Sözleşme hukukunun önemli alanlarından birini oluşturan sözleşme yorumunun amacı, tarafların gerçek iradesinin tespitidir. Bu tespitin nasıl yapılacağının ele alındığı çalışma konumuzda temelde iki soruya cevap aranmaya çalışılacaktır. Bunlardan ilki, gerçek irade ile iç irade mi kastedilmektedir? İkincisi ise, sözleşme yorumunda birbiri karşısında yer alan ve aralarında öncelik – sonralık ilişkisi bulunan iki yorum türü (subjektif-objektif) söz konusu mudur? Bu sorular bağlamında kanaatimizce, sözleşme tarafları birbirlerini fiilen doğru olarak anlamışlarsa, sözleşme zaten tarafların gerçek iradesi üzerinden kurulmuştur ve ayrıca sözleşmenin yorumuna da ihtiyaç yoktur. Ama taraflar birbirlerini fiilen doğru anlamamışlarsa, yani birbirlerinin gerçek iradesini bilmiyorsa, bu durumda da makul ve dürüst üçüncü kişinin bakış açısı ile güven teorisine göre yorum yapılacaktır. Ancak iki durumda güven teorisi uygulanmayacaktır. Bunlardan ilki, muhatabın beyan sahibinin gerçek iradesini bildiği durumdur. Daha doğru bir anlatımla, muhatap beyan sahibinin gerçek iradesini bilmesine rağmen, objektif yorum kendi çıkarına uygun düştüğü için, buna dayandığı durumdur. Bu noktada beyan sahibi karşı tarafın yani muhatabın, kendisinin gerçek iradesini bildiğini ispat etmesi gerecektir. Zira sözleşme taraflarının gerçek yani fiili iradesi ispat edilebilirse, zaten yoruma gerek kalmayacak, sözleşme gerçek iradelere göre kurulmuş olacaktır. İkinci durumda ise, muhatap beyan sahibinin gerçek iradesini bilmemekle birlikte, somut durumun bütün şartları göz önüne alındığında, gerekli özeni gösterseydi beyan sahibinin gerçek iradesini bilecek veya bilebilecek idiyse, bu durumda da güven teorisi uygulanmayacaktır. Bu durumda da yine beyan sahibi, muhatabın gerekli özeni gösterseydi, gerçek iradesini bilecek veya bilebilecek durumda olduğunu ispat etmesi gerecektir. Ancak beyan sahibi bu hususları ispatlayamazsa, bu takdirde güven teorisine göre objektif yorum yapılarak tarafların farazi iradesine ulaşılmaya çalışılacaktır. Böylelikle kanaatimizce gerçek irade ile güven prensibine göre tespit edilen farazi irade veya objektif veya subjektif yorum arasında varsayılan fark, hangi açıklama ve durumların ispat edilebilir olduğuna indirgenmiş olmaktadır. Böylelikle kanaatimizce burada belirleyici olan yorum metodundan ziyade, hangi açıklama ve durumların ispat edilmiş ve edilebilir olduğudur.

Interpretation of the contracts which is an important field in the law of contracts aims to determine the true will of the parties. Our study which deals with how this determination should be carried out intends to find answers to two questions. First of these questions is whether it is meant internal will with the term true will. Second question is whether two ways of interpretation (subjective-objective) that are against each other and that have priority-posteriority relationship between each other are in question. In the context of these questions the present author is in the opinion that the contract is drawn up based on the true will of the parties if the parties actually understand each other correctly and interpretation of the contract will not be necessary. But if the parties do not actually understand each other correctly, in other words do not know the true will of each other, in this case it will be interpreted from the point of view of a reasonable and honest third person according to the trust principle. But trust principle will not be applicable in two situations. First of these is the situation in which the counterparty is aware of the true will of the declarant. More precisely it is the situation in which the counterparty grounds on the objective interpretation since it is in the counterparty’s favor although the counterparty knows the true will of the declarant. In such case, the declarant will have to prove that the counterparty knows the declarant’s true will. Because if true, in other words actual, will of the parties can be proved, interpretation will not be necessary and the contract will have been drawn up according to the true will of the parties. In the second situation the trust principle will not be applicable if the counterparty would have known or would have been able to know the true will of the declarant whether the counterparty had shown due care and diligence although the counterparty does not know the true will of the declarant when all conditions of the concrete case are taken into consideration. In this case, again the declarant will have to prove that the counterparty would have known or would have been able to know the true will of the declarant whether the counterparty had shown due care and diligence. But if the declarant can not prove these, fictious will of the parties will be tried to find according to objective interpretation in line of the trust principle. Thus, we believe that the assumed difference between the true will and the fictious will determined according to the trust principle or the assumed difference between objective and subjective interpretation are degraded to which explanations and situations can be proved. In this way, we believe that which explanations and situations are proved and can be proved is determinant rather than the method of interpretation.