Bazı Farklı Ayçiçeği (Helianthus annuus) Genotiplerinin Geçit Bölgelerindeki Performanslarının Belirlenmesi

Bu araştırma 2012-2014 yıllarında Doğu Anadolu geçit bölgesinde yer alan Bingöl İli ovasındaki arazilerinde yapılmıştır. Araştırma her iki yılda da tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Denemede 10 adet Ayçiçeği çeşidinde (Confeta, Çiğdem1, Dkf2525, Sirena, Alhaja, Ege2001, Transol, Vinimik, Sanbro ve Tr3080) bitki boyu (cm), boğum sayısı (Ad./Bit.), sap çapı (mm), tabla çapı (cm), tanede iç oranı (%), 1000 dane ağırlığı (gr) ve tane verimi (kg da-1) gibi özellikler incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; en yüksek bitki boyu, boğum sayısı ve sap çapı her iki yılda da Vinimik çeşidinden (2012 sırasıyla; 204.76 cm, 29.83 ad., ve 23.41 mm) (2014 sırasıyla; 159.93 cm, 28.40 ad., ve 22,33 mm) elde edilirken, en düşük bitki boyu 2012 yılında Confeta (161.96 cm), 2014 yılında ise Ege 2001 (122.86 cm) çeşidinden elde edilmiştir. En yüksek 1000 dane ağırlığı her iki yılda da Confeta çeşidinden (85.26 gr ve 96.86 gr) elde edilirken, en düşük 1000 dane ağırlığı 2012 yılında Sirena çeşidinden (41.63 gr) 2014 yılında ise Dkf2525 çeşidinden elde edilmiştir. En yüksek verim 2012 yılında Çiğdem1 çeşidinden (300.91 kg da-1) elde edilirken, 2014 yılında Confeta çeşidinden (297.64 kg da-1) elde edilmiştir. Sonuç olarak, bölge koşullarına yağlık olarak Sirena, Alhaja ve Transol çeşitlerinin, çerezlik olarak ise Confeta çeşidinin daha iyi adapte olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Helianthus annuus L., çeşit, geçit bölgesi, verim

Determination of The Performance of Some Sunflower Hybrids in Transitional Regions

This research was carried out in the land of Bingöl Province in the eastern Anatolian crossing region in 2012-2014. The research was conducted with randomized block design with 3 replications in both years. In trial at 10 sunflower varieties (Confeta, Çiğdem1, Dkf2525, Sirena, Alhaja, Ege2001, Transol, Vinimik, Sanbro and Tr3080) plant height (cm), number of node (Ad./Bit.), stem diameter (mm), table diameter (cm), the internal rate of grain (%), 1000 seed weight (gr) and seed yield (kg da-1) properties were examined. According to the research results; the highest plant height, number of node and stem diameter are obtained from Vinimik variety (2012, respectively; 204.76 cm, 29.83 ad., and 23.41 mm) (2014, respectively; 159.93 cm, 28.40 ad., and 22.33 mm). The lowest plant height was obtained from Confeta (161.96 cm) in 2012 and Ege 2001 (122.86 cm) in 2014. The highest 1000 seed weight was obtained from Confeta variety (85.26 g and 96.86 g) in both years, while the lowest 1000 seed weight was obtained from Sirena variety (41.63 g) in 2012 and DKF2525 in 2014. The highest yield was obtained from Çiğdem1 variety (300.91 kg da-1) in 2012, while it was obtained from Confeta variety (297.64 kg da-1) in 2014. As a result, in the conditions of the region sirena, alhaja and transol oil varieties and as a cookie confeta variety was better adapted.

Keywords:

Helianthus annuus L., Cultivar, passage area, yield,

PDF

___

Arıoğlu H Kolsarici Ö, Göksu A, Güllüoğlu L, Arslan M, Çalişkan M. E, 2010. Yağ Bitkileri Üretiminin Artırılması Olanakları. Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, cilt.1, ss.361-376, 11-15 Ocak 2010, ANKARA.
Başalma D, 2009. Ayçiçeği Çeşitlerinin Verim Unsurları Yağ Oranları ve Yağ Verimleri Bakımından Karşılaştırılması. 8. Tarla Bitkileri Kongresi, s. 148-152, 2009, Hatay.
Carter FC, 1978. Sunflower Science and Technology. American Society of Agronomy, s. 505, Madison, Wisconsin, USA.
Çil A, Çil AN, Evci G., Kıllı F, 2011. Bazı Yağlık Ayçiçeği (Helianthus annuus L.) Hibridlerinin Çukurova Koşullarında Bitkisel ve Tarımsal Özelliklerinin Belirlenmesi. Türkiye 9. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt 2, s. 996-999, 2011, Bursa.
Çil A, Çil AN, Yıldırım H, Topu M, 2013. Bazı Çerezlik Ayçiçeği (Helianthus annuus L.) Genotiplerinin Afşin-Elbistan Ovası Koşullarında Verim ve Verim Unsurlarının Belirlenmesi. 10. Tarla Bitkileri Kongresi s. 30-35, 2013, Konya.
Demirel A, 2014. Kırşehir ekolojik koşullarında bazı yağlık ayçiçeği çeşitlerinin verim ve verim öğelerinin belirlenmesi, Ahi Evran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Basılmış).
Ergen Y, Sağlam C, 2005. Bazı Çerezlik Ayçiçeği (Helianthus L.) Çeşitlerinin Tekirdağ Koşullarında Verim ve Verim Unsurları, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 2(3): 221-227.
Gül V, ve Kara K, 2015. Farklı Azot Dozlarının Bazı Yağlık Ayçiçeği (Helianthus annus L.) Çeşitlerinin Fenolojik ve Morfolojik Özelliklerine Etkisi. Iğdır Üniv. Fen Bilimleri Enst. Dergisi, 5(4): 65-76, 2015.
İlisulu K, ve Arslan O, 1973. Bazı yabancı ve yerli ayçiçeği çeşitleri üzerinde adaptasyon ve melezleme araştırmaları. Türkiye Bilimsel Araştırma Kurumu, IV. Bilim Kongresi Tebliğleri, s. 1-5, 1973, Ankara.
Kara K, 1991. Bazı yerli ve yabancı yağlık ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşitlerini zirai karakterleri üzerine bir araştırma, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2): 62-77.
Kara K, Özer H, Öztürk E, Polat T, Yıldız G, Kavurmacı Z, 2013. Değişik Lokasyonlardan (Erzurum - Pasinler ve İran) Temin Edilen Çerezlik Ayçiçeklerinin Bazı Tarımsal Özelliklerinin İncelenmesi. 10. Tarla Bitkileri Kongresi, s. 70-77, 2013, Konya.
Katar D, Bayramin S, Kayaçetin F, Arslan Y, 2012. Ankara ekolojik koşullarında farklı ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşitlerinin verim performanslarının belirlenmesi, Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 27(3): 140-143.
Öz M, Karasu A, Kuşçu H, Sincik M, Turan ZM, Göksoy AT, 2011. Sulu ve Susuz Koşullarda Yetiştirilen Yeni Geliştirilmiş Ayçiçeği Hibridlerinin Verim ve Kalite Kriterlerinin İncelenmesi. Türkiye 9. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt 2, s. 933-938, 2011, Bursa.
Özer H, 1999. Bazı Yağlık Ayçiçeği (Helianthus annus L.) Çeşitlerinin Erzurum Ekolojik Koşullarında Adaptasyonu ve Önemli Tarımsal Özelliklerinin İncelenmesi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans tezi, (Basılmış).
Yurtsever N., 1984. Deneysel İstatistik Metotları. Yayın No:121/56, Tarım Orman ve Köy işleri Bakanlığı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara.