Türkiye’de Güreş Devesi Yetiştiriciliğinin Yapısal Analizi

Bu saha çalışması Anadolu’da güreş devesi yetiştiren 60 işletme sahibi ile yüz yüze anket çalışması şeklinde yürütülmüştür. Değerlendirme sonuçlarına göre deve yetiştiricilerinin ortalama yaşları, deve sayısı, deve yetiştirme süresi ve deve güreşlerine katılma süresi sırasıyla 49.4±2.0 yıl, 2.5±0.6 baş/işletme, 18.9±1.9 yıl ve 14.2±1.1 kez/yıl olarak bulunmuştur. Bu işletmelerdeki toplam deve sayısı 147 baş’dır. İşletmelerde ortalama arazi varlığı ise 74.0±12.7 dekar olarak tespit edilmiştir. Çalışmada yetiştiricilerinin demografik özelliklerinden ikamet, yaş, işletme tipi ve yetiştirici örgütlerine üyelik özellikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmamasına karşın, medeni durum (p<0.05) ve eğitim düzeyleri arasında (p<0.01) anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Develerinin saldırganlıkları için yetiştiricilerin %5’i “evet” ve %95’i ise “hayır” cevabını vermişlerdir. Yetiştiriciler, develerin niçin saldırıda bulundukları konusunda ise, devenin huysuz karakterli oluşundan (%21.7), develere kötü davranılmasından (%76.7) ve develerin yabancı kişileri gördükleri zaman (%1.7) olduğunu belirtmişlerdir. Yetiştiriciler deve güreşlerine katılma nedenlerini eğlence (%90.0), kültürel davranış (%6.7) ve kaynaşma (%3.3) olarak ifade etmişlerdir. Bununla birlikte yetiştiricilerin yaş gruplarına göre deve güreşlerine katılma nedenleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılığın olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Bu yanıtlardan Türkiye’de deve yetiştiriciliğinin develerden elde edilen ürünlerden (et, süt, deri, v.b.) ziyade; deve güreşleri için yapıldığı sonucuna varılabilir. Sonuç olarak, Türkiye’de deve türünün yaygınlaştırılması ve bu gen kaynaklarının korunması için deve güreşlerinin sürdürülebilirliğinin sağlanması önemlidir. Küresel ısınma ve iklim değişikliğinin olası getireceği problemler nedeniyle insanların bazı temel ihtiyaçlarının karşılanmasında deve türü, diğer türlere göre daha önemli hale gelebilir.

Anahtar Kelimeler:

Tarımsal işletme, deve yetiştirme, yapısal analiz, hayvan sporu

Structural Analysis of Wrestling Camel Breeding in Turkey

This field study was conducted in face-to-face survey with 60 farm owners, having wrestling camels in Anatolia. According to the results, the average age for breeders, number of camels, duration of camel rearing and participation in camel wrestling were found to be 49.4±2.0 years, 2.5±0.6 head/farm, 18.9±1.9 years and 14.2±1.1 times/year, respectively. The total number of camels in these farms is 147 heads. The average land availability in the farm was determined as 74.0±12.7 decares. In the study, no statistically significant difference was found between the demographic features of breeders, place of residence, age, farm type and membership to breeder organizations, but significant differences were found between marriage status (p<0.05) and education levels (p<0.01). To the survey questions about aggressive behavior of camels, 5% of the breeders answered that camels showed aggressive behavior whereas 95% of respondents indicated no aggressive behavior were observed. The breeders stated that the reasons of aggressive behaviors of camels to people were due to grumpy character (21.7%), to mistreatment (76.7%) and to their reactions to those who are unfamiliar people (1.7%). Apart from that, the breeders’ participations in camel wrestling were because of entertainment (90.0%), of cultural behavior (6.7%) and of socializing (3.3%). In this respect, the age groups of breeders participating in camel wrestling were significantly different (p<0.05). From these answers, it can be deduced that camel breeding in Turkey was done for camel wrestling rather than products obtained from camels (meat, milk, leather, and etc.). Consequently, it is very important to provide for sustainability of camel wrestling in Turkey in terms of conserving camel germplasm and increase the number of camels. Due to the problems originating from global warming and climate change, camels may play more important role in meeting the needs of mankind compared to other species.

Keywords:

Agricultural farm, camel breeding, structural analysis, animal sport,

PDF

___

Atasever S, Koç A, 2016. Tek Hörgüçlü Develerde (Camelus dromedarıus) Yüksek Somatik Hücre Sayısından Kaynaklanan Süt Verim Kayıpları. I. Uluslararası Devecilik Kültürü ve Deve Güreşleri Sempozyumu 17-19 Kasım 2016 Selçuk, İzmir, II. Cilt, sayfa: 44-48, Fen ve Sağlık Bilimleri. Atasoy F, Özbaşer FT, 2014. Anadolu’da Deve Yetiştiriciliği ve Deve Güreşleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 54(2): 85-90.
Bıyıkoğlu K, 2009. Genel Zootekni. Kitap, Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları No: 117, Ders Kitapları Serisi No:15. Erzurum. Sayfa sayısı 316.
Bulca S, Ümüt F, Koç A, 2020. Effect of Transglutaminase Enzyme on Some Properties of Yogurt Produced from Camel Milk. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 8(9): 1811-1821.
Çiçek A, Erkan, O, 1996. Tarım Ekonomisinde Araştırma ve Örnekleme Yöntemleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:12, Ders Notları Serisi No:6, s.118, Tokat-Türkiye.
Faye B, Konuspayeva G, Koç A, 2021. Süt Devesi Yetiştiriciliği. Bakım-Yönetim Kılavuzu Kitabı. Akademisyen Kitabevi, Ankara. http://dx.doi.org/10.37609/akya.185
Karadaş K, 2018. Koyunculuk İşletmelerinin Sosyo-Ekonomik Durumu Hakkâri İli Örneği. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 49(1): 29-35.
Karadaş K, Yakup EE, Demir O, Külekci M, Demir N, 2015. Iğdır İlinde Kırsal Kalkınma Kooperatifi Üyelerinin Örgütlenme ve Kooperatif Faaliyetleriyle İlgili Problemleri ve Çözüm Önerilerinin Belirlenmesi. 3. Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 50(2):152-162
Koç A, Atasever S, 2016. Deve Sütü Üretimi ve Özellikleri. I. Uluslararası Devecilik Kültürü ve Deve Güreşleri Sempozyumu 17-19 Kasım Selçuk, İzmir, II. Cilt, sayfa: 17-30, Fen ve Sağlık Bilimleri.
Koyuncu M, Yılmaz O, 2019. Sürdürebilir Hayvansal Üretimde Devenin Önemi. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(2): 395-409.
Özdemir Y, Kınıklı F, Engindeniz S, 2021. Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Yapısal Özellikleri ve Sorunları Üzerine bir Araştırma: Balıkesir’in Gönen İlçesi Örneği. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 8(4): 1001-1011.
Pigiere F, Henrotay D, 2012. Camels in the Northern Provinces of the Roman Empire. Journal of Archaeological Science, 39: 1531-1539.
Sayar E, 2020. Deve Sütünden Yaban Mersini (Vaccinium sp.) Meyvesi Kullanılarak Üretilen Dondurmaların Bazı Kalite Parametreleri. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Gıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı, Erzurum, Türkiye, s 102
Semen Z, 2019. Deve Sütü Laktoferrin'in Kolorektal Adenokarsinoma Hücre Hattı (CACO-2) Üzerine Antitümöral Etkinliği. Yüksek Lisans Tezi Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Biyokimya (Veterinerlik) Ana Bilim Dalı. Ankara.
SPSS, 2011. SPSS for Windows, Version 20, SPSS Inc., Chicago, USA. Süpüren Mengüç G, 2018. Anadolu Develerinden Elde Edilen Liflerin Mikroskobik ve Fiziksel Özellikleri, Tekstil ve Mühendis, 25: 109, 2-8.
FAO, 2022. Food and Agriculture Organization of the United Nation (FAO). https://www.fao.org/faostat/en/#home (Erişim tarihi: 15 Mart 2022).
URL, 2022. Infotelly Animals. Do Camels Attack Humans? https://animals.infotelly.com/do-camels-attack-humans/ (Erişim Tarihi: 12 Ocak 2022).
Ümüt F, 2020. Deve Sütünden Yoğurt Üretiminde Mikrobiyal Transglutaminaz Enziminin Kullanımı, Yüksek Lisans Tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Yamane T, 2010. Temel Örnekleme Yöntemleri. Literatür Yayıncılık, ISBN: 978-975-8431-34-2, s.509, İstanbul-Türkiye.
Yıldız N, Akbulut Ö, Bircan H, 2020. İstatistiğe Giriş (14. Basım) Kültür ve Eğitim Vakfı Yayınevi, Erzurum.
Yılmaz İ, Sahin O, Elsabagh M, 2021. Current Anatolian Water Buffalo (Bubalus bubalis) Husbandry Practices at Igdir Province, Turkey. ISPEC Journal of Agricultural Sciences, 5(1): 107-117.
Yılmaz İ, Kaylan V, Yanar M, 2020. Iğdır İli Büyükbaş Hayvan Yetiştiriciliğinin Yapısal Analizi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(1): 684-693.
Yılmaz O, Ertugrul M, Wilson RT, 2011. The Domestic Livestock Resources of Turkey: Camel. Journal of Camel Practice and Research. 18 (2): 21-24.
Yılmaz O, Wilson RT, 2012. The Domestic Livestock Resources of Turkey: Economic and Social Role, Species and Breeds, Conservation Measures and Policy Issues. Livestock Research for Rural Development, 24 (9): 157.
Yılmaz O, 2018. Social Aspect of Camel Wrestling in Turkey. International Journal of Livestock Research. 8(2): 25-31. http://dx.doi.org/10.5455/ijlr.20170923123937