22.05.2003. 4857 İş Kanunu. Sayı: 25134. 28 Ağustos 2020 tarihinde http://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k4857.html. adresinden erişildi.
Tekingündüz, S., Kurt, A. Ö., Ayhan, T. H. (2015). Bir eğitim ve araştırma hastanesi temizlik işçilerinin bulaşıcı hastalık risk ve uygulamalarının değerlendirilmesi. Life Sciences, 10(4), 15-28.
Terzi, Ö., Aker, S., Terzi, Ö., Sünter, A. T., Pekşan, Y. (2009). Hastane temizlik elemanları ve mesleki enfeksiyon riski: bilgi ve davranışlar üzerine bir çalışma. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 16(1), 7-12.
Toraman, A. R., Battal, F., Çaşkurlu, H., Gürel, A., Feride, K. F. (2009). Yoğun bakım ünitesinde sağlık personelinin el yıkama alışkanlıkları. Yeni Tıp Dergisi, 26, 85-89.
World Health Organization (WHO), (2009). Guidelines on hand hygiene in health care. First global patient safety challenge clean care is safer care. 28 Ağustos 2020 tarinde https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/44102/9789241597906_eng.pdf?sequence=1 adresinden erişildi.