ANONİM ŞİRKETLERDE KÂR PAYI VE KÂR PAYI AVANSI DAĞITIMI HAKKINDA 7244 SAYILI KANUN İLE ÖNGÖRÜLEN TEDBİRLER

Çin’de ortaya çıkan ve tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 nedeniyle Dünya Sağlık Örgütü’nün salgını pandemi ilan etmesinin ardından, diğer ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de bir takım mali, hukuki ve sosyal tedbirler alınmıştır. Anonim şirketlerle ilgili olarak alınan tedbirler, kurul toplantılarının yapılmasına, kâr dağıtımına ve şirketin kendi payını iktisap etmesine ilişkin olarak üç ana başlıkta toplanabilir. Alınan bu tedbirlerden en çok tartışılanı ise anonim şirket genel kurullarının kâr ve kâr payı avansı dağıtımı kararlarına sınırlama getirilmesini tavsiye eden, Ticaret Bakanlığı tarafından Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne (TOBB) iletilen 31.03.2020 tarihli yazı olmuştur. Bu yazıda tavsiye edilen hususların Kanun’da yer alması ile bu konuda ileri sürülen çekinceler, bir nebze olsun giderilmeye çalışılmıştır. Bununla birlikte kâr dağıtım kararı alınan hallerde de 2019 yılı net dönem kârının yüzde yirmi beşini aşan kısmın dağıtımının 30.09.2020 tarihine kadar erteleneceğinin öngörülmesi, kâr dağıtımına ilişkin genel kurul kararının hukuki niteliği ile uyumlu olmadığı gibi, bu düzenlemenin hukuk güvenliğine zarar verebileceği düşünülmektedir. Bu çalışmamızda, sermaye şirketlerinin kâr dağıtımına sınırlama getiren hükmün kanunlaşma süreci ve Kanun’a aykırılığın hukuki sonuçları, pandemi nedeniyle alınan diğer tedbirlere de temas edilmek suretiyle incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Anonim Şirket, Genel Kurul, Yönetim Kurulu, Pay, Kâr Payı Alma Hakkı

PRECAUTIONS PROVIDED BY CODE NO 7244 ABOUT DIVIDEND DISTRIBUTION AND ADVANCE DIVIDEND IN JOINT STOCK COMPANIES

After the World Health Organization announced a pandemic due to COVID-19 that emerged in China and took the entire world under its effect, a set of financial, legal and social precautions has been taken in Turkey, as in other countries.These precautions taken with regard to joint stock companies can be collected under three main categories regarding conduction of corporation assembly meetings, dividend distribution and the company’s acquisition of its own shares.The most debated one among these precautions was the document dated 31.03.2020 that was sent to the Turkish Union of Chambers and Commodity Exchanges by the Ministry of Commerce which recommended to bring restrictions on the dividend and advance dividend distribution decisions of corporations’ general assemblies.By including the issues recommended in this document in the law, concerns proposed on this issue were aimed to be alleviated to some extent. However, in cases where a dividend distribution decision is taken, forecasting that the distribution of the portion exceeding twenty-five percent of the net dividend for 2019 will be postponed until 30.09.2020, it does not comply with the legal nature of the general assembly decision regarding the dividend distribution and it is thought that this provision may damage legal security. In this study, the enactment process of the provision that restricts the distribution of dividend of companies with share capital and the legal consequences of illegality were examined by contacting other precautions taken due to the pandemic.

Keywords:

Joint Stock Company, General Assembly, Board of Directors, Share, Right to Dividend,

PDF

___

AKIN, Murat Yusuf: “Ticaret Bakanlığının 31.03.2020 Tarihli Kâr Payı Dağıtımına İlişkin Yazısı Üzerine Düşünceler”, www.ticaretkanunu.net, (Erişim Tarihi: 15.04.2020).
AKKURT, Ali: “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Türk Yargı Organları İçtihatlarında Mülkiyet Hakkının Kapsamı ve Sınırlanması”, Uluslararası Antalya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.6, 2015, s.177-204.
AYDOĞAN, Fatih: “Anonim Şirketlerde Kâr Payının Ödenmesine Mahkemece Karar Verilip Verilemeyeceği Meselesi”, Yürürlüğünün 5. Yılında ve Yargıtay Kararları Işığında Türk Ticaret Kanunu Sempozyumu (Tebliğler ve Tartışmalar), 20 Ekim 2017, İstanbul 2018, s.115-127.
AYHAN, Rıza: “Anonim Şirketlerde Haksız ve Kötüniyetle Alınan Kâr ve Kazanç Paylarının İadesi”, in Ulusoy, Erol (ed.), Anonim Şirketlerde Bireysel ve Azınlık Pay Sahibi Hakları, Ankara 2016, s.97-139.
AYHAN, Rıza/ÇAĞLAR, Hayrettin/Özdamar, Mehmet: Şirketler Hukuku Genel Esaslar, Ankara 2020.
BADAK, Zehra: Türk Ticaret Kanunu’na Göre Anonim Şirkette Pay Sahibinin Kâr Payı Hakkı, İstanbul 2018.
BAŞPINAR, Veysel, “Mukayeseli Hukuk ve Türk Hukuku Açısından Olağanüstü Hallerde Mülkiyet Hakkı Sınırlamasının Fikrî ve Hukukî Temelleri”, ERÜHFD, XI(1), 2016, s.1-32.
BOZGEYİK, Hayri: Halka Açık Anonim Şirketlerde Kâr Dağıtımı, BATİDER, 20(3), 2000, s.117-156.
BÖCKLI, Peter: Schweizer Aktienrecht, 4. Aufl., 2009.
BRANSON, Mark: “Ausschüttung von Dividenden kritisch prüfen”, Neue Zürcher Zeitung, N. 72, 26.03.2020, s.7.
ÇAKIR ÇELEBİ, Fatma Betül: “Payları Borsada İşlem Gören Şirketlerin Kendi Paylarını Edinmesinin Koşulları” D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Durmuş Tezcan’a Armağan, 21(Özel Sayı), 2019, s.2545-2581.
DOĞAN, Beşir Fatih: Der Erwerb eigener Aktien im deutschen und türkischen Recht im Hinblick auf europäisches Recht (Erwerb), Hamburg 2004.
DOĞAN, Beşir Fatih: “Anonim Şirketlerin Kendi Paylarını İktisabının Fayda ve Zararları”, Prof. Dr. Fikret Eren’e Armağan (Fayda ve Zarar), Ankara 2006, s.449-478.
EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2018.
FORSTMOSER, Peter/MEIER-HAYOZ, Arthur/NOBEL, Peter: Schweizerisches Aktienrecht, Bern 1996.
GEMALMAZ, H. Burak: Mülkiyet Hakkı, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi-6, Ankara 2018.
GÜRBÜZ USLUEL, Aslı E.: Anonim Şirketlerde Pay Sahibinin Kâr Payı Alma Hakkı, Ankara 2016.
GÖZLER, Kemal: “Olağanüstü Hal Rejimlerinde Özgürlüklerin Sınırlandırılması Sistemi ve Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararnamelerin Hukukî Rejimi”, Ankara Barosu Dergisi, S.4, 1990, s.561-590.
KIRCA, İsmail: Anonim Şirketler Hukuku C. 2/2, Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü, (Şehirali Çelik, Feyzan Hayal/Manavgat, Çağlar), B. 2, Ankara 2017.
KIRKBEŞOĞLU, Nagehan: Türk Özel Hukukunda Kısmi Hükümsüzlük, İstanbul 2011.
KUNZ, Peter V.: Der Minderheitenschutz im schweizerischen Aktienrecht, Bern 2001.
LENZ, Christian/VON PLANTA, Andreas: Basler Kommentar, Obligationenrecht II, (Hrsg.: Honsell, Heinrich/Vogt, Nedim Peter/Watter, Rolf), 5. Aufl., Basel 2016.
MANAVGAT, Çağlar: Hukuki Bakımdan Halka Açık Anonim Ortaklıklar ve Halka Arz, Ankara 2016.
MEISTER, Thomas: Orell Füssli Kommentar (OFK), (Hrsg.: Kostkiewicz, Jolanta Kren/Wolf, Stephan/Amstutz, Marc/Fankhauser, Roland), 3. Aufl., Zürich 2016.
ÖZDAMAR, Mehmet: Anonim Ortaklıkların Kendi Paylarını İktisap Etmesi, Ankara 2005.
PEKDİNÇER, Tamer/YILMAZ, Abdüssamet: “Anonim Ortaklıkların 2019 Yılı Olağan Genel Kurul Toplantılarında Dağıtabilecekleri Kar Payı Oranına İlişkin Ticaret Bakanlığı Duyurusunun Değerlendirilmesi”, https://blog.lexpera.com.tr/, (Erişim Tarihi: 10.04.2020).
PEYER, Patrik R.: Handbuch Schweizer Aktienrecht, 1. Aufl., 2014, https://app.legalis.ch/, (Erişim Tarihi: 01.04.2020).
POROY, Reha/TEKİNALP, Ünal/ÇAMOĞLU, Ersin: Ortaklıklar Hukuku I, B. 14, İstanbul 2019.
PULAŞLI, Hasan: Şirketler Hukuku Şerhi (Şerh II), Cilt II, B. 3, Ankara 2018.
PULAŞLI, Hasan: Şirketler Hukuku Genel Esaslar (Genel Esaslar), Ankara 2020.
SARIKAYA, Sinan: “Koronavirüs (COVID-19) Salgını Sebebiyle Ticaret Bakanlığı’nın Sermaye Şirketlerinde Kâr ve Kâr Payı Avansı Dağıtımı Hakkındaki Duyurusu Üzerine Düşünceler”, https://blog.lexpera.com.tr/, (Erişim Tarihi: 10.04.2020).
SENGİR, Turgut: “Anonim Ortaklarda Kâr Payı Hakkı”, BATİDER, C.VII, 1973, s.77-86.
ŞENER, Oruç Hami: Teorik ve Uygulamalı Ortaklıklar Hukuku Ders Kitabı, B. 2, Ankara 2015.
TEKİL, Fahiman: Şirketler Hukuku, C. 2, Anonim Şirketler, İstanbul 1976.
TEKİNALP, Ünal: Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku, İstanbul 2015.
TİRYAKİ, M.Cüneyd/ÇAKIR, Rasim Can: “Sermaye Şirketlerinin 2020 Yılı İçerisinde Alacakları Kar Dağıtım Kararlarının Akıbeti, Türkiye ve Dünyadaki Genel Durum”, http://www.ticaretkanunu.net/, (Erişim Tarihi: 20.04.2020).
TURANLI, Hüsnü/SEYMAN KORKMAZ, Seda: “Anonim Ortaklıklarda Kar Payı Alma Hakkı”, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 14 (1), 2015, s.7-44.
TÜRK, Ahmet: Yeni Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasası Mevzuatına Göre Anonim Ortaklığın Kendi Paylarını Edinmesi, Ankara 2016.
TÜYSÜZ, Mustafa: “Halka Açık Anonim Şirketlerde Kâr Payı Dağıtımı”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 6(1-2), 2011, s.33-55.
ÜÇIŞIK, H. Güzin/ÇELİK, Aydın: Anonim Ortaklıkta Finansal Tablolar, Yedek Akçeler ve Kar Dağıtımı, İstanbul 2018.
VON DER CRONE, Hans Caspar: Aktienrecht, Bern 2014.
YANLI, Veliye: “Yeni Ticaret Kanunu ve Anonim Şirketlerde Kâr Dağıtımı”, BATİDER, XXX(1), 2014, s.5-32.
YAVUZ, Mustafa: “Anonim Şirketlerde Olağanüstü Yedek Akçe Ayırmak Suretiyle Kâr Payı Alma Hakkının Sınırlandırılması”, Terazi Hukuk Dergisi, 8(88), Aralık 2013, s.69-72.
YÜKSEL, Sinan H.: “Kapalı Anonim Ortaklıklarda Yeni Payların Kâr Payına Hak Kazanmasında ve Kâr Payının Hesaplanmasında Zaman Unsuru”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2019/1, s.381-415.