S. Nazlı BATAN, Öget ÖKTEM-TANÖR, Erkan KALEM

Yönetici İşlevlere Yönelik Davranış Değerlendirme Envanterinin (YİYDDE) sağlıklı bir Türk örneklemde güvenilirlik ve geçerlilik çalışması

Bu çalışmanın amacı, YİYDDE ebeveyn ve öğretmen formlarının, sağlıklı Türk örneklemlerindeki güvenilirlik ve geçerlilik çalışmalarını yapmaktır. Çalışmada yaşları 5 ile 18 arasında değişen 312 sağlıklı çocuğun ebeveynlerinden ve öğretmenlerinden elde edilen veriler incelenmiştir. İçsel tutarlılık çalışması bulguları, ebeveyn ve öğretmen formlarında yer alan maddelerin sağlıklı örneklemlerde tutarlı ölçümler yaptıklarını göstermiştir. Değerlendiriciler arası güvenilirlik çalışması ise, formların sağlıklı örneklemlerdeki uygulamalarda birbirleriyle olan tutarlılıklarının ortalama düzeyde olduğunu göstermiştir. Yapı geçerliliği açısından, YİYDDE formlarının sağlıklı örneklemde madde geçerliliklerinin yeterli düzeyde olduğu ve formlarda bulunan ölçek maddelerinin hedefledikleri psikolojik yapıları ölçmeye yönelik oldukları tespit edilmiştir. Faktör analizi ise, YİYDDE formlarının orijinal formlarla paralel olarak iki faktörlü bir yapıya sahip olduklarını, ancak faktöryel dağılımlarının orijinal formlardan farklı olduğunu göstermiştir. Elde edilen bu bulgular, YİYDDE formlarının, bazı sınırlılıkları olmasına karşın sağlıklı Türk örneklemlerde kullanılabilecek güvenilir ve geçerli değerlendirme araçları olduğuna işaret etmektedir

Anahtar Kelimeler:

nöropsikolojik değerlendirme, YİYDDE, yönetici işlevler, güvenilirlik, geçerlilik

Reliability and validity studies of Behavioral Rating Inventory of Executive Function (BRIEF) in a Turkish normative sample

Keywords:

-,

PDF

___

Brown, T., E.(2002). DSM-IV: ADHD and executive function impairments. Advanced Studies in Medicine, 2 (25), 910–914.
Dereboy, Ç., Şenol, S., Şener, Ş., Dereboy, F. (2007). Conners kısa form öğretmen ve ana baba değerlendirme ölçeklerinin geçerliliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 18(1), 48–58.
Erol, N., Kılıç, C., Ulusoy, M., Keçeci, M. ve Şimşek, Z.(1998). Türkiye ruh sağlığı profili raporu. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü.
Gioia, G. A., Isquith, P. K., Guy, S. C., Kenworthy, L. (2000). BRIEF: Behavioral rating inventory of executive function professional manual. Odessa, Florida: Psychological Assessment Resources.
Grace, J., Stout, J. C., Malloy, P.F. (1999). Assessing frontal behavior syndromes with the frontal lobe personality scale. Assessment, 6, 269–284.
Gravetter, F. J., Wallnau, L., B. (2000). Statistics for the behavioral sciences. USA: Wadsworth/Thomson Learning.
Günay Kılıç, B. (2002). Yönetici işlevler ve dikkat süreçlerine ilişkin kuramsal modeller ve nöroanatomi. Klinik Psikiyatri, 5, 105–110.
Karakaş, S., Karakaş, H. M. (2000). Yönetici işlevlerin ayrıştırılmasında multidisipliner yaklaşım: Bilişsel psikolojiden nöroradyolojiye. Klinik Psikiyatri, 3, 215–227.
Lachar, D. (1982). Personality inventory of children (PIC) revised format (manuel supplement). Los Angles: Western Psychological Services.
Mahone, E. M., Cirio, P. T., Cutting, L. E., Cerrone, P. M., Hagelthorn, K. M., Hiemenz, J. R., et al. (2002). Validity of the behavior rating inventory of executive function in children with ADHD and/or Tourette syndrome. Archives of Clinical Neuropsychology, 17, 643–662.
Mccandless, S., Laughlin, L. (2007). The clinical utility of the behavior rating inventory of executive function (BRIEF) in the diagnosis of ADHD. Journal of Attention Disorders, 10(4), 381– 389.
Offord, D.R., Boyle, M.H., Racine, Y., Szatmari, P., Fleming, J. E., Sanford, M., et al. (1996). Integrated assessment data from multiple informants. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 35, 1078–1085.
Öner, N. (1994). Türkiye’de Kullanılan Psikolojik Testler. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
Rosenthal, E. N., Riccio, C. A., Gsanger, K. M., Jarratt, K. P. (2006). Digit span components as predictors of attention problems and executive functioning in children. Archives of Clinical Neuropsychology, 21(2), 131–139.
Slick, D., Lautzenhiser, A., Sherman, E., Eyrl, K. (2006). Frequency of scale elevations and factor structure of the behavior rating inventory of executive function (BRIEF) in children and adolescents with intractable epilepsy. Child Neuropsychology, 12(3), 181–189.
Sparrow, S., Balla, D., Cicchetti, D. (1984). Vineland Adaptive Behavior Scale. Circle Pines, MN: American Guidance Service.