Mehmet ALTINÖZ, Nihan ÖZDEMİR, İlker USTA

BÜRO ORTAMINDA ÇALIŞMA ODASI MOBİLYALARININ İNCELENMESİ: ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ

Yaşanılan dönemin anlaşılmasında kültürel gösterge olarak büyük önem taşıyan mobilyalar, büro alanında çalışma masası, kitaplık, çalışma sandalyesi olarak Görülmektedir. Erken Cumhuriyet Dönemi büro mobilyasında, Cumhuriyetin ilanıyla beraber vurgulanmaya çalışılan çağdaş yaşam anlayışını temsil eden modern örnekler görülmüştür. Osmanlı Devleti’nin son yüzyılında yaygınlaşan ince işçilikli ve masif ahşaptan üretilen neoklasik mobilyalar, batılı anlamdaki mobilyanın yaygınlaşması konusunda oldukça önemli yapıtaşları olarak görülmektedir. 1930 yılı sonrasında kurumsallaşmanın gelişmesiyle birlikte artan mobilya ihtiyacı artmıştır. Mimarlar mobilya tasarlamaya başlamış, modernin etkisi ile mekan ve mobilyalar bütün olarak yorumlanmaya başlanmıştır. Biçimler yalınlaşmış ve fonksiyona yönelik mobilyalar tasarlanmıştır. Dönemin son beş yılında Art Deco mobilyaların yaygınlaşması, çağı yakalama ve geleceğe dönük olma anlayışıyla, I. Dünya Savaşı sonrasının iyimserliği temsil etmektedir. Büro mobilyalarının incelenmesinin nedeni, modern bir toplum yaratma, moderni kanıksama açısından mobilyaların, özellikle çalışmayı, ilerlemeyi ve düşünceyi simgeleyen büro mobilyalarının gösterge olmasından kaynaklanmaktadır. Bu çalışma, Türkiye’de Erken Cumhuriyet Dönemi (1920-1940) süresince üretilmiş ve kullanılmakta olan büro mobilyası örneklerinin kullanım özellikleri, biçimsel özellikleri ve genel özelliklerinin inceleyerek dönemin mobilya anlayışının, modern mobilya kavramı ile ilişkisini ortaya koymayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

- büro, büro mobilyası, erken cumhuriyet dönemi, mobilya tarihi

STUDY OF WORKING FURNITURE IN OFFICE AREA: EARLY REPUBLICAN PERIOD

- Furniture matter as a significant cultural element to enlighten the past times considered as bookcases, desks, and task chairs in offices. In the Early Republican period, modern working furniture meant to be highlighted as a symbol of civilized life with the proclamation of the republic. Used in last centuries of Ottoman Empire, wooden neoclassical and elaborated furniture were fundamentals to widespread of western furniture. After 1930, there was a rising requirement for furniture related with increasing institutionalization. Furniture and spaces were started to consider as entire, forms were simplified. Functional furniture designed by architects with modernity effects. Spreading of Art Deco furniture for the last 5 years of this period was seen as an effort to catch the era and being future-oriented. Also, it was the symbol of optimism after World War I. The reason to study about working furniture in office area is being a symbol of working, developing and thinking especially for creating a civilized society, and internalization of modernity. The study aims to reveal the relationships of working furniture models in offices manufactured and used in Turkey, during the Early Republican Period (1920-1940) with the notion of modern furniture by examining their general form and functional properties.

Keywords:

Office, early republican period, furniture history, working furniture,

PDF

___

[1]. Erdemir, H., (2002). Osmanlı’da Batılılaşma ve Cumhuriyet İçin Önemi, Türkoloji ve Türk Tarihi Araştırmaları Özel Sayısı, 8(46), 164-165. [2]. Kılınçkaya, M., D. (ed.), (2004). Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, Siyasal Kitabevi, Ankara. [3]. Turan, G., Ödekan, A., (2009). Erken Cumhuriyet Dönemi’nde Yerli Malı Kavramı ve İstanbul Yerli Malı Sergileri, İTÜ Dergisi/Sosyal Bilimler, 6(2), 15-26. [4]. Aybars, E., (2002). Turkiye Cumhuriyeti Tarihi, Ercan Kitabevi, İzmir. [5]. Kuyaş, A., (ed.), (2006). Tarih 1839-1939, TÜSİAD-T/2006/12-435, İstanbul, 315. [6]. Baytar, İ. (2012). Tanzimat Sonrası Osmanlı Saraylarında Oryantalist Üslupta Mobilya ve Dekoratif Eserler, Milli Saraylar Dergisi, 9, 177. [7]. Şumnu, U., (2013). Erken Cumhuriyet Döneminde Mobilya, İçmimar Dergisi, TMMOB İçmimarlar Odası Yayını, 10-25. [8]. Uzunarslan, Ş., (2002). Erken Cumhuriyet Dönemi Konutlarında Mekan ve Mobilya, Sanatta Yeterlilik Tezi, Mimar Sinan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. [9]. Turan, G., (2010). Turkish Furniture Design in the 1930s: Responses to Art Deco in the Early Republican Era, Furniture History, Vol. XLVI, 01/2013, 233-248. [10]. Küçükerman, Ö., (1998). Osmanlı İmparatorluğu’ndan Turkiye’ye “Mobilya” Tasarımının Değişimi ve “Sanayi-i Nefise Mektebi”: 1914–1942 Yılları Arasında Turkiye’de “Asri” Mobilya -III-, Tombak Dergisi, 23, 3–10. [11]. Eldem, S., H., (1931). Mobilya, Arkitekt Dergisi, 8, 273-274. [12]. Hincman, M., (2009). History of Furniture A Global View, Fairchild Books, Lincoln. [13]. Crochet, T., (2013). Designer’s Guide to Furniture Styles, Pearson Education Inc., ABD. [14]. http://www.whitehousemuseum.org/furnishings/resolute-desk.htm [15]. Gürel, M., Ö., (2009). Consumption of Modern Furniture as a Strategy of Distinction in Turkey, Journal of Design History, 22(1), 47-67. [16].Özdemir, N., (2016). [17]. Kaya, N., (2015). Chesterfield Üzerine, http://www.chesterfieldandmore.com/pages/read.php?duz_id=1 [18]. Kavrar, A., (2015). http://4.bp.blogspot.com/-14wSndYS21Q/VlgjMvFMClI/AAAAAAAAGPs/JmMnsNfH_oE/s1600/DSC_0729.JPG [19]. http://www.usakizadekosku.com/images/kosk-9b.gif (erişim tarihi: 02.05.2016) [20]. Güven, Ö., (2012). Modern Mobilyanın Yaşam ve Mekan İçindeki Gelişimi, İçmimar Dergisi, TMMOB İçmimarlar Odası Yayını, Nisan-Mayıs 2012, 57. [21]. Karakuş, G., (2010). Handmade Modernity Postwar Design in Turkey, Global Design History, Routledge, Londra, 123. [22]. http://howtoistanbul.com/wp-content/uploads/2013/07/sait-faik-muzesi-acilis-44.jpg [23]. http://www.usakizadekosku.com/Panorama/nikahin-kiyildigi-oda/ [24]. http://datumm.org/tr/MobilyaDetay?ID=54 [25]. Bengüboz, A., İ., (2016). Hükümet Konağı'nda Cumhuriyet'in Birinci Yıldönümü Kutlaması,” http://mudurnukentarsivi.org/item/1592 [26]. Özdemir, N., (2017). [27]. http://datumm.org/tr/MobilyaDetay?ID=50 [28]. Hasol, D., (2002). Art Deco, Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü, YEM Yayınları, İstanbul. [29]. Boyla, O., (2008), Art Deco, Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, YEM Yayınları, İstanbul. [30]. Tosun Ç. B., Özsu, A. C., (2014). Cumhuriyet Döneminin Art Deco Mobilya Tasarımları: Selahattin Refik Sırmalı ve Ataturk’ün Çalışma Odası, Ankara Araştırmaları Dergisi, 2(2), 216-235. [31]. https://www.tccb.gov.tr/assets/resim/muzekosk/muze_009.jpg [32]. http://datumm.org/en/FurnitureDetail?ID=5 [33]. Arkan, S., (1935). Çankaya’da bir villa, Arkitekt Dergisi, 05(53), 129-140. Küçükerman, Ö. (2013). 90. [34]. Cengizkan, A. ve M., İnan A.D., (2012). Modernist Açılımda bir Öncü: Seyfi Arkan, TMMOB Mimarlar Odası Yayını, Ankara. [35]. Küçükerman, Ö., (2013). 1940’lı yıllarda mobilya meselesi ve öncü bir girişim ‘MODERNO’, İçmimar Dergisi, TMMOB İçmimarlar Odası Yayını 29, 86-97. [36]. http://datumm.org/tr/MobilyaDetay?ID=222