Sosyolojik Düşünme, Sosyolojik Düşünce ve Sosyolog İlişkisi Üzerine Bir Deneme

Sosyolojiyi bir bilim olarak insan ve toplumla ilgili diğer bilim dallarından ayıran sadece sosyolojinin kendi inceleme nesnesinin farklılığı ve yöntemi değildir. Aynı zamanda toplumsal olay ve olguları “sosyolojik düşünme” dediğimiz bir zihinsel çerçeve içerisinde ele alışıdır. Bu çalışmada sosyolojik düşünmenin, çok nedenlilik, bütünsellik, disiplinlerarasılık, özdüşünümsellik, tarihi kavrayış gibi birden çok özelliğiyle birlikte sosyoloğu, rastgele düşünmekten farklılaştıran yönü ele alınmaktadır. Bu sayede sosyolog, sosyal yapıların dış yüzeyinin ötesini görmeye ve sosyal olay ve olguları daha geniş bir perspektiften ele almaya başlar. Sosyolojik düşünme, sosyoloğa dünyayı anlama ve değerlendirme hususunda önemli bir zihinsel çerçeve sunar. Bu zihinsel çerçeve ya da sosyolojik tahayyülü sosyolog, sosyolojik düşünce geleneğiyle kurmuş olduğu irtibatla edinir. Sosyolojik düşünce geleneği, sosyologların toplumla ilgili sistemli bilgilerinin toplamı olarak bir sosyolojik fikirler bütünüdür. Sosyolog, bu düşünce geleneğiyle toplum arasında yer alır. Bir taraftan bu gelenek ve düşünme biçimiyle sosyolojik bilgiyi üretir, diğer taraftan da hem sosyolojik geleneği hem de sosyolojik tahayyülü besler, zenginleştirir. Bu çalışma, sosyoloğun kendi düşünce geleneği ve düşünme biçimi ile ilişkisini sorgulamaktadır. Çalışmada öncelikle sosyolojik düşüncenin neliği tartışılacak ve bu düşüncenin özellikleri tespit edilecektir. Peşi sıra ise sosyoloğun düşünce geleneğiyle irtibatı, kendi konumu ve sosyolojik düşünmeyi nasıl edindiği ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Sosyoloji, Sosyolojik Düşünme, Sosyolojik Düşünce, Sosyolog, Toplum.

An Essay on Sociological Thinking, Sociological Thought and the Relationship of a Sociologist

It is not only the difference and method of sociology's own object that distinguishes sociology as a science from other sciences related to human and society. At the same time, it is the handling of social events and phenomena in a mental framework that we call "sociological thinking". In this study, the aspect of sociological thinking that differentiates the sociologist from random thinking, together with its multiple features such as multi-causality, holism, interdisciplinarity, self-reflexivity, historical understanding, is discussed. In this way, the sociologist begins to see beyond the outer surface of social structures and to consider social events and phenomena from a broader perspective. Sociological thinking offers the sociologist an important mental framework for understanding and evaluating the world. The sociologist acquires this mental framework, or sociological imagination, through the connection he has established with the sociological tradition of thought. The sociological tradition of thought is a set of sociological ideas as the sum of systematic knowledge of sociologists about society. The sociologist stands between this tradition of thought and society. On the one hand, it produces sociological knowledge with this tradition and way of thinking, on the other hand, it nourishes and enriches both the sociological tradition and the sociological imagination. This study questions the relationship of the sociologist with own tradition of thought and way of thinking. In the study, first of all, the nature of sociological thought will be discussed and the characteristics of this thought will be determined. Then, the contact of the sociologist with the tradition of thought, his/her own position and how he acquired sociological thinking will be discussed.

Keywords:

Sociology, Sociological Thinking, Sociological Thought, Sociologist, Society.,

PDF

___

Adorno, Theodor W. ve Horkheimer, Max (2010). Sosyolojik Açılımlar. çev. M. Sezai Durgun, Adnan Gümüş. Ankara: BilgeSu Yayınları.
Bauman, Zygmunt (2015). Sosyolojik Düşünmek. çev. Abdullah Yılmaz. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Bauman, Zygmunt (2021). Sosyoloji Ne İşe Yarar? Çev. Akın Emre Pilgir. İstanbul: Ayrıntı.
Berger, Peter (2018). Sosyolojiye Çağrı. çev. A. Erkan Koca. 2. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
Birkök, Mehmet Cüneyt (1998). Sosyolojik Düşünme ve Metodolojisi. Elektronik Sürüm. İstanbul.
Bourdieu, Pierre (2016). Sosyoloji Meseleleri. Çev. Filiz Öztürk, Büşra Uçar, Mustafa Gültekin, Aslı Sümer. Ankara: Heretik.
Dikeçligil, F. Beylü (2017). Ontolojiyi Hatırlamak. Konya: Çizgi.
Fay, Brian (2005). Çağdaş Sosyal Bilimler Felsefesi. çev. İsmail Türkmen. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Fichter, Joseph H (2016). Sosyoloji Nedir. çev. Nilgün Çelebi. 3. Baskı, Ankara: Anı Yayınları.
Game, Ann ve Metcalfe, Andrew (1999). Tutkulu Sosyoloji. çev. Osman Akınhay. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Gasset, Ortega (2014). İnsan ve Herkes. çev. Neyyire Gül Işık. İstanbul: Metis Yayınları.
Giddens, Anthony (2011). Sosyolojinin Savunusu. çev. İbrahim Kaya. İstanbul: Say Yayınları.
Giddens, Anthony (2013). Sosyoloji. Yayıma Hazırlayan: Cemal Güzel. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
Kızılçelik, Sezgin (2008). Sefaletin Sosyolojisi. 2. Baskı, Ankara: Anı Yayınları.
Lahire, Bernard (2020). Sosyoloji ve “Sözde Mazeret Kültürü”. Çev. Ertan Kuşçu, Mustafa Gültekin. İstanbul: Açılımkitap.
Marshall, Gordon (1999). Sosyoloji Sözlüğü. çev. Osman Akınhay, Derya Kömürcü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Mendras, Henri (2008). Sosyolojinin İlkeleri. çev. Buket Yılmaz. İstanbul: İletişim Yayınları.
Mills, C. Wright (1979). Toplumbilimsel Düşün. çev. Ünsal Oskay. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Nisbet, Robert (2013). Sosyolojik Düşünce Geleneği. çev. Yusuf Kaplan. İstanbul: Paradigma Yayınları.
Sarıbay, Ali Yaşar (2006). Toplumun Mantığı. İstanbul: Alfa Akademi Yayınları.
Sezer, Baykan (2015). Sosyolojinin Ana Başlıkları. İstanbul: Doğu Kitabevi.
Simmel, George (2015). Bireysellik ve Kültür. çev. Tuncay Birkan. İstanbul: Metis Yayınları.
Slattery, Martin (2015). Sosyolojide Temel Fikirler. Yayına Hazırlayan: Ümit Tatlıcan, Gülhan Demiriz. 8. Baskı, İstanbul: Sentez Yayınları.
Swingewood, Alan (2014). Sosyolojik Düşüncenin Kısa Tarihi. çev. Osman Akınhay. 4. Baskı, İstanbul: Agora Yayınları.
Tezcan, Mahmut (2015). Sosyolojiye Giriş. 8. Baskı, Ankara: Anı Yayınları.
Topçu, Nurettin (2013). Sosyoloji. İstanbul: Dergâh Yayınları.